Một nhóm nhà nghiên cứu tạo ra con bê nhân bản khỏe mạnh mang gene không gây dị ứng sữa.
Các nhà nghiên cứu đến từ Trung tâm khoa học liên bang về quản lý động vật Ernst, Skoltech, Đại học Moskva và đồng nghiệp tạo ra con bê nhân bản đầu tiên tại Nga và gần đây con vật đã tròn một tuổi. Trong một thí nghiệm liên quan, nhóm chuyên gia vô hiệu hóa gene về beta-lactoglobulin, protein gây dị ứng sữa ở người, với hy vọng có thể cho ra đời những con bò biến đổi gene không gây dị ứng sữa. Họ công bố kết quả thí nghiệm trên tạp chí Doklady Biochemistry and Biophysics.
Con bê nhân bản hoạt động khỏe mạnh. (Ảnh: Phys.org).
Nhóm nghiên cứu đứng đầu là Galina Singina ở Trung tâm khoa học liên bang về quản lý động vật Ernst nhân bản thành công con bê bằng cách sử dụng kỹ thuật chuyển nhân tế bào sinh dưỡng (SCNT), với nguyên bào sợi lấy từ nhân của vật hiến. Với kỹ thuật này, tế bào bình thường của vật hiến được chuyển vào trứng đã loại bỏ nhân, phôi thai sau đó được cấy vào tử cung bò cái mang thai hộ và chào đời khi hết thai kỳ.
Dù chuột biến đổi gene đã trở nên phổ biến trên khắp thế giới, biến đổi gene ở các loài khác vẫn là một thách thức do chi phí cao và khó khăn trong nhân giống và chăm sóc, theo Petr Sergiev, phó giáo sư ở Skotech, thành viên nhóm nghiên cứu. Ngược lại, chuột là lựa chọn rất thuận tiện bởi thai kỳ chỉ kéo dài 3 tuần. Các nhà nghiên cứu cũng có nhiều kinh nghiệm xử lý chuột do rất nhiều phòng thí nghiệm trên thế giới làm việc với chuột suốt nhiều thập kỷ.
Con bê nhân bản chào đời hôm 10/4/2020 với cân nặng 63 kg. Hiện nay, nó đã hơn một tuổi, đạt trọng lượng của cá thể trưởng thành là 410 kg với chu kỳ sinh sản bình thường. Trước đó, nhóm nghiên cứu nuôi nó trong phòng riêng với bò mẹ nhưng từ tháng 5/2021, nó ra gặm cỏ hàng ngày với những con bò khác ở viện. Dù cần thích nghi đôi chút, con vật làm quen rất nhanh.
Về cơ bản, nhân bản bò là một thử nghiệm để tạo ra động vật biến đổi gene bởi các nhà khoa học cần chắc chắn mọi quy trình sẵn sàng trước khi cấy phôi thai đã chỉnh sửa. Sergiev và cộng sự sử dụng kỹ thuật CRISPR/Cas9 để vô hiệu hóa gene PAEP và LOC100848610, hai gene đại diện cho beta-lactoglobulin trong hệ gene của bò, và chuẩn bị một dòng nguyên bào sợi phôi thai đã chỉnh sửa gene. Sau đó, họ sử dụng nhân của chúng cho SCNT.
Beta-lactoglobulin, chất gây dị ứng trong sữa bò, không phải mục tiêu dễ dàng bởi trên thực tế, cần vô hiệu hóa 4 bản sao của những gene này trong hệ gene của bò (mỗi gene có 2 bản sao). Kết quả tốt nhất mà nhóm nghiên cứu đạt được là tắt 3/4 bản sao, đủ để cá thể nhân bản chào đời qua sinh sản thông thường. Họ đang bắt tay vào chuẩn bị cho giai đoạn thí nghiệm tiếp theo là tạo ra đàn bò gồm vài chục con.