Tán sỏi thận nội soi qua da (Phần 1)

Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da, một trong những phương pháp hết sức mới và hiện đại trong việc điều trị bệnh sỏi thận hiện nay. Ở Việt Nam, cả miền Bắc và miền Trung chỉ có hai bệnh viện thực hiện được phương pháp này đó là bệnh viện Việt Đức và bệnh viện Việt Pháp. Chương trình cầu truyền hình trực tiếp sức khoẻ trên VTV vừa qua đã giúp khán giả được chứng kiến ca phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da và những thông tin liên quan đến căn bệnh này.

Thận bài tiết nước tiểu. Trong nước tiểu có rất nhiều tinh thể, khi nước tiểu bị cô đặc quá mức sẽ tạo ra sỏi thận. Sỏi thận gây ra rất nhiều đau đớn khi chúng đi qua ống tiết niệu. Theo tính toán của một số giáo sư, bác sĩ ngành tiết niệu và thận học Việt Nam, đến nay vẫn có 80% bệnh nhân sỏi tiết niệu được điều trị bằng phương pháp mổ mở cổ điển - phương pháp gây nhiều sang chấn và biến chứng sau mổ như chảy máu, nhiễm trùng, đặc biệt có trường hợp còn bị rò rỉ nước tiểu qua vết mổ do tắc niệu quản.

Tại bệnh viện Việt Pháp, Đài THVN đã lắp đặt các máy quay ngay chính tại phòng mổ để khán giả có thể theo dõi quá trình phẫu thuật. Trong phòng mổ Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thọ là người phụ trách gây mê trong kíp mổ. Ông cũng là người thuyết minh toàn bộ quá trình mổ, giúp cho khán giả theo dõi.

Những viên sỏi hơn 2,5cm nên áp dụng phương pháp tán sỏi nội soi qua da (Ảnh: Sammich)

Bệnh nhân được làm phẫu thuật là bệnh nhân nam người Việt Nam, 45 tuổi. Bệnh nhân này đã từng bị đau vùng thắt lưng khá lâu, nhưng gần đây mới đi khám bệnh. Qua khám và làm các xét nghiệm, các bác sĩ phát hiện thấy có sỏi khá lớn, nằm bên phải và có đường kính 30mm.

Để thực hiện được kíp phẫu thuật cần có 8 người, chia ra làm 2 kíp chính đó là kíp phẫu thuật và kíp gây mê hồi sức. Trước khi mổ bệnh nhân được làm tất cả các xét nghiệm, và những điều cần thiết cho ca mổ. Bệnh nhân cũng được hướng dẫn về các dụng cụ và thuốc men để đảm bảo cho bệnh nhân ít bị đau nhất. Một điều quan trọng nữa là trước khi mổ, bệnh nhân phải nhịn ăn ít nhất là 6 tiếng trước khi phẫu thuật.

Trong khi mổ bệnh nhân dược duy trì đảm bảo những thông số kĩ thuật về hô hấp tuần hoàn, những thông số về thận, gan đảm bảo trong giới hạn bình thường. Mặt khác, bệnh nhân phải đảm bảo được ngủ sâu và không bị đau.

Tại trường quay S1 đồng thời cũng diễn ra cuộc trao đổi với 2 chuyên gia về sỏi thận, đó là: Thạc sĩ - bác sĩ Vũ Nguyễn Khải Ca - Trưởng khoa tiết niệu bệnh viện Việt Đức. Và Bác sĩ Lê Sĩ Trung - trưởng khoa tiết niệu bệnh viện Việt Pháp. Các chuyên gia đã nêu lên những con số "giật mình" về sỏi thận, qua đó cũng lý giải nguyên nhân vì sao gây bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh

Có 3 nguyên nhân chính gây sỏi thận:

- Do nhiễm khuẩn tiết niệu.
- Do rối loạn chuyển hoá, trong sỏi thận có canxi, phốt phát và những yếu tố khác do rối loạn chuyển hoá này tạo thành sỏi.
- Do những dị tật bẩm sinh của đường tiết niệu và gây ứ đọng nước tiểu trong và tạo thành sỏi.

Các phương pháp phẫu thuật

Có rất nhiều phương pháp điều trị, tuy nhiên phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da mang tính ít xâm hại và an toàn cao. Thông qua cách phẫu thuật này, nhờ các phương pháp điều trị hiện đại sẽ giúp họ ít đau, hết sỏi, chóng bình phục. Thay cho việc phải nằm viện vài tuần sau khi mổ lấy sỏi thận, bệnh nhân có thể về nhà sau 3-4 ngày nếu được tán sỏi nội soi thận qua da, 1-2 ngày nếu được nội soi niệu quản, thậm chí 1/2 ngày nếu được tán sỏi ngoài cơ thể.

BS Khải Ca cho biết: Để thực hiện phương pháp này, bệnh nhân phải trải qua 2 giai đoạn trong khoảng thời gian từ 60 - 90 phút. Giai đoạn thứ nhất là tạo một đường hầm vào thận, dùng dụng cụ để nong đường hầm. Sau khi đường nong đủ rộng sẽ đưa máy nội soi vào thận và tiến hành gia đoạn hai để tán sỏi, khi tán sỏi xong dùng dụng cụ lấy sỏi ra.

Ưu điểm của phương pháp tán sỏi nội soi qua da:

Với điều kiện kĩ thuật hiện đại, bệnh nhân được hưởng một cuộc phẫu thuật ít xâm hại, tức là sẽ không có đường mổ dài ở thắt lưng nữa, thời gian nằm viện ngắn, bệnh nhân đỡ đau hơn và bệnh nhân sẽ mau chóng trở lại cuộc sống bình thường. Mổ mở có khi bệnh nhân phải nằm viện 1 tháng, nhưng với phương pháp này, bệnh nhân phải nằm viện tối thiểu 1 tuần.

Và một ưu điểm nữa là chức năng thận được giữ lại. Nếu sỏi thận san hô phải mổ bằng cách bổ đôi quả thận ra để lấy, riêng thủ thuật đó làm mất đi vĩnh viễn chức năng thận từ 20 - 30%. Trong khi đó, làm nội soi thận qua da cũng những nghiên cứu khoa học đó, người ta đã khẳng định và chứng minh rằng, phần trăm chức năng thận mất đi do phẫu thuật chỉ dưới 3%.

Tuy nhiên, cũng có những bệnh nhân chống chỉ định dùng phương pháp này, đó là những người có vấn đề về tim mạch, mạch vành. Ngoài ra, bệnh nhân rối loạn đông máu, bệnh nhân mắc chứng béo phì cũng bị chống chỉ định.

(Còn nữa…)

Thuỳ Uyên (Tổng hợp)