Hôm nay, Hỏa tinh tiến gần Trái đất nhất trong năm

1.075

Khoảng 15-17 năm, Trái đất sẽ đến gần Hỏa tinh nhất ở điểm cận nhật. Lần gần nhất điều này xảy ra là vào ngày 27/8/2003 với khoảng cách hai hành tinh 55,7 triệu km.

Vào ngày 6/10, Hỏa tinh sẽ ở vị trí gần với Trái đất nhất, cạnh điểm cận nhật (điểm gần với Mặt Trời nhất). Phải đến năm 2035, hai hành tinh mới ở gần đến như vậy một lần nữa.

Trái đất quay theo quỹ đạo gần tròn, trong khi Hỏa tinh là hình elip. Nếu hành tinh chúng ta mất 365 ngày để hoàn thành một vòng, Hỏa tinh cần đến 687 ngày. Cách 780 ngày, Trái đất và Hỏa tinh sẽ đi qua nhau. Ngoài ra, cả hai đều quay quanh Mặt Trời theo cùng hướng nhưng với tốc độ và khoảng cách khác nhau.

Cứ cách hai năm, Trái đất mới tiến lại gần Hỏa tinh nhất trong chu kỳ quay của hai hành tinh. Song chỉ khi Trái đất đến gần hoặc trùng với điểm cận nhật của Hỏa tinh, ta mới thấy được hành tinh này cực đại.

Tàu vũ trụ mang theo robot tự hành Perseverance phóng thành công khoảng cuối tháng 7, dự kiến sẽ đến Hỏa tinh vào tháng 2/2021. Việc 2 hành tinh đạt khoảng cách gần cũng tạo điều kiện phóng lý tưởng vốn chỉ xuất hiện vài năm một lần, giúp giảm thiểu nhiên liệu sử dụng.

Quỹ đạo của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời gần như có hình tròn. Trong đó, quỹ đạo Thủy tinh và Hỏa tinh gần giống elip hơn các hành tinh khác. Khi ở điểm cận nhật, Hỏa tinh cách Trái đất 0,38 đơn vị thiên văn. Lúc ở điểm viễn nhật, ngôi sao này cách Trái đất 0,66 đơn vị thiên văn, gần gấp đôi.

Nhìn từ Trái đất, đường kính góc (biểu kiến) của Hỏa tinh thay đổi nhiều nhất trong năm so với các hành tinh khác trong Hệ Mặt trời. Lúc Hỏa tinh có góc biểu kiến lớn nhất, nó có thể lớn hơn cả Thổ tinh và kích thước gần bằng Mộc tinh.

Không giống Trái đất, các mùa của Hỏa tinh bị ảnh hưởng bởi quỹ đạo gần giống hình elip chứ không phải do độ nghiêng trục. Mùa đông đến khi hành tinh này cách xa Mặt Trời nhất và ngược lại với mùa hè. Hai bức ảnh trên chụp bằng kính Hubble lần lượt từ trái sang phải vào tháng 7 và 9/1997 cho thấy sự thay đổi bề mặt của Hỏa tinh. Có thể thấy vào tháng 9, hành tinh này ấm hơn, băng và mây bao phủ bề mặt ít hơn so với tháng 7.

Vào mùa hè, lúc thời tiết tương đối ấm áp, Hỏa tinh thường xuất hiện các cơn bão bụi. Cơn bão xuất hiện vào mùa hè năm 2001 đã bao trùm toàn bộ hành tinh này.

Trong suốt tháng 10 này, Hỏa tinh sẽ tỏa sáng trên bầu trời với kích thước lớn nhất có thể thấy được từ Trái đất trong vòng hai năm nay. Nhờ vậy, kể cả những nhà thiên văn nghiệp dư cũng có thể thấy rõ các đặc điểm trên bề mặt hành tinh này, ví dụ như chỏm băng ở cực.