Tiền tệ trong nền văn minh cổ xưa

Cách đây hơn 2.000 năm, Aristotles đã nhận xết rằng trước khi dùng tiền đúc, con người đã đem cho đi những thứ của mình có thừa để đổi lấy những thứ mình thiếu. Việc làm đó được gọi là Metadosis.

Các nhà dân tộc học miêu tả rằng trong các xã hội rất cổ xưa đã có một thứ bậc rất chặt chẽ, có những mối quan hệ trao đổi phức tạp như Kula ở miền Tây Thái Bình Dương, bilaba và malaki ở Trung Phi hoặc Potlatch ở duyên hải Tây Bắc châu Mỹ.

Đồng tiền, cũng như các mối quan hệ thứ bậc và sự thống trị, nó không phải là những thứ mới được tạo ra ở thời nay. Nó đã tồn tại trong những nền văn minh thậm chí còn cổ xưa hơn cả các nền văn minh vùng lòng chảo Địa Trung Hải, Trung và Cận Đông hoặc Trung Mỹ. Việc lưu hành những vật quý trong lòng các cộng đồng ấy là một hiện tượng phổ biến toàn cầu. Và theo một nghĩa nào đó, nó báo trước các chức năng của đồng tiền như một  phương tiện trao đổi và là một đơn vị thanh toán, tính toán.

Nhưng trong các xã hội cổ xưa ấy, các chức năng cơ bản này chưa trở thành chức năng thuần túy kinh tế. Chũng vẫn phụ thuộc vào hệ thống các mối quan hệ thân thích và các liên minh chính trị, tín ngưỡng và tôn giáo tác động  đến việc cung cấp lực lượng lao động, tổ chức sản xuất và minh chứng cho việc phân phối của cải.

Đồng tiền cổ là một công cụ tích cực của đời sống xã hội. Thời ấy, tiền đã được dùng đến trong những dịp sinh đẻ, cưới xin, ma chay, dùng để tuyên chiến hay giảng hòa với nhau hay để đền bù cho những tác hại vật chất hoặc tinh thần, để giao dịch với các Thần linh cai quản việc sinh sản và chết chóc. Ngược lại, lúc bấy giờ, tiền chưa được dùng để trả nợ, trả công hay mua hàng.

Những đặc điểm của tiền cổ như hiếm hoi và vô dụng cũng giống như một hình thức tiền tệ ngày nay. Tiền cổ báo trước bản chất kinh tế và chính trị của đồng tiền ngày nay: Kinh tế, vì chúng xác định giá trị cho các hoạt động và hàng hóa khác nhau và qua đó báo trước những phương tiện thanh toán tiêu chuẩn hóa ngày nay; về chính trị: đồng tiền thể hiện, phản ánh và tái tạo các mối quan hệ quyền lực, thứ bậc các cá nhân hoặc các tập đoàn trong xã hội.