Người ta đã có bằng chứng từ lâu là phụ nữ mang thai sử dụng một số thuốc có thể gây sẩy thai, chết thai hoặc thai có những dị tật bẩm sinh. Theo nghiên cứu dịch tễ thì gần 2% các dị tật bẩm sinh là do thuốc mà các bà mẹ đã sử dụng trong lúc mang thai; dị tật được xác định khi thuốc gây tác hại đến cấu trúc hay chức năng của cơ quan đang hình thành.
Người ta cũng đã ghi nhận được hơn 8.000 trẻ sơ sinh bị cụt tay bẩm sinh do hậu quả mẹ dùng thuốc an thần thalidomide trong thai kỳ. Từ đó, người ta quan tâm hơn đến tính an toàn của thuốc khi sử dụng trong thai kỳ, đặc biệt về khả năng gây quái thai.
Gần 2.000 loại thuốc đã được thử nghiệm trên súc vật, trong đó có 580 loại gây quái thai và 150 loại ở tình trạng nghi vấn. Nhưng có một vấn đề đặt ra là những loại thuốc gây quái thai cho súc vật có thể không gây quái thai cho người và ngược lại. Vì vậy cần rất thận trọng khi dùng thuốc cho thai phụ và bản thân thai phụ cũng cần biết những thứ thuốc này để tránh sử dụng trong thai kỳ.
Những thuốc đó là:
- Các vitamin:
- Thuốc tiêu hóa: cimetidin: gây vàng da ở trẻ sơ sinh.
- Thuốc corticoid: Gây ức chế vỏ thượng thận, gây hở môi, khe vòm miệng nếu dùng kéo dài trong thai kỳ.
- Thuốc hô hấp:
- Thuốc chống ung thư:
- Thuốc kháng viêm không steroid: Gây co thắt ống động mạch, viêm ruột hoại tử.
- Thuốc kháng sinh:
- Thuốc ứng chế men chuyển - kháng cholinergic: gây hóa xương sọ chậm, tắc ruột, bệnh ở ống tiết niệu.
- Thuốc kháng giáp: Methimazole - carbimazole: gây dị dạng ở mặt, hẹp lỗ mũi và thực quản, chậm phát triển trí tuệ.
- Thuốc chống động kinh:
- Thuốc có hoạt tính androgen: Danazol gây thai nữ bị nam hóa.
- Thuốc hạ đường huyết: Gây hàm lượng glucose huyết thấp ở trẻ sơ sinh.
- Thuốc chữa rối loạn tâm thần: Lithium gây nguy cơ bệnh tim cho trẻ, gây rối loạn chức năng tiêu hóa, gây đái tháo nhạt.
- Thuốc an thần:
- Thuốc estrogen tổng hợp: Diethylstibestrol gây ung thư biểu bì âm đạo, dị tật bộ phận sinh dục, tiết niệu nữ, ở nam dị dạng bộ phận sinh dục.
- Thuốc huyết học:
- Thuốc giảm đau:
- Thuốc tim mạch:
- Thuốc sốt rét:
- Thuốc có tác dụng làm giảm hoạt tính các tuyến bã nhờn ở da và chống viêm.
Tóm lại phụ nữ mang thai cần hiểu biết về các thuốc có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh để tránh sử dụng, bảo đảm an toàn thai sản.
Theo DS. Phan Quốc Đống