Thư tay là một phần quan trọng trong lịch sử nhân loại hàng ngàn năm qua. Chỉ với bút và giấy, những lá thư tay nổi tiếng dưới đây đã góp phần làm thay đổi lịch sử thế giới.
Lá thư tay đầu tiên là của nữ hoàng xứ Ba Tư Atossa gửi đi khoảng năm 500 trước công nguyên, Pen Heaven dẫn nguồn nhà cổ sử Hy Lạp cùng thời Hellanicus. Khi ngày càng nhiều người biết đọc biết viết hơn thì phương pháp gửi thông điệp bằng thư tay cũng phổ biến hơn.
Ngày nay, dù các hình thức giao tiếp điện tử đã thay thế phần lớn thư tay, những lá thư vẫn có chỗ đứng trong lòng chúng ta. Theo một thống kê, 64% người cho biết không viết lá thư nào trong một năm. Tuy vậy, vẫn có đến 69% nói rằng, nhận được một cái gì đó viết bằng tay qua bưu điện với họ vẫn có nhiều ý nghĩa hơn một tin nhắn qua điện thoại, Facebook hay một dòng tweet trên Twitter.
Xin giới thiệu với bạn đọc những lá thư tay quan trọng mà đã góp phần làm thay đổi lịch sử thế giới:
Thư tình gửi bạn gái của vua Henry VIII
Năm 1527, vị vua nổi tiếng nhất trong lịch sử hoàng gia xứ sương mù là Henry VIII đã dùng cây bút hoàng gia của mình để viết một lá thư tình cho người phụ nữ sẽ trở thành vợ thứ hai của ông. Điều đáng nói là vào lúc đó Henry đã có hoàng hậu Catherine nhưng bà không thể sinh con trai cho ông và đem lại người kế vị mà ông mong mỏi.
Tình yêu cuồng dại mà Henry VIII dành cho Anne Boleyn đã làm thay đổi mãi mãi hệ thống tôn giáo Anh quốc.
Trong thư, ông nói về các nhà thuê ở London mà ông đã sắp xếp cho Anne Boyle khi ông kiên quyết theo đuổi tình cảm mới và tìm cách cắt đứt cuộc hôn nhân đầu tiên.
“Bàn về một chỗ ở tạm cho em, nhờ sự giúp đỡ của Hồng Y mà chúng ta đã có một chỗ, và em không thể tìm thấy nó quanh đây, vì mọi lý do, vì người mang thư sẽ chỉ thêm cho em. Bàn về việc của chúng ta, anh đảm bảo là, sẽ không có thêm điều gì hay trách nhiệm nào cần được hoàn thành, không có thêm hiểm nguy nào tốt hơn, cả những hiểm nguy đang có và hiểm nguy được tiên đoán trước, do đó anh tin là từ chỗ này trở đi, vì sự thuận tiện của hai ta, có những điều đặc biệt vừa quá dài để được viết ra, vừa khó có thể gửi qua một thông điệp”, nguyên văn lời vua Henry VIII trong thư.
Phần đáng đọc nhất của lá thư là cách vua Henry kết thúc nó khi ông ký tên và viết “được viết bằng tay của anh ấy, người ao ước anh ấy sẽ là của em”.
Tình yêu cuồng dại mà Henry VIII dành cho Anne Boleyn đã làm thay đổi mãi mãi hệ thống tôn giáo Anh quốc, là nguyên nhân khiến ông tách khỏi nhà thờ Công giáo La Mã năm 1533 để có thể ly dị người vợ đầu và cưới Anne trong một buổi lễ bí mật. Vụ việc này đã khiến giáo hoàng cắt liên lạc với Henry và châm ngòi cho phong trào cải cách Anh giáo.
Lá thư đã khiến Abraham Lincoln thay đổi ngoại hình
Tháng 10 năm 1860, một cô bé 11 tuổi sống ở bang New York đã viết thư cho tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ Abraham Lincoln (1809-1865). Cô hy vọng ông sẽ là tổng thống kế tiếp trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng đang diễn ra.
Lá thư của cô bé 11 tuổi sống ở bang New York đã viết thư cho tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ Abraham Lincoln.
Grace Bedell có cảm hứng viết thư cho Lincoln sau khi cha cô mang ảnh Lincoln về nhà từ một chuyến đi hội chợ. Trong thư, Grace đề xuất là, sẽ có thêm nhiều người nghĩ ông có thể đắc cử khi ông để râu.
“Con chỉ là một cô gái nhỏ 11 tuổi, nhưng con rất muốn chú là tổng thống nước Mỹ, vì vậy con hy vọng chú sẽ không nghĩ con rất can đảm khi viết cho một người đàn ông vĩ đại như chú. Chú có người con gái nào cỡ tuổi con không? Nếu có, xin chú gửi đến bạn lời yêu thương của con và nói bạn ấy viết cho con nếu chú không thể trả lời lá thư này. Con có 4 người anh và một phần trong số họ sẽ bỏ phiếu cho chú. Và nếu chú để râu, con sẽ cố gắng và làm cho phần còn lại cũng bỏ phiếu cho chú. Chú sẽ bảnh bao hơn nhiều vì gương mặt chú gầy quá. Tất cả phụ nữ đều thích râu và họ sẽ kêu gọi chồng mình bỏ phiếu cho chú, và nếu con là nam, con cũng sẽ bỏ phiếu cho chú. Tuy vậy, con sẽ cố gắng và làm cho mọi người bỏ phiếu cho chú khi có thể”.
Chúng ta vẫn chưa biết chắc chắn việc lá thư của Grace có phải là lý do Abraham Lincoln để râu hay không, nhưng chưa đầy một tháng sau khi nhận được lá thư đó, để râu chính là điều ông đã làm.
Về sau, Grace đã gặp Lincoln khi xe lửa của ông ngừng ở Westfield, New York, trên đường ông tới buổi lễ nhậm chức năm 1861. “Ngài Lincoln cúi người xuống hôn cô bé, và nói chuyện với cô trong vài phút. Lời khuyên của cô đã không bị người lãnh đạo khắc khổ bỏ đi. Một bộ râu mới mọc vài tháng đã che phần dưới khuôn mặt của Lincoln”, theo một bài báo về cuộc gặp này trên New York World. Và Lincoln cũng là vị tổng thống Mỹ đầu tiên để râu.
Lá thư của mục sư Martin Luther King từ nhà tù Birmingham
Tháng tư năm 1963, chiến dịch Birmingham bắt đầu ở Birmingham, Alabama (Mỹ) với các cuộc diễu hành, biểu tình ngồi và các cuộc phản kháng chống phân biệt chủng tộc. Thẩm phán W A Jenkins nhanh chóng ban hành một lệnh cấm mọi cuộc biểu tình hoặc diễu hành, một quy tắc mà Martin Luther King và các nhà hoạt động khác đã phớt lờ. Luther King bị bắt vào ngày 12/04 và bị nhốt ở nhà tù Birmingham.
Sau khi ông bị bắt, 8 người thư ký da trắng ở Alabama đã lên án King và các phương pháp của ông trong một phát biểu đăng trên tờ báo địa phương. Dù đang bị cầm tù trong những điều kiện khó khăn, King vẫn viết một lời phản ứng.
Martin Luther King dẫn đầu một cuộc tuần hành đòi quyền bỏ phiếu đầy đủ cho người da đen ở Mỹ, tháng 3/1965. (Ảnh: Bettman/Corbis).
Trong lá thư dài 11 trang, King cho rằng, họ không thể ngồi chờ vấn đề kỳ thị chủng tộc bị tranh tụng tại các tòa án.
“Tôi không thể ngồi yên mà không làm được gì tại Atlanta và không quan tâm đến những gì diễn ra ở Birmingham. Bất công ở bất kỳ nơi đâu đều là mối đe dọa với công lý ở mọi nơi.
Chúng ta đã gặp nhau trong một mạng lưới tương hỗ, gắn với nhau trong một định mệnh duy nhất. Bất cứ điều gì tác động trực tiếp tới ai đó thì cũng gián tiếp ảnh hưởng đến tất cả”.
Sau khi được ra tù, King tiếp tục tham gia các cuộc phản đối phi bạo lực kêu gọi chấm dứt chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Chỉ bốn tháng sau ngày lá thư từ nhà tù Birmingham được gửi đi, King đã tham gia vào một cuộc diễu hành ở Washington DC và trình bày bài diễn văn nổi tiếng thế giới “Tôi có một giấc mơ” để tưởng nhớ đến Lincoln.
Lá thư về thuyết tiến hóa và chọn lọc tự nhiên của Darwin
Nhà tự nhiên học và sinh học nổi tiếng thế giới Charles Darwin là một người viết thư rất sung. Số thư mà ông đã trao đổi với người bạn thân nhất-nhà thực vật học Joseph Dalton Hooker là không dưới 1.400 lá. Tháng 1/1844, Darwin viết cho Hooker là, ông đang bắt đầu bị thuyết phục rằng, các loài không có chuyện “không thay đổi”. Mười lăm năm sau khi Darwin gửi lá thư của ông, cuốn sách Về nguồn gốc các loài (On the Origin of Species) của ông, xuất bản phẩm đã thật sự thay đổi cách con người chúng ta nhìn thế giới, ra đời.
Lá thư của Charles Darwin trao đổi với người bạn thân nhất - nhà thực vật học Joseph Dalton Hooker.
“Tôi đã đọc vô số cuốn sách về nông nghiệp và trồng cây, và chưa bao giờ ngừng thu thập các sự kiện. Cuối cùng ánh sáng cuối đường hầm cũng lóe lên, và tôi gần như bị thuyết phục rằng, các loài không có chuyện “không thể thay đổi”. Heaven ngăn cản tôi khỏi “xu hướng tiến bộ”, “những biến đổi từ ý chí một cách chậm chạp của các loài động vật” vớ vẩn của Lamarck, nhưng các kết luận của tôi không có khác biệt gì lớn so với ông ấy, mặc dù các cách thức thay đổi thì hoàn toàn khác. Tôi nghĩ rằng, tôi đã tìm ra cách đơn giản đã khiến các loài thích ứng một cách tinh tế trước những môi trường khác nhau”.
Lời từ chối thỏa hiệp với Đức của Winston Churchill
Tháng 5 năm 1940, sau khi đắc cử, gần như ngay lập tức thủ tướng huyền thoại của nước Anh Winston Churchill đã bị đặt dưới áp lực thỏa hiệp với Đức quốc xã và kết thúc chiến tranh.
Thư ký, trợ lý riêng của ông là Eliot Crawshay-Williams đã viết thư cho ông. Eliot Crawshay-Williams nghĩ rằng, nước Anh nên “cân nhắc những giá trị thiệt hại khi có một cơ hội đạt được các điều khoản hòa bình tốt nhất có thể. Nếu không thì, sau khi đã mất đi nhiều mạng sống, tiền của, chúng ta sẽ chỉ thấy chính mình ở vị trí nước Pháp-hoặc tồi tệ hơn. Tôi hy vọng điều này không có vẻ chiến bại, tôi không có ý đó. Tôi chỉ có óc thực tế”.
Nếu Churchill lắng nghe lá thư đó và chấp nhận đầu hàng thay vì tiếp tục chiến đấu với phát xít Đức, lịch sử nước Anh sẽ hoàn toàn khác. Churchill đã hồi âm bằng thư tay của chính ông, một ghi chú đơn giản: “Tôi xấu hổ về anh vì đã viết một lá thư như thế. Tôi gửi trả nó lại cho anh-hãy đốt nó và quên đi”.
Bất chấp lời khuyên này, lá thư của Eliot đã không bị đốt mà còn được bán cùng với thư hồi âm của Churchill với giá 34.850 bảng tại một cuộc đấu giá của nhà Christie năm 2010.