Tìm thấy mắt xích còn thiếu về hố đen

Lần đầu tiên các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng một xung tia X mạnh đang phát ra từ một hố đen khổng lồ trong một thiên hà cách Trái Đất 500 triệu năm ánh sáng.

Xung này được hình thành bởi khí bị hút bởi trọng lực hố đen tại trung tâm của thiên hà REJ1034+396.

Những xung tia X khá phổ biến giữa các hố đen nhỏ, nhưng nghiên cứu tại Durham lần đầu tiên phát hiện hoạt động này trong một hố đen siêu lớn. Hầu hết các thiên hà bao gồm Milk Way, được tin rằng có chứa những hố đen siêu lớn tại vùng trung tâm.

Các nhà nghiên cứu mà xuất bản thành quả của họ trong tờ bào khoa học có uy tín là Nature số ngày 18 tháng 9, cho rằng khám phá của họ sẽ làm tăng hiểu biết về cách mà khí ga hoạt động trước khi rơi vào hố đen như thể nó ăn và phát triển.

Hình ảnh mô phỏng vật chất rơi vào trong một hố đen siêu khổng lồ cùng với kiểu trung bình của chu kì tia X từ thiên hà REJ1034+396.

Các nhà thiên văn học nghiên cứu hố đen hàng thập kỉ và khả năng thấy chúng dựa vào thực tế là khí sẽ cực nóng và phát ra tia X trước khi nó hoàn toàn bị nuốt chửng và biến mất mãi mãi.

Sử dụng vệ tinh XMM-Newton của châu Âu, họ đã tìm thấy rằng tia X được phát ra như là một dấu hiệu thông thường từ hố đen siêu khổng lồ. Tần số của xung liên quan đến kích cỡ của hố đen.

Tiến sĩ Marek Gierlinski thuộc khoa vật lí đại học Durham, nói rằng: "Những dấu hiệu như vậy là đặc điểm của những hố đen nhỏ được nhiều người biết đến trong thiên hà của chúng ta khi khí gas bị kéo từ một ngôi sao song hành (companion star)."

"Điều thật sự thú vị là chúng tôi bây giờ đã thiết lập một mắt xích những những hố đen nhẹ và những hố đen nặng gấp hàng triệu lần Mặt Trời."

"Các nhà khoa học tìm kiếm những dấu hiệu như thế trong 20 năm qua và phát hiện của chúng tôi giúp bắt đầu hiểu thêm về hoạt động xung quanh hố đen khi chúng phát triển".

Những nhà khoa học này cũng hi vọng nghiên cứu tương lai sẽ tiết lộ cho họ tại sao mà một vài hố đen siêu lớn lại có những dấu hiệu đó trong khi một số khác lại không.

Nghiên cứu này được tài trợ bởi hội động khoa học và công nghệ, cục không gian châu Âu, và bộ khoa học và giáo dục đại học Ba lan.

Bài do bạn đọc Trần Bá Hoàng Long cung cấp.
Email: [email protected]