Tháng 11/2018, cái tên He Jiankui đã gây ra tranh cãi cực độ cho cộng đồng sinh học di truyền tại Trung Quốc và trên toàn thế giới. He khi đó tiết lộ mình đã cho ra đời hai đứa trẻ được chỉnh sửa gene bằng công nghệ CRISPR - phương pháp tinh chỉnh ADN hiện đại và chính xác nhất hiện nay.
2 em bé được chỉnh sửa gene khi đó là một cặp sinh đôi, và He dự tính tiến hành trên em bé thứ 3 ra đời vào mùa hè này. Ông cho biết nhóm nghiên cứu dự tính loại bỏ gene CCR5, nhằm giúp đứa trẻ có được khả năng miễn nhiễm với virus HIV.
Người mang theo bộ gene mà He đã chỉnh sửa sẽ có đến 21% rủi ro tử vong trước tuổi thọ trung bình của thế giới.
Nghiên cứu của Jiankul vấp phải rất nhiều phản đối liên quan đến vấn đề đạo đức trong khoa học. Trong vòng 6 tháng kể từ khi công bố, các nhà khoa học đã lục tìm hàng trăm ngàn dữ liệu y tế, để hiểu được bộ gene mà He thay đổi sẽ gây ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe con người.
Và theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Medicine, thì cái kết không được khả quan lắm cho He. Các chuyên gia cho biết những người mang theo bộ gene mà He đã chỉnh sửa sẽ có đến 21% rủi ro tử vong trước tuổi thọ trung bình của thế giới.
Cụ thể, các chuyên gia tại ĐH California, Berkeley đã thử nghiên cứu về các biến thể của gene CCR5 mà He đã ghép vào người lũ trẻ. Họ nhận thấy dù hệ miễn dịch kháng lại HIV tăng cao, nhưng cơ thể lại dễ gặp nguy hiểm với một số virus khác - chẳng hạn như virus cúm Tây sông Nile.
Nhà khoa học He Jiankul.
"Chúng tôi nhận thấy rằng tỉ lệ tử vong sẽ tăng lên đáng kể," - trích lời Rasmus Nielsen, tác giả nghiên cứu. "Hiệu ứng là rất lớn. Chúng tôi khá ngạc nhiên khi thấy nó nghiêm trọng đến vậy.
Thí nghiệm của Nielsen là một sự khích lệ dành cho các nhà khoa học vốn đã luôn phản đối việc chỉnh sửa gene trên người trong khi vẫn chưa hoàn toàn hiểu về chúng.
"Đây là bài học dành cho nhân loại" - George Daley, trưởng khoa Y ĐH Harvard cho biết.
"Ngay khi chúng ta tự tin rằng mình đã hiểu, thì di truyền học vẫn có thể khiến ta bất ngờ. Như trong trường hợp này, loại bỏ gene được cho là có hại nhưng thực chất lại gây ra vấn đề khác".