Khả năng dự báo tai họa của loài vật

Hậu quả từ những trận động đất gần đây ở Đại Tây Dương, đợt sóng thần hồi tháng 12 năm ngoái và mới đây là cơn bão Katrina cho thấy con người quá nhỏ bé trước các cơn thịnh nộ của thiên nhiên. Tuy nhiên, việc để ý đến các phản ứng về hành vi bản năng ở một số loài động vật có thể giúp chúng ta dự báo được những tai hoạ tự nhiên sắp xảy ra...

Hậu quả từ những trận động đất gần đây ở Đại Tây Dương, đợt sóng thần hồi tháng 12 năm ngoái và mới đây là cơn bão Katrina cho thấy con người quá nhỏ bé trước các cơn thịnh nộ của thiên nhiên. Tuy nhiên, việc để ý đến các phản ứng về hành vi bản năng ở một số loài động vật có thể giúp chúng ta dự báo được những tai hoạ tự nhiên sắp xảy ra...

Thảm họa sóng thần hồi tháng 12 năm 2004 đã cướp đi sinh mạng của khoảng 300.000 người tại các quốc gia có bờ biển tiếp giáp với Thái Bình Dương, trong khi rất nhiều động vật lại không hề hấn gì. Có rất nhiều giả thuyết giải thích cho hiện tượng tự nhiên bí ẩn này, và người ta để ý thấy rằng một số loài động vật có khả năng phản ứng nhanh trước các nguy cơ từ tự nhiên.

Linh cảm bản năng

Thảm họa thiên nhiên đầu tiên được ghi nhận là vào năm 2000 trước Công nguyên. Các tài liệu khảo cổ thu thập được cho thấy rằng con người ngày xưa đã biết khai thác khả năng dự báo ở nhiều loài động vật. Loài chồn biến mất khỏi nơi sinh sống trên đảo Crete ngay trước khi một trận động đất cực mạnh xảy ra. Và, một hiện tượng tương tự cũng xảy ra tại Trung Quốc vào năm 1975, đó là loài rắn bỗng nhiên biến mất trong những ngày mùa đông. Là động vật máu lạnh, nhưng chúng lại không di chuyển kiếm ăn như thường thấy mà đã trốn kỹ trong các hang như hiện tượng ngủ đông ở một số loài động vật máu nóng. May mắn là giới chức địa phương đã nhận ra được sự khác thường này và nhanh chóng sơ tán cư dân trong khu vực. Quả nhiên ngay sau đó, một trận động đất khủng khiếp với cường độ lên đến 7,3 độ Richter đã làm rung chuyển cả vùng, hủy hoại phần lớn các công trình xây dựng.

Trong suốt thế kỷ XX, giới chuyên môn đã ghi nhận những sự kiện lịch sử về thảm họa tự nhiên, và họ cũng đã chứng minh được rằng nhiều loài động vật có khả năng dự báo hết sức ấn tượng về các tai họa thiên nhiên như động đất, sóng thần, đất trượt, tuyết lở... Thế nhưng, không chỉ có nhạy cảm sâu sắc về thảm họa tự nhiên, một số loài vật còn biết trước các thảm họa do con người gây ra. Cư dân London từng chứng kiến những hành vi khác thường ở mèo và chó như điềm báo trước các trận không kích trong suốt những năm Thế chiến thứ II...

Nhiều loài động vật đã biết trước sóng thần?

Một nhân viên trạm hải đăng thuộc miền Nam Ấn cho biết, vào tháng 12 năm ngoái anh ta thấy một đàn linh dương bỗng nhiên di chuyển qua khu vực bãi biển hướng về những khu đồi gần đấy chỉ vài giờ trước khi những cơn sóng thần từ tâm chấn ngoài khơi tấn công vào đất liền. Nhiều nhân chứng cho biết tại khu nghỉ mát Phuket Thái Lan, những chú voi phục vụ du lịch gần bãi biển đã rống lên và lồng lộn phá xích, chạy vào đất liền trước khi những cơn sóng dữ ập vào. Từ linh cảm về một tai họa tự nhiên sắp xảy ra, loài hồng hạc ở khu vực này cũng đã rời bỏ những vùng đất trũng để bay đến những vùng núi cao. Các công nhân tại một sở thú ở Malaysia lấy làm ngạc nhiên khi thấy hầu hết các loài động vật bỗng nhiên có những biểu hiện lạ như tìm chỗ ẩn nấp và từ chối ra ngoài mặc dù đã đến bữa ăn.

Riêng tại Sri Lanka, thảm họa sóng thần năm ngoái đã giết chết hơn 30.000 người, nhưng hầu hết các loài động vật lớn như voi, dê và nhiều loài động vật hoang dã khác ở khu vực này vẫn bình an vô sự. Trận sóng thần này cũng đã giết chết khoảng 2.000 động vật khác nhau tại một khu bảo tồn ở miền Nam Ấn, trong khi loài lợn lòi thì vô sự, bình an.

Tại khu triển lãm hải dương học ở Florida, 14 con cá mập bỗng nhiên rời bỏ nơi sống khoảng 12 giờ trước khi cơn bão Charlie đổ bộ vào khu vực này hồi năm ngoái, trong khi nhiều năm qua chúng không hề đi xa hơn 1 km. Theo các nhà sinh vật học, loài cá mập đã di cư đến những vùng nước sâu ở đại dương để lánh nạn và chỉ quay lại 2 tuần sau mặc dù trước đó chúng chưa bao giờ có thói quen di cư tự nhiên này.

Con người học được gì từ động vật?

Rõ ràng là nhiều loài động vật đã biết được những mối nguy bí ẩn từ thiên nhiên mà con người có thể không bao giờ hiểu và học được. Thảm họa sóng thần tháng 12 năm 2004 đã giúp các nhà khoa học hiểu được phần nào bí ẩn này. Nhiều nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng các loài khác nhau sống trên trái đất đều sở hữu những khả năng thiên bẩm đáng ngạc nhiên, có thể biết trước những tai họa tự nhiên. Không như con người, các loài động vật hoang dã có thể nhận biết và lĩnh hội được nhiều thông tin hơn về thế giới chung quanh. Linh cảm của chúng thực sự siêu đẳng, có thể đánh thức cảm giác bản năng từ một khoảng cách rất xa, thậm chí một sự thay đổi nhỏ về áp suất khí quyển cũng sẽ tác động đến khả năng này. Lợi thế lớn nhất của chúng là khả năng “đọc" và "thấy" được những dấu hiệu nguy cơ từ tự nhiên, giúp chúng lánh nạn an toàn: Các nhà sinh vật học tin rằng con người không thể bắt chước hay học hỏi được khả năng này, mặc dù kinh nghiệm và bản năng của một số loài động vật có thể rất hữu ích cho chúng ta trong việc dự báo các hiện tượng tự nhiên nguy hiểm.

Các nhà khoa học còn cho biết rằng động vật hoang dã có khả năng phản ứng tốt hơn trước những biến đổi có tính nguy cơ từ tự nhiên so với những vật nuôi trong nhà. Gia súc, gia cầm thường sống và chịu sự tác động mạnh mẽ bởi văn-hóa-con người. Dần dà theo thời gian, chúng sẽ tự tạo ra một hệ thống các quy luật, điều cấm kỵ và trở nên yếu ớt hơn về thể chất, không phòng thủ hiệu quả trước các tác động từ thiên nhiên.

Nhiều nhà khoa học tin rằng con người cũng đã từng là một sinh vật hết sức nhạy cảm với những thay đổi tự nhiên, tương tự như các loài động vật hoang dã hiện nay.

Tuy nhiên, trong suốt quá trình tiến hóa, con người đã mất đi khả năng nhận thức sinh học này. Do đó, chúng ta dường như không thể có sự phản ứng tương thích đối với những gì mà cơ thể sinh học nhận thức được, bất chấp các ý định cá nhân của mình. Chẳng hạn như một số người thường nhức mình nhức mẩy, sưng đau các khớp trước những trận đất lở, trong khi số khác lại có biểu hiện xuất huyết nội hay gia tăng thân nhiệt trước một thảm hoạ tự nhiên nào đó mà không rõ nguyên nhân. Trẻ em và một số đối tượng cực kỳ mẫn cảm là những “chuyên gia dự báo” tài tình, họ có thể biết trước những tai họa thiên nhiên sắp xảy ra...