Trong nghiên cứu đầu tiên xem xét điều gì sẽ xảy ra với hàng tỉ tấn rác nhựa trôi nổi trên đại dương qua nhiều năm, các nhà khoa học đã báo cáo rằng nhựa, loại vật liệu vốn được cho là rất bền vững, phân hủy với tốc độ đáng ngạc nhiên và thải ra các chất độc nguy hại vào nước biển.
Báo cáo trước hội nghị quốc gia của Hiệp hội Hóa học Hoa kỳ lần thứ 238, các nhà nghiên cứu đã miêu tả rằng đây là một phát hiện đáng ngạc nhiên. Trong quá khứ các nhà khoa học luôn tin rằng nhựa trên đại dương không chỉ gây mất mĩ quan, mà còn là một hiểm họa đối với những loài sinh vật biển tưởng nhầm nó là thức ăn hoặc bị mắc kẹt trong đó.
“Nhựa trong sử dụng hàng ngày nhìn chung vẫn được coi là ổn định,” tiến sĩ Katsuhiko Saido, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết. “Nhưng chúng tôi phát hiện ra rằng nhựa đại dương thực sự phân hủy khi nó tiếp xúc với mưa nắng và các tác nhân môi trường khác, làm tăng thêm nguy cơ ô nhiễm trong tương lai.”
Hàng năm có khoảng 150.000 tấn vụn nhựa, hầu hết dưới dạng Styrofoam, giạt vào bờ biển Nhật Bản, Saido nói. Ngày càng có nhiều rác hơn, chủ yếu là rác nhựa, trôi nổi hoặc chìm xuống lòng đại dương. “Băng Rác Khổng lồ Thái Bình Dương” nằm giữa California và Hawaii có kích thước bằng hai lần bang Texas và bao gồm chủ yếu các vật nhựa hỏng.
| Một cậu bé ở Nhật chỉ vào mảnh nhựa vụn đến từ đại dương. (Ảnh: Katsuhiko Saido) |
Saido, nhà hóa học đến từ trường đại học Nihon, Chiba, Nhật Bản, cho biết nhóm của ông đã phát hiện ra rằng khi nhựa phân hủy nó thải ra các chất độc hại bisphenol nhóm A (BPA) và oligome PS, khiến cho tình trạng ô nhiễm trong nước biển càng thêm trầm trọng. Nhựa thường không tan ra trong cơ thể sau khi động vật nuốt vào. Tuy nhiên, các chất sinh ra từ nhựa phân hủy được cơ thể hấp thụ và gây ra nhiều tác hại xấu. BPA và oligome PS là những mối quan tâm lớn do chúng có thể phá vỡ hoạt động của các hormone trong cơ thể động vật và ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ sinh sản.
Một số nghiên cứu tiến hành trước đây cũng đã chỉ ra rằng tiếp xúc với lượng nhỏ BPA sinh ra từ các loại thùng, chai nhựa có thể gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
Saido đã thuật lại một phương pháp mới mô tả sự phân hủy của các sản phẩm nhựa ở nhiệt độ thấp, ví dụ như trong lòng đại dương chẳng hạn. Quá trình này liên quan tới lập mô hình phân hủy nhựa ở nhiệt độ phòng, loại bỏ nhiệt khỏi nhựa và sau đó sử dụng một chất lỏng để chiết xuất BPA và oligome PS. Thông thường, nhựa Styrofoam bị chia nhỏ thành các mảnh vụn trong đại dương. Nhưng khi nhóm nghiên cứu làm phân hủy nhựa này, họ phát hiện ra ba hợp chất mới không có trong tự nhiên đã hình thành. Đó là styrene mono (SM), styrene di(SD) and styrene tri (ST). SM được biết là chất gây ung thư, còn SD và ST cũng đang bị nghi ngờ có tác hại tương tự. BPA và PS không được tìm thấy trong tự nhiên, chúng được tạo ra thông qua quá trình phân hủy của nhựa. ST sinh ra SM và SD khi phân hủy vì nhiệt, do đó ST cũng là một mối đe dọa đối với các sinh vật sống.
Kinh phí cho chương trình nghiên cứu của nhóm Saido được cấp bở trường đại học Nihon.