Như câu nói "Đừng trông mặt mà bắt hình dong", việc đánh giá ai đó qua vẻ ngoài dễ đem đến cho chúng ta nhận định sai lầm. Và lời khuyên này còn chí lí cả trong thế giới động vật.
Thế giới động vật muôn hình muôn vẻ, có nhiều loài ăn thịt dữ tợn và những loài ăn thực vật hiền lành.
Nhóm ăn thực vật có vẻ thật đáng thương khi suốt ngày bị lũ ăn thịt săn đuổi. Nhưng khoan đã nào, thật ra điều mà dường như ai cũng tin này không hẳn đúng lắm đâu. Đôi khi cái lũ "chay tịnh" trông hiền lành kia có thể khiến bạn hoảng hồn, bởi mồm chúng đang nhai nhóp nhép... một con vật khác!
Đó hoàn toàn là sự thật, động vật ăn thực vật không mặc định là quanh năm suốt tháng chúng chỉ được ăn cỏ, mà thi thoảng chúng vẫn ăn thịt. Thậm chí, chúng còn đi săn mồi để hấp thu những chất khoáng và dinh dưỡng cần thiết bị thiếu hụt trong khẩu phần toàn rau là rau.
1. Hươu nai
Hẳn chúng ta, ai cũng đều quen thuộc với hình ảnh "con nai vàng ngơ ngác" nổi tiếng trong văn thơ. Tuy nhiên sinh vật này không hề ngơ ngác, hiền lành như dáng vẻ của chúng.
Hình ảnh trong mắt trẻ thơ...
...và đây là thực tế.
Đã có nhiều ghi nhận việc hươu thường xuyên gặm xương xác chết xuất hiện trong lãnh thổ. Hành động này được cho là để chúng lấy được các chất khoáng như phốt pho và canxi, vốn có hàm lượng cao trong xương nhưng lại rất thấp ở thực vật. Những khoáng chất trên cần thiết cho sự phát triển của khung xương cũng như bộ gạc oai vệ ở loài này.
Tuy nhiên, thực tế cũng chỉ ra rằng chúng không chỉ gặm xương trên xác thối. Qua những thước phim thu được tại Mỹ, loài hươu đuôi trắng ở đây đã tấn công và săn chim non thậm chí còn nhiều hơn cả các thú ăn thịt điển hình.
Mặc dù việc ăn các động vật khác không phải cách duy nhất để thu được chất khoáng, lũ hươu nai còn có thể tìm đến các bãi đá hoặc bùn để liếm muối.
Tuy nhiên, với nguồn khoáng sẵn có xung quanh là các chú chim non dễ bắt, không khả năng kháng cự thì rõ ràng chúng đã thể hiện bản thân không hề "nai" chút nào.
2. Sóc
Giờ chúng ta hãy đến với những chú sóc nhỏ xinh, luôn chăm chỉ chuyền từ cây này sang cây khác để gom đầy hạt dẻ về tổ. Hẳn ai cũng dễ dàng "đổ" ngay lập tức khi thấy hình ảnh siêu đáng yêu này.
Ai cũng nghĩ...
Nhưng thật ra, sóc không chỉ dành khả năng leo trèo đỉnh cao của mình để kiếm hạt thôi đâu, mà chúng còn kiếm luôn cả trứng chim và chim non trong tổ. Ngoài ra, thực đơn của sóc còn bao gồm ếch, thằn lằn, rắn, rùa, thú có vú nhỏ hơn kể cả đồng loại.
Nguyên nhân được đưa ra khá nhiều. Một số cho rằng có thể chúng cũng như hươu, cần bổ sung chất khoáng, hoặc để mài ngắn răng cửa khi gặm xương.
Thực ra là...
Kết luận ra sao chưa rõ, nhưng sở thích gặm xương tử thi của sóc cũng đã khiến các chuyên gia pháp y đau đầu, bởi những dấu vết chúng gây ra nghiêm trọng đến mức có thể làm sai lệch kết quả điều tra.
Và còn một nguyên nhân thực dụng hơn cho việc sóc ăn thịt loài khác, chẳng hạn chim non, là bởi chúng thực sự xem đó là nguồn thức ăn cung cấp năng lượng nhiều hơn so với hạt.
Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chứng minh các động vật gặm nhấm khi bị đói có xu hướng tấn công động vật sống. Thực tế thì hầu hết các loài như sóc, chuột, thỏ, cho đến hải ly đều có sở thích ăn tạp chứ không chỉ thực vật.
3. Sâu bướm
Sâu bướm từ lâu đã nổi tiếng với biệt danh "kẻ hủy diệt lá cây" bởi khả năng phá hại rau màu của chúng. Nhưng ở góc độ khác, một số loài sâu bướm đã quyết định nâng cấp khả năng của mình, trở thành "hung thần" với cả động vật.
Sâu đo Hawaii.
Ví dụ như loài sâu đo Hawaii đã tiến hóa để sở hữu những chiếc chân có móng vuốt, giúp chúng bắt ruồi để ăn. Hoặc một loài tằm cũng ở Hawaii có tên khoa học là Hyposmocoma molluscivora thì dùng tơ để bẫy ốc sên, rồi sau đó chui sâu vào vỏ để ăn thịt ốc.
Nếu bạn nghĩ rằng những kẻ ăn thịt này sau khi lột xác thành bướm rồi cũng sẽ trở nên ăn chay như bao loài khác, thì sai rồi. Thực ra là tất cả bướm trên thế giới, ngoài các bông hoa xinh đẹp thì chúng còn hứng thú với xác động vật. Bướm yêu thích thứ dịch tạo ra từ thịt đang phân hủy.
Bướm cũng ăn thịt.
Hành động bâu quanh xác thối của bướm cũng tương tự như việc chúng hay đậu hút nước mắt, mồ hôi của các loài động vật lớn. Thứ chúng lấy không chỉ là muối khoáng, mà còn cả các acid amin, và protein để củng cố những cơ dùng để bay của bướm.
Người ta đã quan sát thấy những con bướm hút nhiều dịch tiết ra từ thịt rữa thể hiện khả năng bay lượn tốt hơn rất nhiều so với các con còn lại.
4. Hà mã
Hà mã dù có vẻ ngoài thô kệch nhưng vẫn thường được ví như gã khổng lồ tốt bụng. Đâu đó chúng ta có thể tìm thấy một vài clip ghi lại cảnh hà mã cứu động vật nhỏ thoát khỏi hàm cá sấu.
Hà mã có thể trở thành vị cứu tinh của nạn nhân trước cá sấu như này.
Tuy vậy, lời khuyên là đừng vội tin vào những đoạn phim đó. Có thể chúng là thật, nhưng còn một sự thật khác nữa, đó là hà mã nằm trong top những động vật nguy hiểm nhất châu Phi. Số người chết mỗi năm do chúng gây ra còn nhiều hơn cả do sư tử và báo cộng lại.
Hà mã nổi tiếng là một loài dễ nổi nóng và có tính bảo vệ lãnh thổ cao. Nhưng không chỉ có vậy, mới đây các nhà sinh học đã xác nhận rằng hà mã thật sự có hứng thú với mùi vị của thịt!
Thực tế ghi nhận là hà mã thường ăn các xác chết bắt gặp trên đường đi, thậm chí tranh cả mồi với cá sấu. Không chỉ có vậy, các clip cứu nạn của hà mã có thể ẩn chứa động cơ kinh khủng hơn đằng sau.
Và đây là câu chuyện sau khi cứu giúp.
Có một điều khó hiểu rằng hà mã không có một hệ vi khuẩn thích hợp để tiêu hóa thịt. Vậy chúng ăn thịt để làm gì?
Trong phân của chúng chủ yếu còn lại thành phần xơ thực vật không tiết lộ gì nhiều, còn việc đi theo dõi hà mã để xem khẩu phần hằng ngày không khả thi lắm bởi chúng thường ăn đêm. Và liệu có ai muốn biến từ một nhà nghiên cứu thành bữa ăn nhẹ của con vật khổng lồ họ đang dõi theo? Chắc là không rồi.
Lí do hà mã ăn thịt vẫn đang còn nhiều tranh cãi, nhưng chắc chắn một điều rằng chúng không hề ngần ngại bổ sung "đạm" trong khẩu phần. Cùng những ưu tế như thân hình ngoại cỡ, hàm khỏe, răng nanh to nhọn, và tốc độ chạy vượt cả người thường thì không quá khó để loài này chộp được một kẻ xấu số nào đó.
Kết
Với việc ngày càng có nhiều các bằng chứng cho thấy động vật ăn thực vật không hoàn toàn chọn lối sống "chay tịnh". Kể cả với những loài chúng ta từng tin chắc nhất, các nhà khoa học nghi ngờ rằng thứ duy nhất kiềm chế chúng không ăn động vật chỉ do khả năng bắt và xử lý mồi là kém thôi. Còn nếu có cơ hội xơi thịt thì không loài nào từ chối cả.
Tuy vậy, chúng ta cũng không nên vì thế mà cảm thấy thế giới này quá đáng sợ, bởi mỗi loài dù là thỏ, nai, hay bướm cũng đều có nguyên nhân chính đáng đằng sau việc chọn ăn thịt. Đồng thời, nhờ có kiến thức đầy đủ hơn về cách ăn uống của động vật mà con người mới có thể nuôi dưỡng hay bảo tồn chúng tốt hơn.