Những con vi khuẩn giết chết bướm đực thực tế lại gia tăng sự trăng hoa cho những con bướm cái. Đó là kết quả nghiên cứu trên loài bướm Hypolimnas bolina sống phổ biến ở Thái Bình Dương và Đông Nam Á.
Nhóm nghiên cứu đã phát hiện thấy khi những con vi khuẩn khiến dân số bướm đực sụt giảm, thì những con bướm cái lại quan hệ sung sức hơn để gia tăng cơ hội được thụ thai. Nghiên cứu đã chỉ ra tác động mạnh mẽ của vi khuẩn lên hệ sinh sản của bướm.
Ở một số loài bướm nhiệt đới, vi khuẩn Wolbachia được truyền từ mẹ sang con đực và tiêu diệt phôi thai trước khi nó nở ra. Loài vi khuẩn này hoạt động rất hiệu quả, khiến một số hòn đảo chỉ còn tỷ lệ 1 con đực trên 100 con bướm cái.
Về mặt lý thuyết, sự gia tăng những con cái có thể làm tăng cơ hội giao phối cho những con đực và giảm số lần được gần gũi của các nàng, do các anh chàng ngày càng hiếm.
"Nhưng ngược với phỏng đoán, chúng tôi tìm thấy con cái lại quan hệ tích cực hơn khi số con đực suy giảm", tiến sĩ Sylvain Charlat tại Đại học London, Anh, đứng đầu nghiên cứu, nói. "Số lượng bạn tình vượt trội khiến các con đực mệt mỏi. Chúng bắt đầu tạo ra những gói tinh trùng nhỏ hơn".
Bướm Hypolimnas bolina. (Ảnh: BBC)
Các con cái tự nhận thấy một cách bản năng rằng cơ hội được mang thai của chúng đang giảm đi so với mức bình thường. "Điều đó càng khiến chúng cuồng loạn hơn", tiến sĩ Charlet bổ sung. Điều này sẽ tiếp diễn cho đến khi số con đực trở nên hãn hữu và dẫn tới lượng bướm trinh nữ gia tăng trong dân số.
Nhóm bắt đầu nghiên cứu sau khi phát hiện những tài liệu cũ từ năm 1920 nói về hiện tượng bướm đực bị chết dẫn tới tỷ lệ giới mất cân bằng của bướm trên các hòn đảo. Nhưng công việc vẫn dở dang ở đó.
Tiến sĩ Greg Hurst, tác giả cấp cao của nghiên cứu, cho biết: "Khi các con bướm đực trở nên khan hiếm, các con cái lại còn quan hệ dữ dội hơn, mặc dù việc tìm bạn tình đã trở nên khó khăn hơn".
Trong khi hầu hết con bướm cái chỉ giao phối 1-2 lần trong đời, nhóm tìm thấy những con bướm trên các hòn đảo này quan hệ 3 tới 5 lần. "Điều đáng ngạc nhiên là loài bướm có thể sống sót với tỷ lệ 50 con cái trên 1 con đực".
Trong khi vi khuẩn giết chết con đực được tìm thấy ở rất nhiều côn trùng, các nhà khoa học vẫn chưa biết ảnh hưởng của vi khuẩn lên thói quen tình dục của những loài bướm này là như thế nào.
M.T.