Báo động nguy cơ núi lửa hủy diệt cả thị trấn Iceland

Toàn bộ người dân thị trấn Grindavik trên bán đảo cùng tên gần thủ đô Reykjavik của Iceland đã vội vã rời nhà vào rạng sáng 11/11 (giờ địa phương) sau khi giới hữu trách phát hiện núi lửa gần đó có dấu hiệu phun trào.

Các chuyên gia báo động khi chứng kiến dung nham từ độ sâu 5.000 m đã dâng lên ở mức chỉ cách mặt đất khoảng 800 m trong vòng vài ngày. Chuyển động này đã gây nên hàng trăm cơn địa chấn, báo hiệu về nguy cơ núi lửa Fagradalsfjall sắp "thức giấc".

Giáo sư địa chất Pall Einarrson của Đại học Iceland cho biết hoạt động địa chấn bắt đầu từ vùng phía bắc Grindavik, nơi hiện diện một mạng lưới các miệng núi lửa khoảng 2.000 năm tuổi. Hành lang dung nham có chiều dài khoảng 10 km và đang lan rộng.

Thị trấn Grindavik nằm gần nhà máy điện địa nhiệt, nơi cung cấp điện cho khoảng 30.000 dân trên bán đảo Reykjanes. Thị trấn gồm khoảng 4.000 dân cũng ở gần khu nghỉ dưỡng Blue Lagoon, điểm đến phổ biến của du khách và hiện phải đóng cửa trước nguy cơ núi lửa.

Một vết nứt trên đường sau các hoạt động địa chấn. (Ảnh: Reuters).

"Chúng tôi thật sự lo ngại cho toàn bộ nhà cửa và cơ sở hạ tầng tại khu vực", AFP hôm qua dẫn lời ông Vidir Reynisson, người đứng đầu Cơ quan Bảo vệ dân sự và Ứng phó các tình trạng khẩn cấp của Iceland. "Dòng dung nham đang ở độ sâu gần mặt đất, nên chúng tôi dự kiến đợt phun trào có thể diễn ra trong vài giờ hoặc vài ngày", ông Reynisson cho biết.

Viễn cảnh nhiều khả năng xảy ra là dung nham trào khỏi một vết nứt trên mặt đất gần Grindavik. "Một vết nứt chiều dài khoảng 15 km đang hiện diện, và bất kỳ điểm nào trên vết nứt cũng có thể xảy ra tình trạng phun trào", theo ông Reynisson. Tuy nhiên, quan chức này cũng không loại trừ một đợt phun trào trên thềm biển, mà nếu xảy ra sẽ tạo nên một đám mây bụi khổng lồ bên trên bán đảo Reykjanes.

Những cơn địa chấn và mặt đất phồng lên do dung nham xâm nhập đã gây hư hại nhiều đường sá và các khu nhà ở Grindavik cũng như vùng phụ cận. Trước tình hình trên, chính phủ Iceland, đất nước với 33 hệ thống núi lửa đang hoạt động, đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp và ra lệnh cưỡng chế di tản đối với thị trấn Grindavik. Các khu lều tạm và những trung tâm hỗ trợ đã được mở cửa tại một số thị trấn kế bên. Thế nhưng, đa số cư dân ở Grindavik chọn ở với người thân hoặc bạn bè.

"Vào thời điểm hiện tại, vẫn chưa thể xác định liệu dung nham có phun lên mặt đất hay không, và nếu có thì sẽ bắt đầu từ đâu", theo Văn phòng Khí tượng Iceland (IMO). Giới hữu trách cũng nâng cảnh báo đi lại hàng không lên mức "cam".

Bà Sara Barsotti, điều phối viên về những nguy hiểm từ núi lửa của IMO, cho biết họ vô cùng bất ngờ trước những chuyển biến thần tốc và việc khối lượng dung nham tích tụ trong một thời gian ngắn. "Chúng tôi đang chứng kiến điều chưa từ xảy ra trước đây", AFP dẫn lời bà Barsotti.

Cập nhật: 13/11/2023 Thanh Niên