Hàu sống ngon, bổ, là món khoái khẩu của rất nhiều người. Tuy nhiên, loại thực phẩm này lại tiềm tàng nguy cơ nhiễm vi khuẩn ăn thịt người, có thể tấn công bạn ngay khi xâm nhập vào cơ thể.
Vibrio vulnificus là phẩy khuẩn gram âm có khả năng di động. Vibrio vulnificus là một trong các loài Vibrio (có khá nhiều loài Vibrio gây bệnh ở người, trong đó được biết đến nhiều nhất là Vibrio cholerae và Vibrio parahaemolyticus gây nhiễm trùng tiêu hóa cấp tính với biểu hiện là tiêu chảy nghiêm trọng), thuộc họ Vibrionaceae. Vibrio vulnificus thường thấy ở các vùng biển nước ấm và sinh trưởng tốt khi nhiệt độ nước từ 200C trở lên. Vibrio vulnificus không có mối liên quan với sự ô nhiễm. Ngoài viêm cân mạc hoại tử, Vibrio vulnificus còn có thể gây nhiễm khuẩn hệ thống tối cấp rất nghiêm trọng khi ăn các loại hải sản bị nhiễm khuẩn không được chế biến thích hợp (bao gồm tôm, cá, nghêu,... và đặc biệt là hàu sống), với tỉ lệ tử vong trung bình có thể lên tới 50%.
Theo FDA, vi khuẩn Vibrio vulnificus thường gây ra các triệu chứng tiêu hóa như tiêu chảy, nôn mửa và đau bụng. Nhưng những người có vấn đề về y tế như bệnh gan, tiểu đường, rối loạn dạ dày hoặc các tình trạng khác mà nhiễm khuẩn thì hệ miễn dịch sẽ bị suy yếu nhanh chóng, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là tử vong. Bất cứ ai có một trong các bênh lý này mà bị nhiễm khuẩn Vibrio nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.
Một người đàn ông 71 tuổi tại Mỹ đã chết sau khi ăn hàu sống.
Đầu năm nay, cũng có một phụ nữ Texas đã chết sau khi ăn hàu sống. Trong khi đi nghỉ ở Louisiana, Jeannette LeBlanc, cùng với bạn bè và gia đình đã nhặt một số động vật có vỏ và ăn chúng. Vài ngày sau, cô rơi vào tình trạng khó thở, những vết loét và phát ban phát triển ngày càng nặng nề. Một lần tại bệnh viện, cô được chẩn đoán bị bệnh vẩy nến - một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Vibrio gây ra. LeBlanc đã chiến đấu với căn bệnh này trong 3 tuần, nhưng sau đó cũng bị tử vong vì nhiễm trùng.
Do tính chất của các vết loét do nhiễm khuẩn Vibrio, vi khuẩn này thường được gọi là vi khuẩn ăn thịt người. Tuy nhiên, theo CDC, bệnh do Vibriosis gây ra lại tách biệt khỏi viêm hoại tử thường được gọi là nhiễm trùng ăn thịt, do vi khuẩn thuộc nhóm A strep, E. coli và staph.
Cũng theo CDC, mỗi năm có khoảng 80.000 người bị bệnh do vi khuẩn Vibrio tấn công và có khoảng 100 người trong số này không thể vượt qua được. Người ta ước tính rằng khoảng 52.000 trường hợp này là do ăn thực phẩm bị ô nhiễm, chủ yếu là các loại động vật có vỏ sống hoặc chưa nấu chín.
Mỗi năm có khoảng 80.000 người bị bệnh do vi khuẩn Vibrio tấn công và có khoảng 100 người trong số này không thể vượt qua được.
Tại sao hàu bị nhiễm khuẩn Vibrio? Hàu ăn bằng cơ chế lọc nước. Nếu nước bị nhiễm khuẩn xấu, hàu cũng có thể bị nhiễm khuẩn theo. Có khoảng 12 loài Vibrio sống trong nước biển hoặc nước lợ mà hàu có thể tiếp xúc.
Không chỉ ăn hàu, người bơi lội trong nước biển có nhiễm khuẩn Vibrio, lại có vết thương hở thì nguy cơ cao bị vi khuẩn này xâm nhập. TS Gabby Barbarite (Nhà nghiên cứu Vibrio tại Viện Hải dương học Chi nhánh Đại học Florida Atlantic) chia sẻ với Health: "Cụm từ vi khuẩn ăn thịt người có thể khiến bạn nghĩ rằng nếu chạm vào chúng, bạn sẽ bị ăn mục ruỗng từ làn da đến từng thớ thịt. Nhưng điều này không đúng. Bạn phải có một vết cắt, vết thương hở từ trước đó. Hoặc bạn phải ăn hải sản sống bị nhiễm khuẩn thì chúng mới có cơ hội đi vào máu, phá vỡ làn da khỏe mạnh của mình được".
Không chỉ ăn hàu, người bơi lội trong nước biển có nhiễm khuẩn Vibrio, lại có vết thương hở thì nguy cơ cao bị vi khuẩn này xâm nhập.
Có một thực tế, chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách ăn hàu được nấu chín. Nhưng hàu sống hiện nay mới là món khoái khẩu, và điều ấy vô hình chung dẫn đến những mối nguy sức khỏe không mong muốn như việc bị vi khuẩn ăn thịt người tấn công.
Theo FDA, nhiệt độ nấu chín là thứ duy nhất có thể tiêu diệt được vi khuẩn Vibrio, từ đó khuyến cáo mọi người hãy ăn hàu đã nấu chín để tránh tổn hại sức khỏe. Ăn hàu sống cũng là một thủ phạm chính trong việc lây lan viêm gan A và norovirus - thường được gọi là bệnh cúm dạ dày. Cả hai bệnh nhiễm trùng đều có thể gây buồn nôn, nôn và đau bụng.
Phòng tránh vi khuẩn ăn thịt người tấn công, làm thế nào để ăn hàu an toàn?
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), hàu và các loài động vật nhuyễn thể (ngao hến, hàu, móng tay, tu hài…) sống vùng đáy, ăn bùn, tảo và phù du nên rất nhiều con có thể nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng, trong đó có thể sán, nhất là với hàu sống ở vùng cửa biển.
Hàu và các loài động vật nhuyễn thể (ngao hến, hàu, móng tay, tu hài…) sống vùng đáy, ăn bùn, tảo và phù du nên rất nhiều con có thể nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng...
"Ăn hàu sống, chưa cần phải nghĩ đến nguy cơ bị vi khuẩn ăn thịt người tấn công, chúng ta đều có nguy cơ cao nhiễm sán, ngộ độc thực phẩm, nhiễm nhiều loại ký sinh trùng đáng sợ khác", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh khẳng định.
Vị chuyên gia này cho biết thêm, mối nguy hại khi ăn hàu sống ở khu vực nước mặn còn là khả năng chúng bị nhiễm kim loại nặng, khi ăn vào cơ thể sẽ tích lũy lại theo thời gian, đến một lúc nào đó phát ra những bệnh mãn tính nguy hiểm khó lường.
Hiện nay, môi trường ô nhiễm ở khắp nơi, do đó, việc tiêu thụ thực phẩm dạng sống nói chung đều ẩn chứa nhiều nguy hiểm cho sức khỏe. Hàu cũng vậy. Tuy nhiên không thể phủ định rằng hàu sống đem lại rất nhiều nguồn chất bổ dưỡng cho sức khỏe.
Ăn hàu sống và bệnh Vibriosis
Nhiều người thích ăn hàu sống và các quán bán món ăn hàu sống ngày càng phổ biến. Nhưng ăn hàu sống hoặc nấu chưa chín và các động vật có vỏ khác có thể khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh do vi khuẩn Vibrio.
Vi khuẩn Vibrio sinh sống tự nhiên ở vùng nước ven biển nơi hàu sinh sống. Bởi vì hàu ăn bằng cách lọc nước, Vibrio và các vi khuẩn và virus có hại khác có thể tập trung trong các mô của chúng. Khi bạn ăn hàu sống hoặc chưa nấu chín, dễ nhiễm loại loại vi trùng này.
Hầu hết các trường hợp nhiễm vi khuẩn Vibrio từ hàu, chẳng hạn như nhiễm vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus có biểu hiện tiêu chảy và nôn mửa. Tuy nhiên, những người bị nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus có thể bị bệnh rất nặng. Cứ 5 người thì có 1 người bị nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus tử vong. Điều này là do nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus có thể dẫn đến nhiễm trùng máu, tổn thương da phồng rộp nghiêm trọng và cắt cụt chi.
Vì vậy, nếu gần đây bạn ăn hoặc chạm vào hàu sống hoặc động vật có vỏ sống khác hoặc tiếp xúc với nước mặn hoặc nước lợ mà có triệu chứng của bệnh, bạn cần thông báo với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng.
Để loại trừ nguy cơ vi khuẩn ăn thịt người tấn công, bạn cần tránh ra biển khi có vết thương hở.
Theo chuyên gia, nếu bạn thực sự muốn tận dụng được nguồn chất bổ dưỡng từ hàu sống thì cần mua hàu biển về, loại bỏ hết hàu chết, hàu ươn, ngâm trong nước mặn, hoặc nước muối để hàu thải hết chất bẩn, rồi hãy ăn. Ngoài ra, bạn có thể ăn hàu an toàn bằng cách làm thịt và sơ chế sạch, bóp muối rồi mới ăn.
Ngoài ra, để loại trừ nguy cơ vi khuẩn ăn thịt người tấn công, bạn cần tránh ra biển khi có vết thương hở. Sau khi đi biển về cần tắm tráng nước ngọt sạch sẽ, nếu thấy bị sưng đỏ ở bất cứ vùng da nào cần vệ sinh nước sạch càng kỹ càng tốt. Sau 4-5 giờ tình trạng này không thuyên giảm cần đi thăm khám bác sĩ ngay để chữa trị, tránh biến chứng càng sớm càng tốt.