Giò thủ là một trong những món ăn đặc trưng của người Việt trong những ngày Tết. Tuy nhiên, giò thủ có chứa nhiều chất béo và calorie, do đó không nên ăn quá nhiều hoặc quá thường xuyên để tránh tăng cân.
Trong mâm cỗ ngày Tết, ngoài bánh chưng, thịt gà, canh măng, giò lụa hay thịt đông thì giò thủ (giò xào) cũng là món ăn thường được người dân ưa chuộng và rất thích hợp với thời tiết mùa đông lạnh của miền Bắc.
Giò thủ đúng với tên gọi, được làm chủ yếu từ các bộ phận trên thủ của con lợn như tai, mũi, má lợn hoặc có thể thêm lưỡi hay thịt chân giò. Ngoài những nguyên liệu chính trên, để làm nên món giò thủ ngon cũng không thể thiếu được mộc nhĩ, nấm hương, hạt tiêu…
Cha ông ta từ xưa quan niệm đĩa giò thủ tượng trưng cho hy vọng về một năm no đủ, ấm êm, tài lộc đến. Để làm món ăn này các gia đình phải rất kỳ công ở phần nguyên liệu cho tới cách chế biến. Món giò thủ thường dễ ăn vì đưa cơm, nhưng các chuyên gia lại khuyên không nên ăn món ăn này nhiều.
TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Trưởng khoa Khám, tư vấn dinh dưỡng người lớn (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho rằng, giò thủ được làm từ phần thịt thủ, má, tái nên chứa nhiều mỡ. Do lượng chất béo cao nên ăn nhiều sẽ gây ra thừa năng lượng, dễ gây tăng cân trong dịp Tết.
Chuyên gia khuyên các gia đình nên tự làm để kiểm soát nguồn gốc món ăn.
Khi ăn mọi người cần chú ý kiểm soát năng lượng nạp vào bằng cách ăn ít đi, chỉ nên ăn thưởng thức chứ không nên ăn no.
Giò thủ rất dễ làm, các gia đình nên tự làm để kiểm soát được nguồn gốc. Khi làm món ăn này cần lựa chọn loại thịt còn tươi ngon, như vậy mới cho giá trị dinh dưỡng cao, chất lượng giò mới đảm bảo.
Khi làm giò thủ nếu cho thêm các nguyên liệu như: mộc nhĩ, nấm hương cần phải bảo quản kỹ lưỡng, nếu không sẽ rất nhanh hỏng.
Bác sĩ Hưng khuyến cáo, không biết bảo quản tốt thực phẩm sẽ làm tăng nguy cơ ngộ độc. Khi thấy giò thủ hư hỏng không nên tiếc, mà cần bỏ ngay, cố ăn vào dễ bị rối loạn tiêu hóa, nặng thì ngộ độc nhập viện.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia công nghệ thực phẩm, giò thủ là món ăn do người dân tự nghĩ và chế biến ra để tiết kiệm nguồn thực phẩm, nhất là các phần thịt ở đầu lợn.
Để làm giò thủ cần các nguyên liệu như: má lợn, cổ lợn, tai lợn, lưỡi lợn… Tất cả những loại thịt này xào lên để có độ kết dính, sau đó cho thêm mộc nhĩ, nấm hương để dễ ăn và thêm chút mắm, tiêu để tạo hương vị.
Việc bảo quản món giò thủ được chuyên gia công nghệ đặc biệt lưu ý. Giò thủ ngon nhưng có nhược điểm là chỉ thích hợp trong thời tiết lạnh. Trời nắng nóng hoặc nồm, giò rất nhanh hỏng. Vì vậy, khâu bảo quản giò cũng rất quan trọng. Nếu thời tiết lạnh sâu, có thể để cả cây giò chưa ăn ở bên ngoài. Khi cắt ăn dở, cần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Riêng đối với trời nóng, sau khi giò được cho vào khuôn để nguội, cần bảo quản ngay trong tủ lạnh.
Mỗi khi lấy giò ra cắt ăn, cần phải bọc lại thật kỹ bằng màng bọc thực phẩm. Nếu để ngoài tự nhiên trong điều kiện thời tiết nắng nóng mở sẽ tan và không có độ kết dính và dễ hư hỏng.
Các gia đình khi làm cần phải thật cẩn thận, tỷ mỉ loại bỏ các khối u để món ăn đảm bảo nhất.
PGS Nguyễn Duy Thịnh lưu ý vấn đề cần lo lắng nhất của giò thủ đó là chất lượng thịt, vì giò thủ làm từ phần thịt ở phần cổ, phần đầu nên sẽ có nhiều các u cục hay còn gọi là hạch. Do vậy, các gia đình khi làm cần phải thật cẩn thận, tỷ mỉ loại bỏ các khối u, lông để chất lượng món ăn đảm bảo nhất.
“Các u cục ở phần cổ, đầu lợn thực tế là hạch bạch huyết của lợn, màu trắng xám hoặc vàng nhạt. Các hạch này đều chứa mầm bệnh như vi khuẩn và virus, vừa có mùi hôi khó chịu lại còn có thể trực tiếp truyền bệnh vào cơ thể, rất khó tiêu diệt dù được nấu ở nhiệt độ cao. Do vậy, dù chế biến dưới hình thức nào, làm món ăn gì cũng cần loại bỏ kỹ lưỡng những khối u cục này” , PGS Nguyễn Duy Thịnh lưu ý.
Để đảm bảo an toàn khi sử dụng giò, PGS Thịnh khuyên các gia đình nên tự làm, khi mua ngoài quán, có thể vì làm nhiều hoặc vì lợi nhuận họ sẽ không làm kỹ, nhất là việc loại bỏ khối u cục có thể gây hại sức khỏe.