Khi chưa hề có triệu chứng khó chịu, thậm chí còn đang cảm thấy khoẻ mạnh nhưng khám sức khoẻ định kỳ, gồm cả khám về hệ thống sinh dục - sinh sản, với mục đích duy nhất là phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh đang trở thành một phần quan trọng trong lối sống bình thường của nhiều phụ nữ trong xã hội hiện đại.
Những lợi ích:
(Ảnh: TTO) |
- Tạo điều kiện để thầy thuốc nắm được đặc thù sức khoẻ của từng phụ nữ và có thể theo dõi dễ dàng những biến đổi (so với trước và sau này).
- Giúp phát hiện sớm những vấn đề sức khoẻ còn tiềm ẩn, khi điều trị đem lại hiệu quả nhất.
Để có hiệu quả tối đa cho mỗi lần khám định kỳ, phụ nữ nên có sự chuẩn bị trước về những gì cần thông báo cho thầy thuốc vì thông thường thầy thuốc không có nhiều thời gian để tiếp mỗi bệnh nhân (có lẽ chỉ khoảng 20 phút).
Những thông tin sau luôn được hỏi đến: lịch sử bệnh của bản thân (những lí do bị bệnh hay bị mổ, đã từng phải cấp cứu, những năm tháng đã có sự cố sức khoẻ, nếu có thể bản sao các xét nghiệm đã làm, biên bản phẫu thuật...) - lịch sử bệnh của gia đình (bệnh tim, ung thư, cao huyết áp, tiểu đường... mà người thân trong gia đình đã mắc, độ tuổi mắc bệnh và nếu có thể cả lí do tử vong) - những thuốc thường dùng, để chữa bệnh, để bổ sung (vitamin, chất khoáng) hay những phản ứng với thuốc, đừng bỏ qua những thuốc thông thường hay thuốc nam đã dùng - những loại tiêm chủng đã thực hiện, ghi vào sổ sức khoẻ để nhớ năm gần nhất đã tiêm chủng chống uốn ván, bạch hầu, sởi, viêm gan A, viêm gan B, viêm phổi và cúm - viết sẵn ra những vấn đề cần hỏi hay những lo lắng, băn khoăn cần được thầy thuốc giải đáp.
Phòng bệnh là trọng tâm của việc khám định kỳ cho nên thầy thuốc sẽ nhấn mạnh nhiều hơn đến những thăm dò cần làm để phát hiện sớm (tầm soát) hay những chương trình cần thực hiện nhằm giúp giữ sức khoẻ và chất lượng sống tốt hơn (ví dụ về ăn uống hay vận động...) Tất nhiên khi đang có triệu chứng khó chịu nào đó thì vẫn cần được thầy thuốc quan tâm ngay, không phải chờ đến dịp khám định kỳ.
Những câu hỏi dựa trên những trăn trở đã có từ lâu giúp người phụ nữ chủ động tham gia vào tiến trình phòng bệnh suốt đời vì chỉ khi nào có hiểu biết về nguy cơ thì mới có ý thức phòng bệnh một cách tự giác nhất. Tuổi tác, trình độ hiểu biết giúp người ta biết quan tâm đến sức khoẻ hơn. Mỗi người đều cần biết những thông số sức khoẻ hiện tại (huyết áp, nồng độ đường, cholesterol trong máu... những nguy cơ sức khoẻ theo lứa tuổi; những thăm dò cần làm; cách giữ gìn sức khoẻ (chế độ ăn, vận động, kiểm soát stress, những tiêm chủng cần thiết...).
Không phải mỗi lần khám định kỳ đều phức tạp, khi người phụ nữ còn trẻ, khám định kỳ nhiều khi chỉ là khám tiểu khung để phát hiện bệnh phụ khoa thông thường, đo huyết áp, nhận những lời khuyên về lối sống và sức khoẻ tình dục nhưng khi nhiều tuổi hơn mới cần những thăm dò như chụp vú, soi trực tràng, đo nồng độ mỡ máu... Khi nào bắt đầu cần khám định kỳ, sau bao lâu và làm những thăm dò gì còn phụ thuộc vào đặc thù bệnh tật của lứa tuổi nhưng khi mỗi người phụ nữ đã có ý thức về sự cần thiết và lợi ích của việc khám định kỳ thì có nghĩa là họ đã bắt đầu thay đổi hành vi bảo vệ sức khoẻ.
BS ĐÀO XUÂN DŨNG