Các nhà nghiên cứu phát triển một loại vaccine phòng dịch tả mới bằng cách biến đổi gene lúa để chứa kháng nguyên không độc hại.
Loại vaccine mới dựa vào giống lúa hạt ngắn biến đổi gene để sản xuất tiểu đơn vị B của độc tố tả (CTB). Tiểu đơn vị này thường được sử dụng trong vaccine phòng dịch tả do không độc hại nhưng có thể tạo ra miễn dịch mạnh đối với những triệu chứng của dịch tả. Vaccine mới mang tên MucoRice-CTB, không cần lưu trữ trong tủ lạnh, thay vào đó người dùng chỉ cần nghiền gạo biến đổi gene thành bột, pha vào nước và uống.
Lúa biến đổi gene dùng cho vaccine MucoRice-CTB trồng trong phòng thí nghiệm. (Ảnh: Nature).
Do lúa lưu trữ protein trong những màng nhỏ, kháng nguyên dịch tả được bảo vệ trước enzyme tiêu hóa vốn thường phá hủy các vaccine dạng uống khác. Hiroshi Kiyono, nhà nghiên cứu làm việc trong dự án, giải thích màng nhỏ của cây lúa đóng vai trò như viên nang tự nhiên mang kháng thể vào ruột.
Nghiên cứu công bố hôm 25/6 trên tạp chí The Lancet Microbe mô tả chi tiết kết quả từ giai đoạn 1 của chương trình thử nghiệm MucoRice-CTB ở người. Thử nghiệm an toàn liều lượng - đáp ứng gồm 4 nhóm tình nguyện viên, mỗi nhóm 10 người. Các nhóm sử dụng liều lượng vaccine khác nhau. Mỗi tình nguyện viên uống 4 liều trong 8 tuần. Nghiên cứu không phát hiện tác dụng phụ nghiêm trọng do vaccine mới gây ra. Nhóm nghiên cứu cũng ghi nhận phản ứng miễn dịch tích cực tùy theo liều lượng, phản ứng mạnh nhất đến từ liều lượng cao nhất.
Khoảng 1/3 tổng số tình nguyện viên sử dụng vaccine có phản ứng miễn dịch tối thiểu. Nhóm nghiên cứu đặt giả thuyết thành phần hệ vi sinh vật trong ruột mỗi cá nhân có thể ảnh hưởng tới hiệu quả của vaccine.
Kiyono cho biết thử nghiệm quy mô nhỏ ở giai đoạn 1 chỉ tuyển những thanh niên người Nhật khỏe mạnh. Hiện nay, nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch xem xét độ an toàn và hiệu quả của MucoRice-CTB ở nhiều nhóm khác thông qua thử nghiệm tương tự. Để có thể triển khai vaccine trong thực tế, các nhà nghiên cứu cần hiểu rõ hệ vi sinh vật ruột tác động như thế nào tới hiệu quả của vaccine, bởi khác biệt về hệ vi sinh vật ruột rất lớn ở những vùng thu nhập thấp, nơi dịch tả trở thành bệnh địa phương.
Dù có nhiều vaccine dịch tả khác, MucoRice-CTB là vaccine duy nhất không cần tủ lạnh, giúp phân phối trở nên dễ dàng hơn nhiều ở những quốc gia xa xôi. Ngoài ra, MucoRice-CTB có chi phí sản xuất rẻ, hứa hẹn trở thành công cụ tiềm năng trong cuộc chiến với dịch bệnh vẫn khiến hơn 100.000 người chết mỗi năm.