Chữ số cũng viết hoa như chữ cái, nhưng dùng khi nào nhỉ?

Thực ra là chúng có tồn tại! Hầu hết những số mà chúng ta sử dụng ngày nay là số viết hoa (còn gọi là chữ số hiện đại hay "thẳng hàng"), tuy nhiên có lẽ bạn đã bắt gặp phiên bản "số thường" ở đâu đó trong cuộc sống mà không nhận ra thôi.

Đây là ví dụ về đồng penny của Mỹ mà có lẽ bất kì người dân nào của quốc gia này cũng đều có vài đồng trong ví.

Đồng penny của Mỹ.

Bạn có để ý cái cách mà các số không thẳng hàng nhau ở dòng trên và dòng dưới? Đây là một cách tốt hơn để cho bạn thấy rõ, bằng việc so sánh các chữ số thường hay "kiểu cổ" với các chữ số hoa hay "hiện đại".

Trên là viết hoa, dưới thì không.

Cả hai tập hợp chữ số này đều cùng một font chữ, những rất hiếm người biết cách sử dụng kiểu nào trong trường hợp nào...hoặc thậm chí kể cả việc viết chữ số theo kiểu cổ điển (hay chữ số thường) như thế nào cho đúng.

Trong hơn 500 năm sau thời điểm chữ số Ả rập lật đổ hệ thống chữ số La Mã (I, II, III...), số thường là hệ thống duy nhất tồn tại. Kiểu chữ hoa mà chúng ta dùng ngày nay chỉ được giới thiệu vào cuối thể kỉ 18.

Thực tế là, chính những năm đầu của kỉ nguyên xếp chữ phát quang (phototypesetting) đã gần như tiêu diệt hoàn toàn chữ số thường khi mà các font chữ điện tử chỉ ưa dùng loại chữ số hoa hiện đại. May mắn là đã manh nha xuất hiện trong những năm gần đây một phong trào tái sử dụng kiểu chữ số Ả Rập với đầy đủ các phiên bản hoa-thường của nó.

Vậy theo nguyên tắc khi nào bạn sẽ sử dụng chữ hoa-hiện đại và khi nào bạn sử dụng chữ thường-cổ điển?

Theo đặc trưng, chữ số cổ nhìn đẹp nhất khi chúng xuất hiện trong một đoạn văn bản (như là sách hay tạp chí). Các số hoa có xu hướng hơi ngắt mạch nhìn của người đọc.

Mặt khác khi được sử dụng trong một đoạn văn bản đặc biệt với toàn bộ là chữ hoa, các chữ số thường sẽ cực kì lạc lõng ở đó. Bạn sẽ nhìn thấy cả hai ví dụ đó ở dưới đây.

Khi được sử dụng trong một đoạn văn bản đặc biệt với toàn bộ là chữ hoa, các chữ số thường sẽ cực kì lạc lõng ở đó.

Lưu ý rằng tựa đề all-caps (tất cả các kí tự đều viết hoa) nhìn chuẩn hơn rất nhiều với chữ số hoa ở đoạn văn bản đầu so với đoạn văn bản thứ hai.

Điều ngược lại với thân bài của từng đoạn văn bản, khi chữ số hoa ở đoạn đầu cao ngang với chữ hoa, gây ra sự ngắt quãng thị giác, trong khi với chữ số thường ở đoạn thứ hai khiến cho mắt người đọc cảm thấy dễ chịu hơn một chút

Chữ số hoa ngoài ra cũng hợp với những danh sách hơn, một phần bởi chúng nằm ngay cạnh các chữ cái hoa.

Chữ số hoa ngoài ra cũng hợp với những danh sách hơn.

Vậy làm cách nào để bạn viết chữ số thường nhỉ?

Hầu hết mọi người có lẽ sẽ không quan tâm lắm đến kiểu chữ số mà họ viết. Mà có khi font chữ số mà họ chọn còn chẳng bao gồm hệ thống chữ số thường trong đó.

Tuy thế nếu việc phân biệt hoa thường là một điều gì đó quan trọng với bạn ( nếu bạn là một tác giả định theo đuổi con đường tự xuất bản chẳng hạn), hãy chọn font chữ mà có bao gồm cả chữ số thường, sau đó truy cập vào chúng thông qua các palette như Character hay Glyphs trong các chương trình có hỗ trợ nó (như inDesign hay Quark XPress).

Sự khác biệt trông thì có vẻ tế nhị, nhưng bạn sẽ cảm nhận được phần thưởng cho nỗ lực đó bằng việc đem lại sự dễ chịu không nhỏ cho độc giả của mình.