Có thể bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng từ chocolate, kem vani, thuốc aspirin cho đến kem đánh răng, nước hoa, mỹ phẩm và nhiều sản phẩm gia dụng khác đều chứa thành phần có nguồn gốc dầu mỏ.
Dầu mỏ - nhiên liệu hóa thạch phổ biến - không chỉ cung cấp nhiên liệu chính trong ngành giao thông vận tải, đun nấu và sưởi ấm mà nó còn đóng một vai trò đáng ngạc nhiên trong nhiều sản phẩm sử dụng hàng ngày.
Hóa dầu có nguồn gốc từ dầu và khí tự nhiên được sử dụng trong hơn 6.000 sản phẩm thông dụng, từ thực phẩm đến sản phẩm chăm sóc sắc đẹp. Dưới đây là 10 sản phẩm có sự hiện diện của dầu mỏ có thể khiến bạn bất ngờ.
1. Chocolate
Lớp phủ chocolate chứa sáp parafin cấp thực phẩm, có nguồn gốc từ dầu mỏ. (Nguồn: Getty Images)
Lớp phủ chocolate đôi khi chứa sáp parafin cấp thực phẩm, có nguồn gốc từ dầu mỏ, than đá hoặc dầu đá phiến.
Khi trộn vào chocolate, sáp parafin có thể tạo ra độ bóng khi đông cứng và giúp giữ chocolate ở dạng rắn ở nhiệt độ cao hơn do nó có điểm nóng chảy thấp.
Sáp parafin cấp thực phẩm còn giúp chocolate không bị dính vào khuôn, giúp việc lấy thành phẩm còn nguyên vẹn ra dễ dàng hơn.
Khi ăn, sáp vẫn không được tiêu hóa trong cơ thể, nhưng điều đó không có nghĩa là nó không an toàn. Một nghiên cứu năm 2023 của Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu cho thấy không có mối lo ngại nào về an toàn liên quan đến sản phẩm sáp parafin cấp thực phẩm.
2. Kem vani
Hương liệu Vanillin trong kem vani có nguồn gốc từ dầu mỏ. (Nguồn: Getty Images).
Dầu tổng hợp có nguồn gốc từ dầu mỏ thường được sử dụng trong hương liệu thực phẩm như vani, hạnh nhân và chanh.
Các hợp chất tổng hợp này có thể được thiết kế để tái tạo các hương vị cụ thể, mang lại hương vị nhất quán khiến thực phẩm có mùi thơm hấp dẫn.
Chúng rẻ và linh hoạt, có thể tạo ra nhiều hương vị khác nhau để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Chẳng hạn, Benzaldehyde (hương hạnh nhân) và Vanillin (hương vani) đều có nguồn gốc từ dầu mỏ.
3. Kem đánh răng
(Nguồn: Getty Images)
Kem đánh răng có thể chứa các dẫn xuất dầu như polyethylene glycol, được thêm vào để tạo hương liệu, đặc tính kháng khuẩn và kết cấu.
Ngoài ra, một số nhà sản xuất sử dụng dẫn xuất dầu mỏ có tên poloxamer 407 để giúp kem đánh răng hòa tan trong nước, cũng như natri saccharin, chất làm ngọt nhân tạo, có nguồn gốc từ dầu mỏ giúp tiêu diệt mảng bám.
4. Nước hoa và mỹ phẩm
(Nguồn: Getty Images)
Khi bạn thoa nước hoa lên cổ tay, rất có thể bạn đang bôi thành phần từ xác của động và thực vật nhỏ (plankton) đã chết dưới các đáy biển cổ đại cách đây 10-600 triệu năm chứ không phải từ tinh dầu thiên nhiên nguyên chất 100%.
Nhiều loại nước hoa sử dụng dầu có nguồn gốc từ dầu mỏ thay vì tinh dầu tự nhiên để tạo ra các mùi hương.
Ví dụ, Iso E Super có mùi thơm giống gỗ hổ phách, trong khi Hedione mang lại mùi hương hoa nhài. Galaxolide, một loại dầu tổng hợp khác có mùi xạ hương.
Chúng đều có tác dụng kéo dài tuổi thọ cho nước hoa và có khả năng lưu hương lâu hơn tinh dầu tự nhiên.
Ngoài ra, phần lớn các mỹ phẩm làm đẹp hiện nay như son môi, phấn kẻ mi mắt… cũng được sản xuất từ các chất có nguồn gốc dầu mỏ như crylate, nhựa than đá và propylenglycol.
5. Sơn
(Nguồn: Getty Images)
Việc thêm polyme nhựa vào sơn giúp chúng có khả năng chịu nước và bền hơn - và nhựa được làm từ dầu.
Sơn gốc nhựa có thể bám dính tốt trên bề mặt và ít nứt hơn các loại sơn tự nhiên khác, do đó chúng được sử dụng phổ biến để sơn các bề mặt thép.
Dầu tổng hợp cũng có thể cho phép tạo ra nhiều màu sắc hơn, tuy nhiên, khi lớp sơn cũ đi hoặc khô đi, nó sẽ bong ra.
Một số loại sơn thực sự được tạo ra với thành phần có tới hơn 1/3 là nhựa. Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, khối lượng hạt vi nhựa từ sơn trên bề mặt thép xâm nhập vào đại dương mỗi năm có thể lên tới 1,5-2,25 triệu tấn, tương đương 150-225 tỷ chai nhựa rỗng.
6. Thuốc Aspirin
(Nguồn: iStock)
Aspirin được chứng minh là một trong những dược phẩm an toàn và tin cậy trong những thập kỷ vừa qua. Loại thuốc này có tác dụng chữa đau đầu, sốt và giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch và đột quỵ.
Axít axetylsalixylic trong Aspirin cũng có tác dụng giúp giảm đau hữu hiệu. Phần lớn aspirin được sản xuất từ benzen – một hydrocarbon được chiết xuất từ dầu mỏ.
Ngoài ra còn nhiều loại thuốc viên khác được bọc bằng nhựa để tránh các viên thuốc dính vào nhau và dễ nuốt hơn. Các thành phần tổng hợp còn giữ cho hoạt chất không bị phân hủy nên sản phẩm có thời hạn sử dụng lâu hơn.
7. Thuốc nhuận tràng
Thuốc nhuận tràng được làm từ polyethylene glycol, một sản phẩm dầu mỏ cũng được tìm thấy trong kem đánh răng.
Polyethylene glycol kéo nước vào đại tràng, làm cho phân mềm hơn và giúp cho việc đi vệ sinh dễ dàng hơn.
Theo Harvard Health, một số loại thuốc nhuận tràng có chứa dầu khoáng, có thể được chiết xuất từ dầu mỏ và tạo thành một lớp màng trơn trong ruột.
8. Vaseline
(Nguồn: Getty Images)
Vaseline, hay còn gọi là thạch dầu mỏ, là một dẫn xuất của dầu thô, thu được trong quá trình chưng cất dầu thô nặng, sau đó được tinh chế qua nhiều công đoạn.
Vaseline có đặc tính nhờn quánh, trơn, mềm, không mùi, được sử dụng rộng rãi, phục vụ nhiều mục đích khác nhau, đặc biệt là bảo vệ da và dưỡng ẩm.
Trong ngành mỹ phầm, vaseline được dùng để sản xuất các loại kem dưỡng mắt, kem dưỡng da, son môi và sữa dưỡng thể.
Ở ngành dược phẩm, vaseline chủ yếu được sử dụng để sản xuất các loại thuốc mỡ trị bỏng, trị khô da, nứt nẻ tay chân, nứt môi, nứt gót chân.
9. Kem cạo râu
(Nguồn: Getty Images)
Kem cạo râu có chứa dầu ở dạng gọi là isopentane, có nguồn gốc từ dầu thô . Isopentane giúp phân hủy bã nhờn hoặc chất nhờn trên da người và khiến lông dựng đứng, giúp dễ cạo sạch hơn.
Ngoài ra, các sản phẩm cạo râu thường sử dụng polyethylene glycol, chất này cũng được dùng trong thuốc nhuận tràng và chất bôi trơn tình dục. Nó linh hoạt và ổn định, tạo ra một hàng rào bảo vệ trên da để giảm ma sát và kích ứng.
10. Tinh dầu thơm làm mát không khí
Các chất làm mát không khí như sáp thơm phòng, tinh dầu thơm phòng thường chứa các loại dầu có nguồn gốc từ dầu mỏ để tạo ra mùi hương dễ chịu , có thể lưu lại lâu hơn và ổn định hơn so với các loại dầu tự nhiên.
Những loại dầu tổng hợp này được thiết kế để mô phỏng các loại nước hoa phổ biến và có thể được điều chế để giải phóng dần dần theo thời gian, lưu giữ mùi hương lâu dài.