Thanh Vân
Các nhà nghiên cứu nước Úc đã phát triển được một chất tẩy có khả năng “bật tắt” với nhiều ứng dụng tiềm năng khác nhau: từ bột giặt mà hầu như không cần đến một chu kỳ xả nước đến nước rửa mắt không gây khó chịu cho đến việc tăng sản lượng dầu mà các công ty có thể rút ra từ giếng.
Sản phẩm khác thường này, được ra mắt tại kỳ họp quốc gia lần thứ 234 của Hội Hoá Học Mỹ, là một chất tẩy sinh học hay chất có hoạt tính bề mặt, có tên là chất Pepfactant® bởi vì nó được làm từ peptide.
“Một trong những ứng dụng thực hiện được là một chất có hoạt tính bề mặt có khả năng bật tắt giữa một chu kỳ giặt và một chu kỳ xả nước trong khi giặt quần áo, điều này có nghĩa là bạn có thể loại bỏ các chất xà phòng mà không cần phải dùng một lượng nước lớn,” nhà hóa sinh Annette Dexter cho biết. Tiến sĩ Annette Dexter là người cùng phát minh ra chất Pepfactant cùng với kỹ sư hóa học Anton Middelberg.
Lọ bên trái chứa nhũ tương nguyên gốc, trong khi lọ bên phải cho thấy sự tách biệt nhanh của nhũ tương thành nước và dầu sau khi thêm vào chất tẩy mới có khả năng “bật tắt”. (Ảnh: Annette Dexter, the University of Queensland)
“Đặc điểm độc đáo của Pepfactant là nó có thể “bật” hoặc “tắt” tùy thuộc vào ứng dụng của nó. Ví dụ, trong bột giặt, có sự thay đổi về pH giữa chu kỳ giặt và chu kỳ xả nước. Chất Pepfactant được tạo ra để phản ứng với sự thay đổi pH đó và được thêm vào bột giặt để giảm thời gian xả nước", tiến sĩ Dexter ghi nhận.
Trong suốt chu kỳ giặt, chất pepfactant sẽ ở trạng thái “bật”, cho phép bột giặt giặt sạch quần áo bẩn. Trong chu kỳ xả nước khi độ pH thay đổi, chất pepfactant sẽ “tắt”, cho phép chất xà phòng được loại bỏ đi với một lượng nước ít hơn nhiều so với chất tẩy truyền thống. Tương tự, chất pepfactant được sử dụng để tách dầu ra khỏi nước và làm tăng số lượng thùng dầu được rút ra từ giếng. “Hiện tại, chỉ mới có 1/3 lượng dầu ở dưới đất được thật sự rút ra từ giếng,” tiến sĩ Dexter nói.
So với các chất hoạt tính bề mặt truyền thống có giá khoảng 10$/1kg, thì chất pepfactant tổng hợp đắt tiền, hơn khoảng 500$/1kg. Nhưng bà nói rằng: “chúng tôi đang cố gắng hạ thấp giá tiền đó xuống.”
Mặc dù giá thành cao, nhưng tiềm tăng to lớn mà pepfactactant mang lại đã được ngành công nghiệp tìm hiểu thông tin. Đã có sự quan tâm từ các nhà sản xuất chất tẩy rửa, bà Dexter cho biết, nhưng bà cảm thấy ứng dụng gần nhất có thể nằm ở lĩnh vực chăm sóc cá nhân như dầu gội đầu, dầu xả, kem bôi da hay nước rửa tay. Cũng sẽ có thể có các ứng dụng tiềm năng cho cả thuốc nhỏ mắt.
“Các chất có hoạt tính bề mặt hóa học thường gây khó chịu cho các mô sinh học. Nhưng chúng tôi có thể sử dụng chất có hoạt tính bề mặt peptide của mình bởi vì chúng cực kỳ nhẹ dịu, vì vậy chúng có thể được sử dụng trực tiếp làm chất rửa sạch.”
Theo tiến sĩ Dexter, các ứng dụng tiềm năng của chất pepfactant rất lớn, đến nỗi khó có thể nói được ứng dụng nào sẽ là ứng dụng có mặt trên thị trường đầu tiên. Bà hy vọng rằng, một sản phẩm gì đó trong lĩnh vực chăm sóc cá nhân sẽ có mặt trên thị trường trong vòng 18 tháng nữa.