Từ lá gan của một nam thanh niên 30 tuổi bị chết não, các bác sỹ của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức lần đầu tiên thực hiện thành công việc “chia” gan cứu hai người bệnh, trong đó có một trẻ nhỏ.
Ngày 15/3, giáo sư Trần Bình Giang - Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết lần đầu tiên tại Việt Nam các bác sỹ thực hiện thành công ca phẫu thuật chia gan từ người cho chết não để ghép cho 2 bệnh nhân bị suy gan.
Em bé 8 tuổi sau ca ghép gan tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. (Ảnh: PV/Vietnam+).
16 giờ đồng hồ “căng sức”
Phó giáo sư Nguyễn Quang Nghĩa - Giám đốc Trung tâm Ghép tạng (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) cho hay, vào đêm 7/3, một bệnh nhân nam tên Nguyễn Văn C. (30 tuổi, ở Chương Mỹ, Hà Nội) bị chấn thương sọ não nặng và được đưa vào cấp cứu. Qua các lần kiểm tra cho thấy bệnh nhân đã chết não. Sau đó, người nhà của bệnh nhân C quyết định hiến tạng.
Từ nguồn gan được hiến từ người cho chết não, các bác sỹ của Trung tâm Ghép tạng (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) đã chia gan để ghép cho 2 bệnh nhân.
Ngày 9/3, các bác sỹ của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiến hành chia gan của người hiến tạng để ghép. Trường hợp thứ nhất là bệnh nhân nhi 8 tuổi bị suy gan – hôn mê gan do xơ gan mất bù/ bệnh nhân bị rối loạn chuyển hoá đồng (Wilson) và teo đường mật bẩm sinh. Bệnh nhân mắc 2 bệnh lý hiếm và nặng và cần ghép gan cấp cứu.
Bệnh nhân thứ hai là nam giới, 49 tuổi bị ung thư gan trên nền gan xơ.
Ca ghép gan đã được các bác sỹ thực hiện trong 16 giờ đồng hồ. Ca mổ được bắt đầu từ 7 giờ 30 phút và kết thúc lúc 23 giờ 30 phút.
Các bác sỹ đã cùng lúc lấy đa tạng của người hiến để ghép cho 5 bệnh nhân: 1 bệnh nhân ghép tim, 2 bệnh nhân ghép gan và 2 bệnh nhân ghép thận, ngoài ra còn lấy các đoạn mạch máu để gửi vào Ngân hàng mô bảo quản để ghép cho các bệnh nhân khác.
Phó giáo sư Nguyễn Quang Nghĩa - Giám đốc Trung tâm Ghép tạng (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức).
Ca mổ có sự kết hợp của các chuyên gia đầu ngành tại bệnh viện từ nhiều chuyên khoa: phẫu thuật ghép tạng, phẫu thuật tim mạch, phẫu thuật vi phẫu, gây mê hồi sức, chẩn đoán hình ảnh, các labo xét nghiệm...
Hiện tại hậu phẫu ngày 6 sau ghép, tất cả các bệnh nhân đều hồi phục, 2 bệnh nhân ghép gan đã tự thở, tỉnh táo, các chức năng của gan mới đã hoạt động tốt và hòa hợp với người nhận.
Mở ra cơ hội mới
Giáo sư Trần Bình Giang phân tích, ca ghép gan cho hai bệnh nhân vô cùng đặc biệt. Từ nguồn của người hiến là một lá gan, trước đây các bác bác sỹ chỉ có thể thực hiện ghép gan cứu sống một người bệnh, nay cơ hội đã mở ra thêm cơ hội mới.
Bác sỹ Nguyễn Phạm Anh Hoa - Trưởng khoa Gan mật (Bệnh viện Nhi Trung ương) chia sẻ, việc chia gan ghép mở ra con đường sống rộng hơn cho bệnh nhi bị bệnh hiểm nghèo, đặc biệt bệnh nhi teo đường mật bẩm sinh.
Trước kia, với những bệnh nhi này, nguồn gan cho chủ yếu là người cho sống từ người thân trong gia đình và cơ hội được ghép rất ít. Mỗi năm, tại khoa Gan Mật (Bệnh viện Nhi Trung ương) có khoảng 20 trẻ tử vong vì không chờ đợi được cơ hội ghép gan.
“Với việc kỹ thuật mới này được thực hiện thành công sẽ là một cơ hội rất lớn cho các bé,” bác sỹ Hoa cho hay.
Ca ghép gan đầu tiên trên thế giới được thực hiện thành công năm 1967 tại Mỹ. Đến năm 1988 ca chia gan để ghép cho 2 bệnh nhân đã được thực hiện.
Nam bệnh nhân đang hồi phục sức khỏe sau ca ghép gan. (Ảnh: PV/Vietnam+).
Kỹ thuật chia gan để ghép thời kỳ đầu chủ yếu chia trên bàn rửa cho 2 bệnh nhân nhận là người lớn, về sau khi kỹ thuật ghép gan người hiến sống ra đời thì kỹ thuật chia gan để ghép hiện tại được thống nhất là chia gan làm 2 phần: hpt 2-3 cho trẻ em, phần còn lại hpt 4-5-6-7-8 sẽ ghép cho người lớn và gan được chia ngay trong cơ thể lúc tim đang đập.
Giáo sư Giang cũng nhấn mạnh, kỹ thuật này rất khó thực hiện là do những khó khăn khi không nắm được giải phẫu của gan người hiến trước khi chia. Đặc biệt, việc cùng lúc phải thực hiện kỹ thuật ghép gan cho 2 bệnh nhân đòi hỏi mỗi trung tâm y tế phải có 3 kíp kỹ thuật có thể ghép được gan và thực hiện trong điều kiện cấp cứu (chuẩn bị người cho, 2 người nhận, kỹ thuật mổ, gây mê hồi sức....). Chính vì vậy kỹ thuật chia gan để ghép hiện nay chưa phổ biến trên thế giới.
Chương trình ghép gan tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức được bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 21, ca ghép gan cho người lớn đầu tiên tại Việt Nam được thực hiện thành công tại bệnh viện vào ngày 28/11/2007; đến ngày 15/04/2010 bệnh viện đã thực hiện thành công ca ghép gan từ người cho chết não (đầu tiên tại Việt Nam).
Hiện tại bệnh viện đã chủ động trong hầu hết các kỹ thuật ghép gan: ghép toàn bộ từ người cho chết não, ghép gan bán phần từ người cho sống, giảm thể tích gan từ người cho chết não để ghép.
Đến nay, các bác sỹ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công 62 trường hợp ghép gan, chiếm hơn 50% toàn bộ số ghép gan cả nước.
Những năm qua, khó khăn lớn nhất của ghép gan là sự khan hiếm của nguồn tạng, do vậy số lượng các ca phẫu thuật ghép gan chỉ thoả mãn khoảng 10-15% nhu cầu. Chính vì vậy Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã chủ trương tăng tối đa khả năng ghép gan cho bệnh nhân, trong đó giao cho Trung tâm ghép tạng nghiên cứu triển khai kỹ thuật chia gan để ghép.