Ngày ông Công ông Táo 23 tháng Chạp hàng năm người Việt Nam ta luôn làm mâm cỗ cúng ông Công ông Táo. Ông Công ông Táo là thần cai quản việc bếp núc trong mỗi nhà và ngày này là ngày ông lên chầu Trời. Vì vậy, cần phải có lễ vật đặc biệt và chu đáo để "tiễn" ông về trời. Mời các bạn cùng xem cách sắp mâm cỗ cúng Táo quân để tiễn ông Công ông Táo lên chầu trời được trọng thể hơn.
Hướng dẫn sắp mâm cúng ông Công ông Táo
Ý nghĩa của ngày ông Công ông Táo
Táo quân hay Thổ công là vị thần cai quản mọi hoạt động của gia chủ. Ông là vị thần quyết định sức khỏe, may rủi hay phúc họa của gia chủ. Bên cạnh đó, theo quan niệm người Việt, Táo quân còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ, giữ bình yên cho gia đình.
Ông Táo về trời sẽ tâu với Ngọc Hoàng về việc làm ăn, cư xử của mỗi gia đình dưới hạ giới. Cá chép là phương tiện để ông cưỡi về trời, nên vì sao ngày này các nhà thường mua cá chép về cúng rồi đem thả ra sông, ngụ ý “cá vượt Vũ môn” hay “cá chép hóa rồng”.
Tục cúng ông Táo mang ý nghĩa thờ “thần Bếp" chuyên cai quản bếp núc, giữ lửa ấm cho gia đình, cầu mong 1 năm tiếp theo ấm no, đủ đầy.
Lễ vật cúng ông Công ông Táo
1. "Phục trang" của ông Công ông Táo
Trước khi sắp mâm cỗ cúng ông Táo, gia chủ cần chuẩn bị đầy đủ các lễ vật cúng Táo quân gồm có: Ba chiếc mũ Táo quân, hai chiếc mũ ông Táo có cánh chuồn, một chiếc mũ bà Táo không có cánh chuồn. Cả ba mũ đều được trang trí lóng lánh và sặc sỡ.
Ở nhiều nơi người ta chỉ sử dụng một chiếc mũ có cánh chuồn để tượng trưng kèm theo áo và đôi hia giấy. Màu sắc áo mũ của ông Công ông Táo thay đổi theo ngũ hành.
Cụ thể, các năm hành kim, mộc, thủy, hỏa thổ dùng các màu lần lượt là vàng, trắng, xanh, đỏ, đen. Những đồ mũ, áo, hia… bằng giấy này sẽ được đốt đi sau lễ cúng Táo quân cùng với bài vị cũ, sau đó, bài vị mới được lập.
Màu sắc của mũ, áo hay hia ông Công thay đổi hàng năm theo ngũ hành. Năm Quý Mão 2023 hành Kim nên chọn màu vàng.
2. Đồ cúng ông Công ông Táo khác
Việc chuẩn bị lễ vật cúng Táo quân ở mỗi vùng miền đất nước cũng có sự khác nhau.
- Ở miền Bắc, ngày 23 tháng chạp sẽ không thể thiếu những con cá chép sống thả trong chậu nước xuất phát từ tích "cá chép hóa rồng" để đưa ông Táo về chầu trời.
- Người miền Trung thường cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ.
- Ở miền Nam thì đơn giản hơn, người ta chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy mà thôi.
Sắp mâm cỗ cúng ông Táo Để Táo quân về Trời báo cáo với Ngọc Hoàng chuyện hạ giới được đủ đầy, mỗi gia đình cần chuẩn bị mâm cỗ cúng thật chu đáo và đẹp mắt. Khi làm lễ cúng Táo quân thì bạn nhớ đọc cả văn khấn Táo quân để tiễn các ngài.
Hướng dẫn chuẩn bị lễ cúng Táo quân
Theo truyền thống, mâm cơm sẽ gồm các món ăn quen thuộc dưới đây:
Mâm lễ cỗ mặn cúng ông Công ông Táo thường bao gồm:
- 1 đĩa gạo
- 1 đĩa muối
- 1 đĩa hoa quả
- 1 quả bưởi
- 1 lọ hoa cúc
- 1 lọ hoa đào nhỏ
- 1 quả cau, lá trầu
- 3 chén rượu
- 1 ấm trà sen
- 1 bát canh mọc
- 1 bát canh măng
- 1 đĩa chè kho
- 1 đĩa giò
- 1 đĩa xào thập cẩm
- 1 đĩa xôi gấc
- 5 lạng thịt vai luộc
1. Thịt lợn luộc
Đây là món quan trọng nhất dùng để dâng cúng Táo quân. Thịt lớn luộc dùng để sắp mâm cỗ cúng ông Táo nên là thịt vai hoặc gáy. Khi thắp hương miếng thịt cần để nguyên, tuyệt đối không được thái miếng.
2. Một món canh
Canh là món không thể thiếu trong mâm cúng ông Công ông Táo. Món canh thường được các gia đình nấu để dâng cúng là canh măng, canh khoai hoặc canh mọc.
3. Một món xào có rau
Một món rau xào cúng giúp mâm cỗ cúng ông Táo thêm đủ đầy. Bạn có thể nấu những món xào quen thuộc như su su hay xu hào... Tuy nhiên vì dùng để cúng nên không được cho tỏi khi xào nấu.
4. Một đĩa muối
Muối là thứ tượng trưng cho sự may mắn và trong mâm cơm để cúng ông Táo cũng không thể thiếu một đĩa muối. Hãy chuẩn bị một đĩa muối tinh đặt lên mâm để cúng.
5. Hoa quả vàng mã
Hoa quả và vàng mã là những thứ không thể thiếu để cúng ông Công ông Táo. Ngoài bộ áo mũ dành cho Táo quân kể trên, bạn cần mua thêm tiền vàng hoặc loại vàng nén để hóa cho ông Công ông Táo làm lệ phí đi đường.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ, các gia đình chú ý cúng ông Táo phải đặt trong bếp, khi cúng bếp phải cho cháy rực, mâm cỗ đề huề thể hiện sự ấm no quanh năm đủ đầy. Có người thì vừa đặt một mâm cúng trong bếp và thêm một mâm khác cúng trên bàn thờ.
Những lưu ý khi cúng ông Táo bạn nên biết
Mặc dù cúng ông Táo không còn xa lạ, tuy nhiên phần lễ cũng cần phải cử hành trang nghiêm và tuân thủ đầy đủ các bước. Dưới đây là một vài lưu ý khi cúng ông Táo nhất định bạn nên biết.
- Nghi lễ phải được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp (ngày 23/12 Âm lịch)
- Lau dọn ban thờ sạch sẽ, đồ thờ cần được rửa sạch, bày biện ngay ngắn, thay nước trong cốc cẩn thận
- Mâm cúng và các lễ vật cúng phải được đặt ở ban thờ trong bếp (cũng có gia đình đặt mâm cúng trên bàn thờ gia tiên và mâm cúng lễ ở dưới bếp đều được)
- Khi cúng phải để lửa trong bếp cháy rực, mâm cỗ đề huề, có như vậy gia chủ mới ấm no, sung túc
- Bên cạnh bếp đặt 1 cốc gạo và cắm 3 nén hương
- Sau khi nửa tuần hương đã cháy hết, gia chủ mang lễ vật cúng (tiền vàng, áo mũ, hài) đi hóa và mang cá chép đi thả
- Khi cúng, gia chủ không nên cầu xin sung túc hay phú quý cho gia đình mà chủ xin Táo bẩm báo điều tốt, giảm bớt nói điều không hay.
- Mọi người cũng không bao sái, rút chân nhang, dọn dẹp không gian thờ cúng và bàn thờ trước khi cúng ông Công ông Táo. Các gia đình phải cúng ông Công ông Táo xong mới được thực hiện việc bao sái và rút tỉa chân nhang.
- Cách cúng tết ông Táo trong miền Nam sẽ không trút lư nhang và thay cọng mới, không thả cá chép trôi sông hay hóa vàng vào mũ thờ vì không thờ.
- Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo kiêng ky không được cúng những thứ hôi tanh,
không cúng thịt chó, trâu, bò, mèo, dê. Tất cả phải gọn gàng, sạch sẽ, thơm ngon và trang trọng, tôn kính. - Trước khi cúng, mọi người phải tắm rửa sạch sẽ quần, ăn mặc gọn gàng chân chính không được mặc quần áo cộc, phụ nữ không được mặc váy khấn vái, phải nghiêm túc tôn kính các bậc bề trên.
- Ngày 23 tháng Chạp được coi là ngày đầu tiên của Tết Nguyên Đán. Sau buổi cúng, gia đình bắt đầu dọn dẹp, lau chùi nhà cửa, bàn thờ, trang trí nhà cho ngày Tết sắp đến.
Cúng ông Công ông Táo trong bếp hay trên bàn thờ?