Các nhà sinh vật học lần đầu tiên tìm thấy loài chuột núi lửa Pinatubo kể từ sau thảm họa phun trào cách đây ba thập kỷ.
Vào tháng 6/1991, ngọn núi lửa Pinatubo trên đảo Luzon của Philippines đã thổi bay đỉnh của nó theo đúng nghĩa đen. Đây là vụ phun trào mạnh thứ hai trong thế kỷ 20, kéo theo những tác động rất tàn khốc.
Sau vụ phun trào, dung nham và tro bụi tràn ra môi trường xung quanh ở dãy Zambales và đọng lại thành từng lớp dày tới 180 m trong các thung lũng. Bão và gió mùa còn gây ra những trận lở đất và "lũ tro bụi" kéo dài hàng tháng. Sự kiện không chỉ cướp đi sinh mạng của hàng trăm người mà còn tàn phá nghiêm trọng hệ sinh thái trong khu vực.
Khi Pinatubo nổ tung, nhiều người tin rằng nó đã xóa sổ loài chuột núi Apomys sacobianus. Đây là loài động vật đặc hữu chỉ được tìm thấy trên đỉnh núi Pinatubo. Kể từ khi được mô tả vào năm 1962, sinh vật gặm nhấm nhỏ bé này đã phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do mất môi trường sống.
Một mẫu vật chuột Apomys sacobianus được phát hiện trên núi Pinatubo. (Ảnh: Danny Balete).
Hai thập kỷ sau thảm họa phun trào, các nhà nghiên cứu từ Bảo tàng Field, Danilo đã hai lần quay trở lại Pinatubo vào năm 2011 và 2012 để khảo sát các loài động vật có vú từ chân núi lên đỉnh núi, nhưng không tìm thấy bất kỳ cá thể Apomys sacobianus nào.
"Chúng tôi cũng tìm kiếm chuột Pinatubo tại các đỉnh núi lân cận trên dãy Zambales nhưng không có kết quả. Vào thời điểm đó, mọi người nghĩ rằng chúng có thể đã biến mất hoàn toàn do vụ phun trào", Larry Heaney, người quản lý động vật có vú tại Bảo tàng Field, kể lại.
Tuy nhiên, trong một báo cáo mới trên Tạp chí Khoa học Philippines trong tháng này, Heaney cùng các cộng sự cho biết đã tái phát hiện loài chuột núi Pinatubo sau nỗ lực tìm kiếm không biết mệt mỏi trong những năm gần gây.
"Thật đáng ngạc nhiên, chuột núi lửa Apomys sacobianus không những không bị xóa sổ mà còn phục hồi mạnh mẽ trong cảnh quan bị xáo trộn lớn", Eric Rickart, Giám đốc Bộ phận Động vật có xương sống tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Utah, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh.
Hệ sinh thái phục hồi trên núi Pinatubo sau nhiều thập kỷ. (Ảnh: Danny Balete).
Núi Pinatubo đang dần hồi sinh với thảm thực vật thứ hai. Dù thưa thớt và cằn cỗi hơn trước đây, sự trở lại của các khu rừng đã thu hút nhiều loài động vật có vú di chuyển đến, trong đó có cả những loài không phải bản địa. Rickart tin rằng núi Pinatubo là một nơi tuyệt vời để thiết lập dự án dài hạn nhằm theo dõi sự phục hồi của môi trường sống sau sự kiện phun trào.