Các nhà khảo cổ học đã vô cùng sửng sốt khi phát hiện ra một nhà thờ Anglo-Saxon từng bị "lãng quên" nằm trên tuyến đường HS2.
Năm 1066, một đội quân gồm hàng nghìn người Norman, Breton, Flemish và quân Pháp dưới sự lãnh đạo của Công tước Normandy, sau này có tên là William I (William the Conqueror) đã xâm lược và chiếm đóng nước Anh. Giành chiến thắng trong trận Hastings, quân đội này đã chiếm được phía đông nam và chiếm giữ Dover lẫn Winchester, sau đó tiến đến London. William đã lên ngôi vua vào ngày Giáng sinh cùng năm.
Các nhà khảo cổ cảm thấy bối rối trước vị trí đặc biệt của nhà thờ. (Anh: SWNS).
Dưới sự cai trị của người Norman, nước Anh đã thay đổi rất nhiều, với những ảnh hưởng lâu dài đến quyền sở hữu đất đai, xây dựng lâu đài và sự ra đời của luật Norman.
Trên đường chinh phục, William đã bắt gặp Giáo xứ Stoke, và chính nơi đây có một nhà thờ bí ẩn nằm biệt lập, được bao quanh bởi những cánh đồng.
Được xây dựng vào khoảng năm 1080, Nhà thờ St Mary's nằm ở một nơi ẩm thấp, cách làng khoảng nửa dặm. Nơi này đã bị bỏ quên và rơi vào tình trạng đổ nát từ thế kỷ 19 khi một nhà thờ mới, tiện lợi hơn được xây dựng. Cuối cùng nó đã bị phá bỏ.
Gần 1.000 năm sau, khi chính phủ triển khai tuyến đường sắt HS2 đi qua đây, một nhóm các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra bí mật bên dưới nhà thờ này. Họ bắt tay vào khai quật được hàng nghìn ngôi mộ, rất nhiều đồ tạo tác khác và làm sáng tỏ bí ẩn về lịch sử của nhà thờ.
Tiến sĩ Rachel Wood, nhà khảo cổ học chính của dự án, nói với BBC rằng nhóm của cô quyết tâm trả lời câu hỏi tại sao lại có một nhà thờ nằm giữa một cánh đồng hoang.
Nhóm của Tiến sĩ Wood đã phát hiện ra bằng chứng về thời kỳ đồ sắt, thời kỳ đồ đồng và thậm chí cả hoạt động của người La Mã. Điều tra sâu hơn, nhóm nghiên cứu bắt gặp tàn tích của một nhà thờ Anglo-Saxon được chôn cất bên dưới địa điểm của nhà thờ St Mary cũ. Theo nghiên cứu, nhà thờ Anglo-Saxon được xây dựng từ thời tiền Norman.
Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những bức tường đá lửa hình vuông, rộng khoảng một mét, được bao bọc bởi một rãnh hình tròn, cùng với một số các ngôi mộ xung quanh. Dấu vết của nó tương tự như một nhà thờ Saxon vẫn còn tồn tại ở Barton-upon-Humber, một thị trấn chỉ cách cửa sông Humber không xa.
Vào tháng 9/2021, Tiến sĩ Wood chia sẻ: "Các phần của nhà thờ, bao gồm những bức tường và thậm chí là sàn nhà, sẽ cung cấp rất nhiều thông tin về địa điểm trước khi xây dựng nhà thờ Norman vào năm 1080 sau Công nguyên. Phát hiện này sẽ là cơ hội cho các nhà khảo cổ học và cung cấp hiểu biết sâu sắc hơn nhiều về lịch sử của Giáo xứ Stoke".
Trong khi khai quật nơi này, họ đã phát hiện ra vai và đầu của hai tượng bán thân La Mã có kích thước thật trong một hũ đất sẫm màu. Ngoài ra có rất nhiều bình đựng hài cốt được hỏa táng, một bình thủy tinh tuyệt đẹp, và một bộ xương không đầu với vết thương ở chân cho thấy người này đã bị tra tấn trước khi chết. Wood cho biết: "Tất cả đều nằm ngoài dự đoán của các nhà khảo cổ học".