Hạt chanh, một dư phẩm thường bị loại bỏ khi sử dụng quả chanh, lại là vị thuốc khá phổ biến theo kinh nghiệm dân gian.
Chữa trẻ ho: Lấy hạt chanh, hạt quất, lá thạch xương bồ mỗi vị 10 g, mật gà đen một cái. Tất cả dùng tươi, giã nhỏ, thêm đường, hấp cơm cho chín rồi uống làm 2-3 lần trong ngày. Hoặc hạt chanh 10 g, lá hẹ 15 g, hoa đu đủ đực 15 g, nước 20 ml. Các dược liệu đem nghiền nát, hòa với nước rồi thêm mật ong hoặc đường kính, uống làm 3 lần trong ngày, dùng vài ngày.
Giải độc rắn: Lấy hạt chanh tươi hoặc phơi khô 10-20 g nhai nhỏ, nuốt nước, lấy bã đắp vào vết cắn. Đây là kinh nghiệm của nhân dân ở một số vùng miền núi nước ta và ở một vài địa phương của Ấn Độ. Về cơ chế tác dụng của hạt chanh đối với nọc rắn, theo kinh nghiệm dân gian, những vị thuốc có chất đắng thường có tác dụng giải độc tốt (chất đắng trong hạt chanh đã được xác định là lemonin hay pepolimonin). Có thể phối hợp hạt chanh 15 g, mướp đắng 10 hạt, rễ thạch xương bồ 12 g, củ gấu 20 g, muối ăn vài hạt. Tất cả để tươi giã nhỏ, ngâm với 30 ml nước sôi trong 10 phút, khuấy đều rồi chắt hoặc lọc. Người lớn uống làm hai lần cách nhau 20 phút; trẻ em dưới 15 tuổi uống 1/4 đến 1/3 liều người lớn.
Ngoài ra, hạt chanh còn chữa được táo bón. Hạt vừa tách khỏi múi quả (10-20 g) ngâm ngay vào một chén nước nóng trong vài giờ. Chất nước dính bao quanh hạt sẽ nở và tan ra thành một dung dịch đặc nhày, thêm đường, uống một lần trong ngày. Cơ chế tác dụng của thuốc là khi vào ruột, chất nhày có tính ưu trương sẽ hút nước, phồng lên làm cho thể tích tăng lên và tạo ra môi trường thuận lợi cho sự sinh sản của các trực khuẩn ở ruột. Các trực khuẩn này có tác dụng cần thiết cho sự co bóp của ruột già, làm cho phân thoát ra ngoài một cách dễ dàng.
DS Bảo Hoa, Sức Khỏe & Đời Sống