Thang Kardashev đánh giá một nền văn minh dựa trên khả năng khai thác năng lượng từ vũ trụ. Chỉ số càng cao, nền văn minh càng giỏi trong việc sử dụng nguồn năng lượng dồi dào của những ngôi sao xung quanh nó.
Một nghiên cứu mới, vừa được xuất bản trên máy chủ ArXiv, đã tìm hiểu về tiềm năng nhân loại có thể đạt đến thứ hạng cao nhất của nền văn minh Loại I.
Để làm được điều đó, chúng ta cần phải khai thác được đầy đủ năng lượng của Mặt trời.
Thang Kardashev được đưa ra bởi nhà thiên văn học Liên Xô là Nikolai Kardashev vào năm 1964. Đây là một công cụ để đo mức độ tiến bộ về công nghệ của một nền văn minh dựa trên khả năng lợi dụng năng lượng cũng như mức độ thực dân hóa không gian của một nền văn minh.
Theo đó, có ba bậc văn minh được đưa ra:
- Loại I, có thể sử dụng được toàn bộ nguồn năng lượng trên hành tinh mẹ;
- Loại II là có thể sử dụng toàn bộ năng lượng từ mặt trời của nó
- Loại III có thể sử dụng năng lượng trong một thiên hà.
Khoa học viễn tưởng cũng đã đề cập tới loại IV, trong đó nền văn minh đã làm chủ mọi nguồn lực trong vũ trụ của nó;
Loại V, làm chủ mọi vũ trụ;
Loại VI thao túng các loại vật chất nhỏ hơn hạt nguyên tử, như hạt quark, hạt neutron (rất khó tưởng tượng nền văn minh này);
Loại VII bẻ cong, điều khiển thời gian và không gian, có thể làm mọi thứ.
Một số nhà khoa học tin rằng nền văn minh loại III có thể đã xuất hiện. Ví dụ, một nhóm nhà nghiên cứu đến từ Đại học Leiden đang tìm kiếm tín hiệu hồng ngoại mà họ tin rằng có thể là tàn dư của một khối cầu Dyson - những cỗ máy khổng lồ dùng để khai thác sức mạnh của một ngôi sao.
Thang Kardashev có thể được chuyển thành một dải phổ để phù hợp hơn với nền văn minh loài người
Khá thú vị là, loài người chúng ta không thực sự đủ tiêu chí để được xếp vào nền văn minh loại I, và trong bối cảnh chúng ta vẫn chưa phát hiện ra sự hiện diện của bất kỳ chủng loài thông minh nào khác, những bậc văn minh nêu trên về cơ bản đều chỉ là lý thuyết. Trung bình, có xấp xỉ 10^16 watt năng lượng mặt trời chiếu xuống Trái đất, và nhân loại hiện chỉ khai thác được khoảng 10^13 watt thôi.
Carl Sagan, một nhà khoa học nổi tiếng, cho biết thang Kardashev có thể được chuyển thành một dải phổ để phù hợp hơn với nền văn minh loài người. Theo ý tưởng của Sagan thì loài người hiện đứng ở mức 0,73 trên thang, có nghĩa là chúng ta không còn cách quá xa nền văn minh loại I nữa.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã đánh giá 3 nguồn năng lượng chính của nhân loại: nhiên liệu hóa thạch, hạt nhân, và tái tạo. Họ ước tính mức tăng trưởng tiềm năng của từng nguồn năng lượng bằng cách phân tích những giới hạn về mặt vật lý của từng loại nguồn năng lượng, đặt trong mối tương quan với yêu cầu phải hạn chế những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và những mối quan ngại môi trường khác, như ô nhiễm chẳng hạn.
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng, kể cả khi tính đến những giới hạn thực tế, thì loài người vẫn hoàn toàn có khả năng trở thành một nền văn minh loại I. Tuy nhiên, theo ước tính, chúng ta sẽ chưa thể đạt được mục tiêu này cho đến ít nhất là năm 2371.
Nhìn chung, đây chỉ là một ước tính sơ sài, không nghĩ đến những cải tiến có thể xuất hiện trong vài thập kỷ sắp tới. Tuy nhiên, nó lại khiến chúng ta phải đặt câu hỏi liệu có nên mặc kệ khủng hoảng khí hậu và quyết tâm trở thành một nền văn minh loại I với khả năng khám phá vũ trụ và khai thác những nguồn năng lượng vô tận ngoài kia.