Khôn ngoan, nhanh nhẹn, lại có khả năng đánh hơi và nhận biết mùi lạ rất tốt, nên con người rất khó thấy và tiếp cận loài chó sói rừng ở Việt Nam.
Vào đầu những năm 1990, Maria Jose Brinton từ Scotland đến Việt Nam để nghiên cứu về tập tính sinh học của loài chó sói rừng Canis aureus nhằm hoàn tất đề tài tiến sĩ chuyên ngành động vật học.
Đây là công việc khó khăn vất vả và đòi hỏi nhiều công sức, lòng kiên trì, dũng cảm, nhất là đối với một cô gái người nước ngoài. Nhưng với tố chất của nhà nghiên cứu chuyên nghiệp, Maria đã hoàn tất đề tài của trong ba năm.
Chó sói rừng Canis aureus. (Ảnh: Phùng mỹ Trung)
Đến Việt Nam, Maria chọn Khu bảo tồn thiên nhiên Chư Yang Sin thuộc tỉnh ĐắkLắk - nơi giới động vật học Việt Nam từng ghi nhận vùng phân bố của loài chó sói.
Chó sói rừng là loài thú nặng 5-8kg, thân dài 600-750mm, đuôi dài 200-250mm. Bộ lông của chúng màu hung vàng có mút lông đen hoặc hung đen tạo thành màu hung nâu xám. Vùng vai của loài có nhiều sợi lông đen. Khoảng một phần ba đuôi ngoài của chúng màu xám đen.
Là loài rất khôn ngoan, nhanh nhẹn trong tự nhiên nên con người rất khó thấy và tiếp cận chúng. Chúng còn có khả năng đánh hơi, nhận biết những mùi lạ rất tốt. Maria cùng các đồng nghiệp ở Việt Nam đã nhiều ngày, tháng "phục kích" trong rừng đặt thức ăn làm bẫy và cả camera trap (bẫy ảnh) nhưng chưa bao giờ họ có cơ hội tiếp cận gần loài chó sói để chụp hình và ngắm nhìn việc săn mồi của loài động vật sách đỏ quý hiếm này trong thiên nhiên.
Cuộc hành trình tìm kiếm loài chó sói vàng chỉ là những dấu chân, một vài tấm hình mờ nhạt và những đọan phim đứt quãng về sự hiện diện của chúng. Tuy nhiên qua đo, đếm dấu chân và lượng thức ăn đặt bẫy mà lũ sói tiêu thụ, Maria và đồng nghiệp Việt Nam cũng có một số kết quả khả quan về sinh thái của chó sói rừng. Loài này thường sống ở các khu rừng sâu; vùng ven nương rẫy, gần các trạng trại hay khu dân cư trong rừng.
Sau ba năm, khoảng thời gian nghiên cứu dài, cô gái châu Âu bị mắc chứng bệnh sốt rét. Đây là hậu quả của nhiều đêm trong rừng săn tìm dấu vết, theo dõi tập tính của loài chó sói rừng.
Trước khi về nước vài ngày, buổi sáng Maria dậy sớm đi chợ phiên của xã, vì ở đây một tuần chợ mới họp một lần, để mua đồ lưu niệm làm quà cho người thân. Vừa bước vào khu chợ, cô không thể tin vào mắt mình khi thấy một người đàn ông đang gánh hai con chó sói rừng đã chết ra chợ bán. Lặng nhìn, Maria không thốt nên lời vì đây là lần đầu tiên sau ba năm tìm kiếm Maria mới có cơ hội được mắt nhìn, tay chạm vào con vật.
Chó sói rừng có thể đến gần nơi dân ở để bắt động vật nuôi. (Ảnh: Phùng Mỹ Trung)
Sau khi chụp hình vài kiểu, Maria nhờ các đồng nghiệp Việt Nam tìm hiểu nguyên nhân bắt, bẫy được loài chó sói rừng này. Người mang chó sói ra chợ bán cho biết anh bắt được khi chúng đã giết đàn lợn gần chục con của gia đình.
Ra đến sân bay, Maria không quên nhắc các đồng nghiệp làm cách nào đó để người dân không ra tay tàn sát các loài động vật hoang dã, không chỉ với loài chó sói rừng.
Câu chuyện về Maria và loài chó sói rừng là một phần tất yếu của cuộc sống đấu tranh sinh tồn giữa các loài động vật hoang dã với cuộc sống của con người sống gần các khu rừng.
Mới đây, nhóm nghiên cứu Việt Nam trong một lần khảo sát đã chụp được hình về loài chó sói, gửi cho Maria như một lời tri ân với người phụ nữ Scotland nặng tình với động vật hoang dã, đồng thời cũng để minh chứng cho sự tồn tại của loài thú quý hiếm này ở Việt Nam.