Trường Thành xanh sẽ cứu Trung Quốc khỏi bão cát?

Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra kế hoạch đầy tham vọng mang tên "Vạn lý Trường thành xanh", để cải thiện môi trường sống tại các thành phố của nước này.

Trong vài thập kỷ qua, Trung Quốc đã nỗ lực xây dựng một "vạn lý trường thành bằng cây xanh" để ngăn chặn ảnh hưởng từ sa mạc Gobi. Ý tưởng này ban đầu bị chỉ trích, nhưng nghiên cứu sau đó cho thấy các biện pháp này đang phát huy hiệu quả.

Mùa xuân hàng năm, khi gió từ phương Bắc mang theo cát từ sa mạc Gobi, Trung Quốc lại bị tàn phá bởi bão cát. Khi sa mạc mở rộng, tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn. Năm 1978, Bắc Kinh đã quyết định thực hiện chương trình Vạn Lý Trường Thành Xanh (GGW) bao gồm hàng loạt các cánh rừng lớn được trồng để ngăn chặn sự mở rộng của sa mạc Gobi.

Công nhân trồng cây để ngăn chặn bão cát từ sa mạc Mu Us tại Khu tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ, Trung Quốc.

Năm 2006, khoảng 25 triệu ha rừng đã được trồng mới tại Trung Quốc. Đến năm 2050, hơn 100 tỷ cây xanh sẽ hình thành một vành đai xanh dài 4.500km, với diện tích khoảng 4,1 triệu km², chiếm hơn 1/10 diện tích của Trung Quốc.

Những người chỉ trích cho rằng kế hoạch cuối cũng sẽ thất bại. Tiến sĩ Hong Jiang thuộc trường đại học Hawaii, cho biết: “Thay vì kiểm soát thiên nhiên, chúng ta nên tuân theo nó". Một số nhà khoa học nghĩ rằng việc trồng cây trên vùng sa mạc Gobi sẽ không thành công, vì tỷ lệ cây chết rất cao.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất do tiến sĩ Minghong Tan và các cộng sự tại Viện khoa học Trung Quốc cho biết các biện pháp của chương trình GGW đang phát huy hiệu quả.

“Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ cây xanh tại vùng GGW đã tăng đáng kể, trong khi thảm cây xanh này đang phát triển ra ngoài vùng dự án”, nhóm nghiên cứu cho biết. Vành đai xanh đã giúp giảm đáng kể cường độ của các trận bão cát.

Trong khi tình hình tổng thể dường như đang được cải thiện, nhưng một số vùng nhỏ vẫn không đạt được tiến triển nào. Một số nhà khoa học cảnh báo dự án có thể mất hàng trăm năm để đẩy lui tình trạng sa mạc hóa.

Năm 1934, Tổng thống Mỹ khi đó là Roosevelt đã đưa ra sáng kiến xây dựng dự án vành đai xanh Great Plains Shelterbelt để ngăn chặn các trận bão cát ở miền trung nước Mỹ. Tới năm 1942, 220 triệu cây đã được trồng, kéo dài 19.900km từ sông Brazos ở bang Texas tới Canada. Dự án được đánh giá rất thành công. Nhưng việc thiếu chăm sóc ngày nay khiến một số trận bão cát mạnh đã quay trở lại.