Hoàn thành đại từ điển soạn trong 90 năm

Dự án soạn thảo cuốn từ điển liệt kê, giải thích và cung cấp thông tin tham khảo của các từ viết bằng hình nêm trên các phiến sét và đá của cư dân khu vực Lưỡng Hà vừa được hoàn thành sau 90 năm.

>> Di sản toán học cổ đại
>> Cuộc chiến đẫm máu tại thành cổ Lưỡng Hà

“Tôi cảm thấy tự hào và có đặc quyền khi được mang dự án này về nhà. Tôi cảm thấy đây sẽ là nền tảng để thực hiện nhiều dự án từ điển khác trong tương lai”, Martha Roth, người chịu trách nhiệm biên tập cuốn từ điển và là chủ nhiệm khoa nhân chủng học của ĐH Chicago, nói. Roth bắt đầu tham gia dự án từ năm 1979.

Từ điển Assyria Chicago là một trong những đóng góp quan trọng nhất và độc nhất của Viện nghiên cứu phương Đông cho quá trình hiểu biết về các nền văn minh cổ đại của vùng Cận Đông, Roth cho biết.

“Từ điển Assyria là nỗ lực lớn nhất mà tôi từng biết nhằm hệ thống hóa và giúp mọi người tiếp cận với ngôn ngữ Akkadia mang dấu ấn của nền văn minh khu vực Lưỡng Hà”.

Một phiến sét với ngôn ngữ viết bằng hình nêm của người Lưỡng Hà.
(Nguồn: Guardian).

Theo các nhà nghiên cứu ở ĐH Chicago, từ điển Assyria không chỉ là danh sách các từ. Bằng việc nêu chi tiết lịch sử và phạm vi sử dụng của mỗi từ, cuốn từ điển độc nhất này về cơ bản là bộ bách khoa toàn thư về về lịch sử, xã hội, văn chương, luật pháp, tín ngưỡng của khu vực Lưỡng Hà, cũng như là công cụ nghiên cứu không thể thay thế cho bất cứ học giả nào muốn khám phá chữ viết của nền văn minh Lưỡng Hà.

Dự án từ điển Assyria Chicago được James Henry Breasted khởi động năm 1921. Breasted là người sáng lập Viện nghiên cứu Phương Đông và là một trong những chuyên gia khảo cổ Trung Đông hàng đầu của Mỹ.

Nhiều năm qua, các nhà nghiên cứu đã thêm vào hàng triệu đầu mục liên quan với việc sử dụng 28.000 từ, với các nghĩa và hoàn cảnh sử dụng khác nhau. Ví dụ, riêng từ “umu”, nghĩa là “ngày”, đã chiếm 17 trang với những giải thích cặn kẽ.

Robert Biggs, giáo sư danh dự tại Viện nghiên cứu Phương Đông, là người đóng góp tạo nên cuốn từ điển và cũng là người tìm ra những phiến đất sét.

“Khi phủi sạch bụi, chúng tôi thấy một bức thư của người nào đó có thể viết về một đứa bé mới sinh trong gia đình, một phiến khác có thể nói về một khoản tiền vay cho đến mùa gặt hái”, Biggs nói. “Bạn có thể nhận ra đây không chỉ là nền văn hóa của vua và nữ hoàng, mà của những người bình thường, giống như chúng ta, với những vấn đề quan tâm tương tự đối với sự an toàn, lương thực, nhà ở, và gia đình".