Việc đổ nhầm loại nhiên liệu vào động cơ xe hơi luôn là một sự nhầm lẫn tai hại, song hậu quả nghiêm trọng đến đâu phụ thuộc rất nhiều vào cách xử lý và kiến thức của người lái xe.
Sau sự cố hy hữu đổ nhầm xăng vào chiếc ô tô SantaFe chạy dầu tại cửa hàng xăng dầu CTM, số 1174 Đường Láng, phường Láng Thượng, Đống Đa, Hà Nội hôm 12/1 làm chiếc xe bị cháy, rất nhiều người hỏi thông tin về những tác hại của việc đổ nhầm loại nhiên liệu vào động cơ ô tô.
Trước hết, trong sự cố hy hữu đổ nhầm xăng làm cháy chiếc SantaFe ở Đường Láng (Hà Nội) hôm 12/1 vừa qua, nguyên nhân cháy xe xuất phát từ việc rút nhiên liệu xăng ra khỏi bình và bất cẩn để bắt lửa, lan vào xe gây cháy, chứ hoàn toàn không có chuyện các loại nhiên liệu khác nhau phản ứng khi trộn lẫn gây cháy.
Tại Việt Nam và trên thế giới, việc bơm nhầm nhiên liệu giữa xăng và dầu không phải là hiếm gặp, nhất là trong những năm gần đây do lượng xe hơi sử dụng dầu diesel tăng lên nhiều hơn.
Do đó, trong thiết kế của các cột bơm nhiên liệu xăng dầu đúng tiêu chuẩn, vòi bơm dầu diesel được thiết kế to hơn miệng bình xăng của các xe ô tô chạy xăng để hạn chế việc bơm nhầm, nhưng vẫn còn xác suất bơm nhầm xăng vào xe chạy diesel do vòi bơm xăng nhỏ hơn.
Theo trang web, dieselhead.co.uk của Anh, việc bơm nhầm xăng vào phương tiện chạy dầu diesel nằm trong top 10 nguyên nhân làm hỏng xe trong năm 2012, chủ yếu là do bơm nhầm xăng vào động cơ diesel.
Đổ nhầm nhiên liệu có thể khiến hỏng động cơ xe
hơi nếu không xử lý đúng cách. (Ảnh: carsguide)
Hậu quả bơm nhầm xăng vào xe diesel
Theo trang web của FuelFixer, một dịch vụ khắc phục sự cố bơm nhầm nhiên liệu phổ biến ở Anh, khi đổ nhầm xăng vào động cơ diesel và tiếp tục đi ngay, tùy vào lượng diesel còn lại trong bình, xe vẫn có thể tiếp tục di chuyển, nhưng sau một quãng đường sẽ bị chết máy, phải kéo về xưởng để sửa chữa. Nếu để xe dừng lâu sau khi đổ nhầm (hoặc để qua đêm), xe có thể sẽ khó nổ ngay khi khởi động và nhanh chóng bị chết máy.
Thông thường, dầu diesel sẽ nặng hơn xăng nên khi vừa bơm vào, nên xăng sẽ có xu hướng nổi lên bên trên dầu, nhưng đồng thời vẫn hòa tan dần vào dầu để theo bơm nhiên liệu đi vào buồng đốt. Trang FuelFixer dẫn chứng một trường hợp sau khi bơm nhầm xăng, chiếc xe diesel vẫn chạy tiếp tới 20 dặm (gần 35km) mới chết máy, và trong quãng đường này, số diesel vẫn tiếp tục được động cơ tiêu thụ, nhưng với hàm lượng pha lẫn xăng tăng dần lên.
Khi xăng từ bình nhiên liệu đi vào tới đường bơm nhiên liệu sẽ hòa tan dầu, giảm độ bôi trơn và làm mòn nhanh bơm cao áp, qua vòi phun nhiên liệu, sau đó đi vào buồng đốt, làm mòn séc-măng, piston, xy-lanh của động cơ. Động cơ diesel không dùng buji đánh lửa mà sử dụng cơ chế ép tới áp suất đủ lớn đề dầu tự nổ, nhưng chỉ số octane của xăng cao hơn nên cần áp suất lớn hơn, dần khiến động cơ diesel phát ra tiếng gõ lọc cọc mạnh hơn và dần chết máy.
Theo trang FuelFixer, hư tổn nghiêm trọng nhất do việc bơm nhầm xăng vào động cơ diesel là hiện tượng nóng và bó máy, hỏng séc măng hoặc cả bộ hơi, pít-ton, xy-lanh, dẫn tới phải thay cả máy. Nếu để xe lâu không đi ngay sau khi đổ nhầm xăng, xăng có thể ăn mòn đường dẫn nhiên liệu bằng cao su, dẫn đến phải thay mới.
Nếu ngay lập tức phát hiện việc đổ nhầm, tuyệt đối không được khởi động động cơ. Tiến hành hút sạch toàn bộ nhiên liệu bị trộn lẫn ra ngoài, dùng bơm tay bơm hết dầu lẫn xăng ra, cho dầu mới vào bơm cao áp để súc rửa tiếp. Sau khi làm sạch vòi , phun khỏi xăng lẫn dầu, có thể khởi động lại động cơ và cho chạy không tải 10-20 phút để kiểm tra, nếu vẫn nổ như bình thường thì có thể yên tâm sử dụng, còn nếu có tiếng kêu lạ từ động cơ thì nên tắt máy và đưa tới xưởng bảo dưỡng để kiểm tra toàn bộ.
Tuy nhiên, trang web dịch vụ bảo hiểm và khắc phục sự cố xe hơi AA của Ireland lại có khuyến nghị khá “chủ quan” rằng nếu bạn sử dụng động cơ diesel đời cũ và lượng xăng đổ vào nhiều hơn 10% (5 lít xăng trong bình diesel dung tích 50l) thì mới phải hút xăng lẫn diesel ra, còn nếu thấp hơn 10% thì chỉ việc đổ đầy bình nhiên liệu diesel là có thể chạy xe bình thường.
Đổ nhầm dầu diesel vào động cơ xăng
Như đã đề cập ở trên, trường hợp này hiếm khi xảy ra hơn vì vòi bơm diesel tại các cột bơm nhiên liệu tiêu chuẩn luôn được thiết kế to hơn miệng bình nhiên liệu của xe hơi chạy xăng nên không thể đút vừa. Thông thường, việc đổ nhầm dầu diesel vào xe chạy xăng thường xảy ra với xe moto hơn. Trong một số trường hợp đặc biệt như đổ nhầm dầu từ vòi nhỏ hoặc từ chai, can… vào xe hơi, thông tin trên các diễn đàn xe hơi trong nước như Otofun đưa ra khá đa chiều.
Có người cho rằng hỗn hợp diesel và xăng sẽ tự phát nổ trong động cơ khi có đủ áp suất trong xy-lanh và chưa cần buji đánh lửa, dẫn tới động cơ chạy hết công suất ngoài khả năng kiểm soát và làm vỡ, hỏng động cơ. Một số thành viên khác cho rằng ngay khi dầu vào tới động cơ xăng sẽ làm chết máy vì làm ướt buji đánh lửa, bám dầu vào vòi phun sương khiến động cơ không thể nổ được, do đó cũng không gây ra quá nhiều tác hại.
Theo các trang diễn đàn quốc tế về động cơ xe như thenakedscientists, khi đổ nhầm dầu vào động cơ xăng sẽ gây ra hiện tượng xả nhiều khói muội do dầu không được đốt hết, dần chuyển sang kẹt và bó động cơ do muội bám vào thành xy-lanh nhiều làm kẹt pít-tông. Do đó, nếu xe đang di chuyển với vận tốc cao và bị bó máy, cũng có thể dẫn tới gãy trục khuỷu, làm hỏng động cơ.
Trong trường hợp phát hiện đổ nhầm diesel vào động cơ xăng sớm, tùy thuộc vào lượng diesel đã đổ vào bình (trên hay dưới 10%) và loại động cơ xe là đời cũ hay mới, người sử dụng cần có các phương án xử lý khác nhau. Tuy nhiên trong mọi trường hợp, cách tốt nhất là tuyệt đối không khởi động xe (hoặc tắt ngay động cơ nếu vừa đổ nhiên liệu vừa nổ máy), sau đó tiến hành rút hỗn hợp diesel pha xăng hết ra khỏi bình.
Nếu lượng dầu diesel đổ vào ít (dưới 10%) so với dung tích bình xăng và động cơ xe thuộc dòng đời cũ, không sử dụng phun xăng điện tử, có thể đồ đầy bình xăng để hòa tan diesel và xe vẫn chạy được bình thường, chỉ hơi khói hơn một chút. Nếu là động cơ hiện tại, cách tốt nhất là kéo xe về gara để hút hết nhiên liệu ra, đổ xăng mới vào súc sạch động cơ, bơm cao áp, vòi phun xăng… sau đó đổ xăng lại vào là có thể chạy xe bình thường.
Lời kết
Trong mọi trường hợp, việc đổ nhầm loại nhiên liệu có thể gây nên những hậu quả nghiêm trọng như làm hỏng động cơ, tuy nhiên cũng rất dễ khắc phục nếu phát hiện sớm và xử lý kịp thời. Quy trình xử lý tốt nhất vẫn là tuyệt đối không khởi động động cơ, sau đó đưa tới gara để hút hết nhiên liệu bị trộn lẫn trong bình, súc rửa toàn bộ hệ thống dẫn nạp nhiên liệu và động cơ, sau đó đổ nhiên liệu đúng loại vào để khởi động và kiểm tra động cơ trước khi vận hành xe trở lại.