Chúng ta không thể sống nếu thiếu oxygen, nhưng quá nhiều oxygen lại có hại. Hãy cùng tìm hiểu xem vì sao lại như vậy.
Cơ thể sinh ra năng lượng bằng cách chuyển hóa thức ăn nạp vào để chúng ta có thể đi lại, học tập, làm việc. Để chuyển hóa thức ăn, chúng ta cần ô xy (oxygen), oxygen này nạp vào cơ thể thông qua việc hít thở không khí xung quanh chúng ta.
Oxygen không phải là loại khí duy nhất có trong không khí. Trên thực tế, phần lớn không khí là ni tơ (nitrogen). Nitrogen có vai trò rất quan trọng. Nó làm chậm quá trình đốt cháy năng lượng, nhờ đó bạn có đủ năng lượng để hoạt động cả ngày.
Hít thở oxygen tinh khiết tạo ra một loạt phản ứng hóa học rất nhanh.
Nếu bạn hít thở không khí chỉ chứa oxygen thì năng lượng lấy từ thức ăn sẽ được giải phóng toàn bộ ngay lập tức. Vậy là cơ thể hoạt động sẽ không được như ngọn nến cháy dần mà giống như một quả pháo hoa phát nổ “bùm”. Nếu bạn hít thở oxygen tinh khiết, cơ thể bạn sẽ không nổ như pháo hoa, nhưng vẫn có hại cho cơ thể.
Hít thở oxygen tinh khiết tạo ra một loạt phản ứng hóa học rất nhanh. Đó là khi một lượng oxygen biến đổi thành một dạng nguy hiểm và không bền vững gọi là “gốc tự do”. Gốc tự do oxygen gây hại cho chất béo, chất đạm và DNA trong cơ thể. Nó làm hại mắt khiến bạn không thể nhìn rõ được và làm tổn thương phổi khiến bạn không thể thở bình thường.
Như vậy hít thở oxygen nguyên chất rất có hại.
Nhưng đôi khi thở oxygen tinh khiết là việc cần làm. Các nhà du hành vũ trụ và thợ lặn biển sâu cũng có lúc cần thở oxygen tinh khiết vì họ làm việc ở những nơi vô cùng nguy hiểm. Thời gian và lượng oxygen họ hít thở luôn được kiểm soát chặt chẽ để không gây rủi ro cho họ.
Người ốm, trong đó có trẻ sơ sinh thiếu tháng hoặc bệnh nhân Covid-19 nặng có thể cần trợ thở. Bác sĩ sẽ cho họ thở nhiều oxygen hơn so với khi họ thở không khí bình thường. Khi đó, oxygen giống như một loại thuốc giúp người bệnh bình tĩnh và ổn định hơi thở. Nhưng cũng lại phải nói quá nhiều oxygen là nguy hiểm, vì thế các bác sĩ và y tá luôn theo dõi rất sát sao để đảm bảo người bệnh chỉ sử dụng lượng oxygen đúng mức.
Vậy là chúng ta cần oxygen để giúp cơ thể biến đổi thức ăn thành năng lượng. Các nhà du hành vũ trụ, thợ lặn biển sâu và một số trường hợp bị ốm sẽ cần thêm một chút oxygen, còn lại quá nhiều oxygen sẽ có hại cho cơ thể.