Nghiên cứu trên 30 con khỉ đột tại 17 vườn thú Bắc Mỹ đã đưa ra kết luận đầu tiên về sự mãn kinh ở loài động vật này. Kết quả có thể giúp các vườn thú cải thiện sự chăm sóc những con khỉ cái già và thay đổi quan niệm của các nhà sinh vật học về sự mãn kinh ở người.
"Chúng có bị trào huyết không? Chúng có bị khó ở? Chúng tôi cần thêm thời gian để xác định điều này", Sue Margolis, tác giả nghiên cứu tại vườn thú Lincoln Park ở Chicago, nói.
Rất nhiều nhà sinh vật học tin rằng sự mãn kinh ra đời là để giúp những người bà có nhiều thời gian hơn để chăm sóc các cháu, Steve Austad tại Đại học Texas nhận định.
Kết quả mới đã làm đảo lộn quan niệm đó bởi khỉ đột cái trong tự nhiên thường tách ra khỏi gia đình và không ở lại để chăm sóc các cháu. Thay vì là một sự thích nghi tiến hoá, sự mãn kinh chỉ đơn thuần giúp các con khỉ sống lâu hơn.
"Điều này sẽ khiến các nhà sinh vật học tiến hoá về nghĩ lại. Hiện tại họ vẫn cho rằng con người là độc đáo. Nhưng có thể khỉ đột cũng sống được tới 75 tuổi và 25 năm cuối là thời kỳ hậu mãn kinh", Austad nhận định.
Con khỉ nuôi nhốt già nhất hiện là Jenny 51 tuổi ở vườn thú Dallas. Nó là một trong 30 con khỉ trong nghiên cứu và nằm trong số 23% những con khỉ già bị mãn kinh.
32% khác có hàm lượng hoóc môn biến đổi bất thường trong vài tháng, dấu hiệu cho thấy chúng đang tiến tới giai đoạn mãn kinh. Tuổi mãn kinh trung bình của khỉ đột là 44. Ở phụ nữ, mãn kinh đến ở tuổi 51.
Nghiên cứu bắt đầu khi nhà khoa học Margolis không biết có nên cho con khỉ Alpha 40 tuổi ở vườn thú Brookfield uống thuốc tránh thai khi nó vẫn hứng thú với sex. Thông thường người ta cho khỉ uống thuốc tránh thai của người để kiểm soát việc sinh sản.
Margolis đã xét nghiệm hoóc môn của Alpha và tìm thấy hàm lượng của nó đủ thấp không cần đến biện pháp tránh thai. Khỉ đột có chu kỳ kinh nguyệt hằng tháng với lượng máu rất ít. Chúng giao phối quanh năm.