Theo các chuyên gia, nhờ vào sự nhạy cảm của khứu giác, loài chó có thể xác định tình trạng tâm lý cũng như sinh lý của con người và có thể ngửi thấy khi một người bị căng thẳng từ hơi thở và mồ hôi của họ.
Tờ South China Morning Post ngày 23-11 dẫn lời bà Deborah Debes - chuyên gia về tâm lý thú cưng và là nhà huấn luyện chó - cho biết loài chó có khứu giác mạnh đến mức có thể biết khi nào người chủ đang cảm thấy áp lực hoặc lo sợ.
Khứu giác loài chó nhạy gấp hàng nghìn lần so với con người
Theo bà Debes, mũi của chó nhạy hơn hàng nghìn lần so với mũi con người, với hơn 300 triệu cơ quan cảm nhận mùi hương so với số lượng 5 đến 6 triệu của con người. Khu vực não liên quan đến khứu giác của loài chó cũng lớn hơn 40 lần so với con người.
Hiểu được mức độ nhạy bén của khứu giác loài chó (một “siêu năng lực” đã được con người khai thác để phát hiện ma túy, ngà voi, vũ khí, người mất tích và thi thể người), nhà tâm lý học động vật tại ĐH Belfast ở North Ireland - Tiến sĩ Clara Wilson đã dẫn đầu một nghiên cứu về khả năng phát hiện sự căng thẳng từ con người của loài chó.
Tiến sĩ tâm lý học động vật Clara Wilson với chú chó Leon. (Ảnh: SCMP)
“Chó có thể đánh hơi được tình trạng sức khỏe của con người khi họ bị ung thư, bệnh Parkinson hay Covid-19. Chó cũng có thể ngửi thấy mùi khi chúng ta bị thương và sẽ cố gắng liếm chỗ đó để giúp chữa lành vết thương” - bà Wilson cho hay.
Nghiên cứu của nhóm Tiến sĩ Wilson cho thấy loài chó có thể xác định tình trạng tâm lý cũng như sinh lý và có thể ngửi thấy khi một người bị căng thẳng từ hơi thở và mồ hôi của con người do sự thay đổi trong các hợp chất hữu cơ.
“Các phát hiện mới cho thấy con người phát ra các mùi khác nhau qua mồ hôi và hơi thở khi gặp căng thẳng và chó có thể phân biệt điều này với mùi của con người khi thư giãn, ngay cả khi đó là người mà chúng không biết” - bà Wilson giải thích.
Soot, một trong những chú chó mà Tiến sĩ Wilson làm việc cùng. (Ảnh: SCMP)
Đồng tình với những kết quả nghiên cứu từ tiến sĩ Wilson, bà Debes cho biết: “chó không cần tín hiệu hình ảnh hoặc âm thanh để nhận ra sự căng thẳng của con người mà chỉ cần tín hiệu hóa học từ mùi cơ thể phát ra”.
Cũng theo bà, chó có thể ngửi thấy không chỉ nỗi sợ hãi mà còn có thể phát hiện các tín hiệu hóa học khi một người động kinh sắp lên cơn và có thể phản ứng bằng cách sủa cảnh báo.
“Chó cũng có thể phát hiện khi nào lượng đường trong máu của bệnh nhân tiểu đường giảm đột ngột. Chúng có thể ngửi thấy lượng đường trong máu của chủ nhân tăng hoặc giảm, và cảnh báo họ về điều này bằng các hành vi tìm kiếm sự chú ý” - Tiến sĩ Wilson bổ sung.
Chuyên gia về tâm lý thú cưng và nhà huấn luyện chó Deborah Debes. (Ảnh: SCMP).
Khả năng đầy hữu ích đối với bệnh nhân mắc bệnh PTSD
Kết quả nghiên cứu của cả 2 chuyên gia có thể hữu ích trong việc huấn luyện chó nghiệp vụ phát hiện chứng lo âu hoặc rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD). Bà Debes cho hay khả năng này của loài chó vốn đã được nhiều nơi sử dụng để hỗ trợ những người mắc PTSD.
Những chú chó này sẽ được huấn luyện để tìm kiếm các dấu hiệu cho thấy chủ nhân của chúng đang lo lắng, chẳng hạn như khóc hoặc tự làm hại bản thân. Chúng sau đó sẽ phản ứng bằng cách nép vào người hoặc thậm chí sử dụng bàn chân của chúng để ngăn người đó tự làm hại bản thân.
Theo bà, việc phát hiện khả năng ngửi thấy mùi căng thẳng của loài chó sẽ giúp quá trình huấn luyện chó phục vụ bệnh nhân mắc PTSD được cải thiện nhiều hơn nữa.
“Ví dụ, khi ngửi thấy mùi căng thẳng từ con người, chúng có thể được dạy để ngay lập tức nép vào người để đem lại sự cách thoải mái hoặc thậm chí lấy thuốc cho người đó thay vì chờ đợi những dấu hiệu nặng hơn” - chuyên gia Debes giải thích.
Người mắc PTSD nhận được sự hỗ trợ từ loài chó sẽ cải thiện được sức khỏe tinh thần của họ khi lo lắng. (Ảnh: SCMP).
Bà Debes cho biết những người mắc PTSD nhận được sự hỗ trợ từ loài chó sẽ cải thiện được sức khỏe tinh thần của họ khi lo lắng, cũng như giảm nguy cơ làm hại bản thân do sự hiện diện liên tục và phản ứng tức thời của chó hỗ trợ.
“Chó bảo vệ đàn của chúng và không phán xét khi con người của chúng đang phải vật lộn để đối phó với một tình huống. Và chính phản ứng hoàn toàn không phán xét này từ chó đã giúp những người mắc PTSD có được sự tự tin, và từ đó, cảm thấy hòa đồng và cởi mở hơn với người khác” - bà nói thêm.
Theo chuyên gia, bản chất bảo vệ của loài chó có thể có lợi cho những người mắc PTSD khi họ ra ngoài vì đôi khi bệnh có thể được kích hoạt do những mối nguy tìm ẩn có thể bất ngờ xuất hiện. Một con chó có thể xác nhận không có mối nguy hiểm nào xung quanh nơi chủ của chúng đang đi đến, từ đó giảm nguy cơ xảy ra hoảng loạn.
Chó có thể hỗ trợ những người mắc PTSD trước, trong và sau những lần lên cơn khủng hoảng. (Ảnh: SCMP)
Bà Debes cho biết thêm rằng loài chó cũng có thể giúp giải quyết những cơn ác mộng - điều mà nhiều người mắc PTSD mắc phải - vì chó có thể được huấn luyện để cảnh giác với các dấu hiệu khủng hoảng vào ban đêm, khiến sự hiện diện của chúng trong phòng ngủ trở thành niềm an ủi, giúp những người mắc PTSD dễ ngủ hơn.
“Cùng với việc phát hiện nguy cơ khởi bệnh PTSD hay co giật, những người bạn đồng hành bốn chân của chúng ta còn cung cấp liệu pháp chữa trị bệnh bằng cách tương tác với con người trước, trong và sau những sự cố này, giúp cải thiện sức khỏe của chủ nhân. Chó thực sự là người bạn tốt nhất của con người” - bà Debes nhấn mạnh.