Vài cảm nghĩ cuối năm về bi kịch nghiên cứu stem cells ở Hàn Quốc

Cùng thời điểm này năm 2005 vừa qua, nghiên cứu stem cell đã rơi vào cuộc khủng hoảng (stem cell crisis) về khoa học và đạo đức khoa học. Cộng đồng khoa học thế giới xôn xao về nghi vấn giả tạo "patient specific stem cells" mà Woo suk Hwang của Đại học Quốc gia hàn quốc tuyên bố đã đạt được.

Có ba khả năng cho vấn đề này. Một là việc này không thể xảy ra vì nghiên cứu của Hwang đã được đăng trên một trong các tạp chí khoa học uy tín nhất, Science; hai là việc giả tạo có thể xảy ra nhưng không phải lỗi của Hwang vì ông ta rất có uy tín; ba là chính hắn!

(Ảnh: physorg.com)

Ngay từ đầu, tôi đã tin điều thứ ba là “chính hắn”, vì nếu nhìn vào “xa lộ” đua xe stem cell research thì có rất nhiều nhóm bị kẹt máy, ngay cả đối với các nhóm nghiên cứu hàng đầu ở Mỹ (như Doug Melton của Harvard), hoặc ở Anh (như Roger Pedersen của Oxford). Thế mà Woo suk Hwang đã vượt qua hết xe này đến xe khác, luôn bóp còi inh ỏi. Nhưng xe Hwang đã bị cháy trước mặt Bá Quan Văn Võ vì lý do đồ giả (fake)!

Cũng có một số nghĩ rằng Hwang có thực tài nhưng bị hạ cấp gài bẫy. Trong tiến trình điều tra, Hwang đã thú nhận trước cộng đồng khoa học là chính mình ra lệnh cho thuộc cấp ngụy tạo dữ kiện DNA của các mẫu bệnh nhân và DNA của cái mà Hwang công bố là "patient specific stem cells" (nghĩa là các tế bào có khả năng chữa trị rất nhiều bệnh và không bị đào thải bởi hệ miễn dịch do cùng một cá thể di truyền của bệnh nhân). Thực tế nhìn nhận một số kết quả thì Hwang là người biết lái xe, nhưng không giỏi gì, vì so với tài trợ lớn lao mà Hwang sử dụng thì năng xuất của Hwang là quá thấp. Như vậy xét về tài và đức, Hwang đã không có cả hai. Việc cắt bỏ mọi chức tước của Hwang ở Đại học Quốc gia Đại Hàn là kết quả tất yếu; theo nhận xét của những người làm khoa học có lý tưởng thì quá nhẹ và việc xử án vẫn còn tiếp tục.

Những câu chuyện của Hwang lại nổi lên vài tháng cuối năng nay, vì Hwang đã trở lại lãnh đạo phòng thí nghiệm stem cell do tư nhân tài trợ ngay ở Seoul, thủ đô Hàn Quốc.

Lý do là Hwang luôn tự nhận là mình biết bí mật để tạo Human specific stem cells. Đây lại thêm một sự kiện ngớ ngẩn, vì khi một dữ kiện khoa học đã không thể lặp lại được bởi nhiều nhóm nghiên cứu trên thế giới thì khả năng ứng dụng của nó là zero! Ở đây có hai giải pháp cho Hwang: “Nếu” Hwang có thực tài và biết bí mật, thì Hwang nên hành động trong im lặng cho đến khi đạt được kết quả chính thức; “Nếu” Hwang là người tự trọng, thì chỉ nên giữ chức cố vấn để hướng dẫn những người có khả năng, có lý tưởng để đạt mục tiêu của chương trình nghiên cứu. Như vậy sẽ xóa được hình ảnh không đẹp mà Hwang đã vẽ ra cho thế giới về sinh học khoa học của Đại Hàn, và chúng ta sẽ thực sự quý nể Hwang.

Nhưng “nếu” mà Hwang là người đã biết cách cư xử như vậy, thì ngay từ đầu chắc đã không có khủng hoảng stem cell!. Tóm lại tất cả vấn đề ở đây là “con người” và nghiên cứu khoa học càng đòi hỏi con người biểu lộ tài năng và nhân cách của mình nghiêm chỉnh hơn.

Tokyo, Dec. 25, 2006

Nguyễn Thái Sơn