Một trong những huyền thoại nổi tiếng nhất của Anh Quốc kể về vua Arthur và thanh gươm trong đá. Theo các phiên bản khác nhau của câu chuyện, thanh gươm này chỉ có thể được rút ra khỏi khối đá bởi vị vua chân chính của nước Anh.
Thanh gươm trong đá huyền thoại của San Galgano
Thanh gươm cắm ngập trong khối đá trên đồi Montesiepi, thành phố Siena, Ý (Ảnh: Wikimedia)
Có một câu chuyện tương tự, tuy rằng kém nổi tiếng hơn, tại vùng Tuscany, nước Ý. Một số người thậm chí còn cho rằng đây chính là nguồn cảm hứng cho câu chuyện huyền thoại về vua Arthur. Đây là câu chuyện về thanh gươm trong đá của một người tên là San Galgano.
Theo ghi chép, San Galgano là người đầu tiên được Giáo hội La Mã cử hành nghi lễ phong thánh chính thức. Do đó, phần lớn cuộc đời của San Galgano được biết đến thông qua các tài liệu về quá trình phong thánh này. Nghi lễ phong thánh của ông được cử hành vào năm 1185, chỉ một vài năm sau khi ông mất. Ngoài ra, cũng có một số tác phẩm về cuộc đời của vị Thánh này do những tác giả sau này ghi chép lại.
Ảnh: Tác phẩm điêu khắc tại bảo tàng quốc gia Pinacotheque, thành phố Siena, Italy, miêu tả cảnh tượng thánh San Galgano cắm ngập thanh gươm vào tảng đá. (Ảnh: Wikimedia)
San Galgano sinh ra vào năm 1148 tại Chiusdino thuộc địa phận tỉnh Siena, nước Ý ngày nay. Theo hồ sơ ghi chép lại, mẹ ông là bà Dionisia, còn cha của ông (trong những tác phẩm sau này) là Guido hoặc Guidotti. Người ta cho rằng thời trẻ San Galgano chỉ quan tâm đến những thú vui thế tục. Thuộc tầng lớp quý tộc, ông là một hiệp sĩ được rèn luyện các kỹ năng chiến đấu, với tính cách kiêu ngạo và ưa bạo lực. Tuy nhiên tất cả đã thay đổi, khi vị hiệp sĩ này trở thành một ẩn sĩ.
Sự chuyển biến của San Galgano bắt đầu bằng một cảnh mộng về Tổng lãnh Thiên Thần Michael, người thường được miêu tả như một vị thần chiến binh. Trong một phiên bản của truyền thuyết này, Tổng lãnh Thiên Thần Michael xuất hiện trước San Galgano và chỉ cho ông con đường đến sự cứu rỗi. Vị thiên thần thậm chí đã bảo cho San Galgano biết nơi ông nên đến.
Sáng hôm sau, San Galgano tuyên bố rằng ông sẽ trở thành một ẩn sĩ, và sẽ trú ngụ trong một hang động lân cận. Dễ đoán được, San Galgano đã nhận được sự giễu cợt từ gia đình và bạn bè, có lẽ họ cho rằng ông bị mất trí. Mẹ của San Galgano, bà Dionisia đã tìm cách thuyết phục con trai mình đến gặp mặt người vợ chưa cưới lần cuối trước khi từ bỏ mọi thú vui thế tục. Vận lên bộ quần áo quý tộc, San Galgano lên đường đến gặp vị hôn thê. Trên đường đi, con ngựa của San Galgano đột nhiên dựng lồng lên và hất tung ông ra khỏi lưng nó.
Tổng lãnh Thiên Thần Michael quan sát San Galgano lúc ông nghỉ ngơi trong hang động. Tác phẩm được trưng bày ở Bảo tàng Diocesan. (Ảnh: Wikimedia)
Sau đó, một sức mạnh vô hình đã đỡ San Galgano trên hai chân, và một giọng nói thiên thần đã dẫn ông đến Montesiepi, một ngọn đồi gần Chiusdino. Khi San Galgano đến chân đồi, ông được bảo phải đứng yên và nhìn lên đỉnh ngọn đồi Montesiepi. San Galgano được cho là đã nhìn thấy cảnh tượng một thánh đường hình tròn với Chúa Giê-su và Đức mẹ Maria, đứng xung quanh là Mười Hai Tông Đồ. Tiếp đến, giọng nói đó bảo ông leo lên đồi, và cảnh tượng bắt đầu mờ dần.
Khi San Galgano lên đến đỉnh ngọn đồi Montesiepi, giọng nói đó cất lên lần nữa, ra lệnh cho ông từ bỏ mọi ham muốn thế tục của mình. Tuy nhiên, San Galgano phản đối, ông cho rằng điều này cũng khó như bắt ông chẻ đôi tảng đá chỉ bằng một thanh gươm. Để chứng minh quan điểm của mình, San Galgano rút gươm ra và đâm vào một tảng đá. Trước sự kinh ngạc của ông, thanh gươm xuyên qua tảng đá giống như con dao nóng xuyên qua tảng bơ, và mắc kẹt trong tảng đá kể từ đó.
San Galgano nhận thức ra thông điệp một cách rõ ràng, nên ông đã sống cuộc đời của một ẩn sĩ trên đồi Montesiepi kể từ đó. Vài năm sau khi San Galgano qua đời, một nhà thờ nhỏ đã được xây dựng trên đỉnh đồi Montesiepi, và thanh gươm trong đá chính là điểm nhấn thu hút khách du lịch nơi đây.
Chapel-on-top-of-MontesiepiNhà thờ trên đỉnh đồi Montesiepi, thành phố Siena, Ý (Ảnh: Wikimedia)
Trong nhiều thế kỷ, thanh gươm trong đá được cho là một sản phẩm tạo tác thời hiện đại. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây cho thấy thực sự thanh gươm này có niên đại từ thế kỷ thứ 12, dựa trên thành phần kim loại và kiểu dáng của nó. Với sự hỗ trợ từ máy quét radar xuyên đất, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng có một khoang rỗng dài 2m, rộng 1m bên dưới thanh gươm, có lẽ chứa thi thể của San Galgano.
Sau cùng, áp dụng phương pháp xác định tuổi bằng đồng vị carbon với một đôi bàn tay ướp xác khô – một di vật kỳ lạ khác của nhà thờ, các nhà khoa học xác nhận rằng chúng cũng có nguồn gốc từ thế kỷ thứ 12. Dựa trên một truyền thuyết, ma quỷ đã cử một sát thủ đội lốt một thầy tu đến Montesiepi. Những con sói hoang xung quanh ngọn đồi, những con vật được San Galgano giúp đỡ, đã bảo vệ vị thánh này, và đã tấn công kẻ muốn hãm hại ngài. Sau khi sát thủ bị giết chết, hai tay của hắn được ướp khô và về sau được giữ ở trong giáo đường.