Giải Nobel cũng có khi "lạc chỗ"

Mặc dù góp công không nhỏ trong các nghiên cứu đạt giải Nobel, nhưng nhiều nhà khoa học đã bị quên, không hề có tên trong danh sách nhận giải.

Alfred Nobel đã dành 94% trị giá tài sản để lập nên 5 giải Nobel (Vật lý, Hóa học, Sinh lý học hay Y học, Văn học và Hòa bình) cho những ai "trong những năm trước khi giải được trao đó, đã đưa đến những lợi ích lớn nhất cho con người”. Vào năm 1968, Ngân hàng Thụy Điển đưa thêm vào một giải về lĩnh vực khoa học kinh tế. Thế nhưng trên thực tế, không phải lúc nào giải thưởng cao quý này cũng được trao cho đúng chủ nhân của nó.

Edouard Branly

Nghiên cứu của Heinrich Rudolf Hertz và Edouard Branly là nguồn gốc công trình điện báo vô tuyến của Guglielmo Marchese Marconi. Tuy nhiên, Ủy ban xét duyệt giải Nobel Vật lý năm 1909 đã quên Edouard Branly khi trao giải cho công trình này, dù Marconi có xác nhận công lao của Branly.

Guglielmo Marconi

Bộ Bưu điện và Điện báo Italy đã từ chối giúp đỡ tài chính cho Marconi sau khi ông giới thiệu các công trình mà họ cho là ngông cuồng. Bởi vậy, Marconi qua Anh để tiếp tục nghiên cứu về việc truyền sóng. Tại Italy, kỳ công về kỹ thuật của ông cuối cùng đã được công nhận khi dịch vụ điện thoại vô tuyến mà ông mở ra với sự giúp đỡ của học trò - Edouard Branly - phát triển. Branly nhận được giải Nobel, nhưng Marconi lại không được mời để chia giải thưởng với người học trò nổi tiếng này.  

Charles Best

Charles Best - người lẽ ra đã được cùng nhận giải Nobel Y khoa 1923. (Ảnh: Physics)

Năm 1923, Frederick Grant Banting - người khám phá ra insuline được trao giải Nobel Y khoa. Cùng chia giải với ông có John McLeod, trong khi vinh dự này lẽ ra phải dành cho Charles Best. McLeod chỉ là người chia cho Banting một góc phòng thí nghiệm, một người phụ tá và các con vật thí nghiệm trong hai tháng hè, khi ông ghé qua Scotland, trong khi Charles Best là cộng sự gần nhất, gắn bó với công trình.

Tức giận vì Charles Best bị đối xử bất công, Banting đã chia phần của ông cho Charles Best. Sau đó, Ủy ban xét duyệt Nobel nhận ra sai lầm nhưng họ không có phương tiện nào để sửa lại, vì những quyết định đã ban ra rồi không thể thu hồi được.

Dominique Stehelin

John Bishop và Harold Varmus được giải Nobel về Y học năm 1989 nhờ khám phá về nguồn gốc khối u sau khi nhiễm virus. Nhưng nhiều nhà khoa học Pháp rất tiếc cho Dominique Stehelin vì ông chính là người khám phá ra điều đó đầu tiên khi làm thực tập hậu tiến sĩ năm 1976. Theo họ, lẽ ra Stehelin phải được đứng chung giải Nobel.