Bí ẩn nguồn gốc của âm nhạc

Âm nhạc là một trong những căn bản văn hóa quan trọng nhất của loài người.

Tuy nhiên, vì sao nó được tạo ra và con người tiến hóa như thế nào để trở nên yêu thích âm nhạc như hiện nay vẫn còn là một bí ẩn đối với các nhà khoa học. Charles Darwin, cha đẻ của thuyết tiến hóa, từng đoán rằng âm nhạc được tạo ra thông qua các nghi lễ cưới hỏi. Song, một nghiên cứu mới đã chú trọng vào khả năng truyền đạt thông điệp và củng cố các mối quan hệ cộng đồng, ví dụ nhạc dành cho chinh chiến, ăn mừng lễ hội...

Thành viên nhóm nghiên cứu gồm tiến sĩ tâm thần học Chris Loersch, thuộc Đại học Colorado - Mỹ và TS Nathan Arbuckle, thuộc Đại học Công nghệ Ontario, đã đưa ra luận điểm rằng âm nhạc được sử dụng như một công cụ truyền đạt thông tin về trạng thái tinh thần cho nhiều cá thể cùng một lúc. Khi con người càng ngày phải thích ứng với việc sống chung trong các cộng đồng, nhiều cơ chế sinh học lẫn tâm lý đã phát triển để có thể giữ vững cấu trúc của cộng đồng.

Bức họa Hy Lạp mang tên Bài học nhạc - năm 510 trước Công nguyên. (Nguồn: Wikimedia)

Nghiên cứu này được đăng tải trên tờ Journal of Personality and Social Psychology. “Chúng tôi đặt giả thuyết rằng âm nhạc chính là một trong những cơ chế phát triển vào lúc đó” - 2 tác giả này nhận định.

Giả thuyết nêu trên vẫn rất khó để chứng minh nhưng không có nghĩa là thiếu cơ sở khoa học. Hai nhà khoa học đã đưa ra dẫn chứng từ hàng loạt nghiên cứu khác nhau, cho thấy mối quan hệ giữa nhu cầu hòa đồng với nhóm xã hội và xu hướng bị ảnh hưởng tình cảm sâu sắc từ âm nhạc. Trong đó, có một nghiên cứu quan sát thí nghiệm với 112 người trưởng thành, trả lời các câu hỏi khảo sát online. Nghiên cứu này cho thấy những ai càng có xu hướng tìm cách hòa nhập cộng đồng thì càng dễ bị ảnh hưởng từ âm nhạc.

Một nghiên cứu khác nhắm vào việc làm cho các đối tượng được khảo sát cảm thấy mối quan hệ cộng đồng của họ bị đe dọa. Kết quả, phản ứng của họ với âm nhạc trở nên mạnh hơn. Lý do của phản ứng này là vì các đối tượng thí nghiệm mong muốn thiết lập lại mối quan hệ cộng đồng qua âm nhạc. Nhiều nghiên cứu khác cho thấy khả năng tăng cường tính hợp tác và đồng cảm giữa trẻ em khi chơi trò chơi âm nhạc với nhau. Sự phát triển của âm nhạc dẫn đến thành lập các nhóm xã hội cũng là một minh chứng mạnh mẽ.

Các nghiên cứu nêu trên vẫn chưa có chứng cứ vững chắc để khẳng định giả thuyết âm nhạc được sinh ra từ nhu cầu củng cố các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, đây là một trong những giả thuyết hợp lý và thú vị nhất để trả lời cho hàng loạt điều bí ẩn của âm nhạc.