Stephen Hawking là nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng và mang lại nhiều thành tựu rực rỡ cho khoa học thế giới.
Những mối đe dọa với nền văn minh nhân loại
Trước khi qua đời vào tháng 3/2018, Giáo sư Stephen Hawking đã có nhiều bài phát biểu dự báo về tương lai của Trái đất và con người.
Trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ đe dọa sự tồn tại của con người
Trước sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo, Giáo sư Stephen Hawking từng đưa ra cảnh báo báo tại hội nghị Zeitgeist tại London (Anh) vào tháng 11/2017: "Máy tính với AI sẽ vượt qua con người trong vòng 100 năm tới. Khi điều đó xảy ra thì chúng ta chắc chắn chúng sẽ có những mục tiêu giống với chúng ta".
Giáo sư Stephen Hawking cảnh báo rằng AI có thể thay thế con người trong tương lai.
Trước đó, nhà vật lý Stephen Hawking cũng đưa ra cảnh báo về mối lo ngại trước sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo. Ông cho biết: "Nếu mức độ cảm xúc của trí tuệ nhân tạo được phát triển đầy đủ, có thể mang lại dấu chấm hết cho nhân loại".
Vị giáo sư nổi tiếng cho rằng, nếu con người tiếp tục trao cho AI nhiều quyền hơn thì AI sẽ mạnh và thông minh hơn sức mạnh tính toán của con người. Đặc biệt, khi chúng thực sự có cảm xúc như con người thì đó chắc chắn sẽ có một cuộc chiến khốc liệt với AI. Bởi con người bị giới hạn bởi quá trình tiến hóa sinh học chậm chạp nên sẽ không thể cạnh tranh nổi và bị thay thế.
Trên thực tế, lời cảnh báo này của Stephen Hawking không phải là không có cơ sở. Hiện nay, trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển. Cụ thể, vấn đề trí tuệ nhân tạo có khả năng nhận thức cũng trở thành chủ đề nóng tại Google trong thời gian gần đây.
Vào tháng 6/2022, ông Blake Lemoine, một chuyên gia về khoa học máy tính đã bị Google sa thải sau khi công bố đoạn chat giữa ông và trí tuệ nhân tạo có tên là LaMDA, và đánh giá AI này có tư duy như đứa trẻ.
Dù không đồng tình với ông Blake Lemoine, nhưng ông Blaise Aguera y Arcas, lãnh đạo của nhóm Thị giác máy ở Google, nhận định về LaMDA, rằng ông ngày càng cảm nhận mình đang nói chuyện với một thứ gì đó thông minh.
Đây chỉ mới là một ví dụ về sự phát triển nhanh chóng của AI. Bên cạnh đó, AI đã và đang dần thâm nhập vào các ngành công nghiệp có sử dụng nhiều lao động. Trong tương lai, những gì được nhìn thấy trong các nhà máy sẽ không còn là nhân viên của dây chuyển lắp ráp, thay vào đó là AI.
Nhân loại sẽ đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng
Do dân số trên Trái đất ngày càng gia tăng, những nguồn tài nguyên ở trên Trái đất sẽ bị tiêu hao với tốc độ nhanh chóng. Điều này khiến con người phải đối mặt với sự thiếu hụt về nguồn nước, lương thực và các nhu cầu thiết yếu khác để sinh tồn. Cuối cùng, Trái đất cũng sẽ không thể chịu đựng được sự tiêu thụ của con người.
Biến đổi khí hậu là một trong những mối đe dọa đối với Trái đất. (Ảnh: Shutterstock).
Giáo sư Stephen Hawking cho biết, con người đang "rút cạn" tài nguyên của Trái đất nhanh hơn mức nó có thể bổ sung. Kết quả là sự nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu đã và đang trở thành những mối đe dọa lớn đối với sự ổn định và khả năng tồn tại của Trái đất.
Biến đổi khí hậu đe dọa giết chết rừng nhiệt đới Amazon, làm tàn lụi các nắp vùng cực và khiến bầu khí quyển đầy CO2.
Trong một bộ phim tài liệu của BBC, Giáo sư Stephen Hawking dự đoán rằng, con người dù sớm hay muộn cũng sẽ phải rời khỏi Trái đất và định cư ở đâu đó trong vũ trụ. Ông cho rằng, trong vòng 1.000 năm tới, con người phải nhập cư đến các hành tinh khác, nếu không Trái đất sẽ bị hủy diệt. Nếu không trở thành chủng loài sống liên hành tinh thì con người sẽ phải đối mặt với nguy cơ tuyệt diệt trong tương lai.
Va chạm với tiểu hành tinh
65 triệu năm trước, cú va chạm với một tiểu hành tinh khổng lồ được cho là thủ phạm gây ra sự tuyệt chủng của hành tinh. Do đó, các chuyên gia cảnh báo trong tương lai, loài người có thể phải đối mặt với một vụ va chạm tương tự với sức ảnh hưởng cực kỳ lớn.
Theo ước tính của các chuyên gia vũ trụ, nhiều mảnh vụn không gian va chạm với Trái đất mỗi ngày. Đa số chúng có kích thước khá nhỏ nhưng cũng có những trường hợp có kích thước lớn. Một tiểu hành tinh có khả năng xóa sổ toàn bộ loài người phải có kích thước tối thiểu là 1,6km.
Mạng xã hội
Các nền tảng truyền thông xã hội được ví như con dao hai lưỡi vừa có sức tuyên truyền nhưng cũng lôi kéo người dân tin và làm theo những thông tin không đúng sự thật.
Phương tiện truyền thông xã hội tạo cơ hội cho những kẻ phổ biến thông tin sai lệch để thao túng tư duy và hành động của quần chúng, đe dọa sự đoàn kết, gắn bó của xã hội.
Tự thân mạng xã hội không thể phá hủy hoàn toàn nền văn minh nhưng phạm vi ảnh hưởng rộng rãi của mạng xã hội có thể khiến các nội dung độc hại lan truyền nhanh chóng và đặc biệt nguy hiểm.
Các thông tin này gây tác động lên sức khỏe thể chất, tâm thần cũng như tư duy của con người và hoàn toàn có thể thao túng hành vi của con người, đẩy nhanh tiến trình tàn phá nền văn minh.
Trong giai đoạn dịch Covid-19, nhiều người trẻ phải cách ly và thường xuyên xem video trên mạng xã hội đều mắc bệnh chung là rối loạn Tic, một bệnh lý hệ thần kinh khiến bệnh nhân bị co giật.
Tháng 3/2020, Bệnh viện Nhi đồng Texas tiếp nhận khoảng 60 thanh niên mắc bệnh này trong khi trước đại dịch, con số là 1 hoặc 2 trường hợp mỗi năm. Ngoài ra, còn có một số bệnh “lây” qua mạng xã hội như rối loạn ăn uống, trầm cảm...
Chiến tranh hạt nhân
Các chuyên gia cảnh báo chiến tranh hạt nhân ở thời điểm hiện tại có nhiều khả năng xảy ra hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong lịch sử, kể từ sau Chiến tranh Lạnh.
Hồi cuối tháng 3, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergey Ryabkow đã cảnh báo nguy cơ xảy ra xung đột hạt nhân đang ở mức cao nhất trong hàng chục năm. Tuy nhiên, phía Moskva khẳng định chỉ sử dụng vũ khí hạt nhân để trả đũa, không phải khai chiến trước.
Khả năng hủy diệt của vũ khí hạt nhân là vô cùng khủng khiếp. Đơn cử, quả bom nguyên tử mạnh nhất thế giới Tsar Bomba do Liên Xô chế tạo và thử nghiệm có sức công phá lên tới 50 đến 58 megaton, tương dương với 3.000 quả bom Mỹ thả xuống thành phố Hiroshima, Nhật Bản.
Các nhà nghiên cứu dự đoán nếu chiến tranh hạt nhân nổ ra và 100 quả bom nguyên tử được đưa vào sử dụng, Trái đất sẽ trải qua mùa Đông hạt nhân với nhiệt độ xuống thấp kỷ lục. Rất ít người có thể sống sót qua thời tiết khắc nghiệt này. Nếu số bom hạt nhân tăng lên gấp 10, toàn bộ nền văn minh nhân loại sẽ bị hủy diệt.
Con người có thể gặp nguy hiểm vì người ngoài hành tinh
Nhà vật lý Stephen Hawking từng cảnh báo rằng, nếu con người tìm thấy người ngoài hành tinh thì họ có thể sẽ gây hại cho chúng ta.
Theo một nghiên cứu được tạp chí Nature công bố vào ngày 8/6/2022, các nhà thiên văn học đã phát hiện ra loạt chớp sóng vô tuyến (FRB) được lặp lại đầy bí ẩn. Chớp sóng vô tuyến này được phát ra từ một thiên hà lùn cách Trái đất khoảng 3 tỷ năm ánh sáng.
Loạt chớp sóng vô tuyến này được đặt tên là FRB 190520B. Hiện tượng kỳ lạ này được phát hiện nhờ kính vô tuyến FAST của Trung Quốc vào năm 2019.
Theo các nhà nghiên cứu, FRB 190520B chính là một trong ba nguồn phát tín hiệu vô tuyến đang được tiến hành theo dõi đặc biệt vì chúng liên tục lặp đi lặp lại một cách khó hiểu.
Đối mặt với tín hiệu được lặp đi lặp lại này, có không ít người cho rằng đó có thể là tín hiệu mà người ngoài hành tinh sử dụng để phát hiện các nền văn minh giữa các vì sao và liệu có thực sự tồn tại một nền văn minh ngoài hành tinh.
Theo Giáo sư Stephen Hawking, cuộc chạm trán giữa con người và người ngoài hành tinh có thể mang lại hậu quả nghiêm trọng. (Ảnh: Geeksultd)
Trong loạt phim tài liệu "Stephen Hawking’s Favourite Places" vào năm 2016, Stephen Hawking đã có những chia sẻ liên quan tới Gliese, một hành tinh được cho là nơi có thể sinh sống được.
Theo Giáo sư Stephen Hawking: "Nếu dạng sống ngoài hành tinh tiến hóa trên Gliese 832c, một ngày nào đó, chúng ta cũng có thể nhận được tín hiệu từ một hành tinh như thế này. Nhưng chúng ta nên thận trọng về việc hồi đáp lại. Bởi vì gặp gỡ một nền văn minh tiên tiến cũng có thể giống như người Mỹ bản địa chạm trán với Columbus. Cuộc chạm trán này có kết quả không mấy tốt đẹp cho lắm".
Nhà vật lý nổi tiếng đưa ra cảnh báo rằng con người đừng nên cố tìm cách khám phá hay liên lạc với nền văn minh ngoài hành tinh, bởi nó sẽ mang lại hậu quả nghiêm trọng cho người dân trên Trái đất.
Giáo sư Stephen Hawking cho rằng, việc cố gửi lời nhắn lên không gian nhằm liên lạc với trí thông minh ở ngoài Trái đất là một ý tưởng tệ hại. Bởi bất cứ sinh vật nào đủ phát triển để nhận thông điệp này và đến Trái đất thì đều có thể tấn công con người. Con người cần thận trọng khi phản hồi tín hiệu của người ngoài hành tinh, bởi vì họ có thể biến Trái đất thành thuộc địa. Người ngoài hành tinh có thể phát triển trước con người hàng tỷ năm. Nếu đúng là như vậy thì họ sẽ rất mạnh và có thể coi chúng ta không khác gì vi khuẩn.
Một khi Trái đất được một nền văn minh ngoài Trái đất phát hiện, chúng có thể trực tiếp xâm chiếm hành tinh xanh. Theo nhà vật lý Stephen Hawking, những nền văn minh ngoài hành tinh có thể đến Trái đất từ những thiên hà xa xôi và sẽ mạnh hơn Trái đất rất nhiều. Những vũ khí mạnh nhất trên Trái đất có thể không gây ra mối đe dọa nào cho những con tàu vũ trụ của nền văn minh ngoài hành tinh. Điều này có thể gây nguy hại khôn lường cho con người.
Hiện tại, dù con người chưa tìm thấy nền văn minh ngoài hành tinh nào, nhưng các nhà khoa học không nghi ngờ gì về sự tồn tại của chúng. Vũ trụ rất rộng lớn, thậm chí là ngoài sức tưởng tượng của chúng ta. Do đó, con người trên Trái đất không thể là nền văn minh duy nhất. Chính vì vậy, tiên đoán của Giáo sư Stephen Hawking không hẳn là không có khả năng xảy ra.