Bạn đã ăn tối và đang nằm trên ghế sofa, ngủ gật. Sau đó bạn đi ngủ trên giường nhưng không hiểu sao bạn lại không thể ngủ được. Giống như bạn để lại cơn buồn ngủ trên ghế sofa. Vậy chuyện gì đã xảy ra?
Áp lực giấc ngủ
Cơ thể bạn có sẵn một "đồng hồ đo mức độ buồn ngủ" thường được gọi là áp lực giấc ngủ. Áp lực giấc ngủ này mô tả sự thôi thúc muốn ngủ khi bạn thức lâu hơn. Bạn càng thức nhiều thì áp lực giấc ngủ càng lớn.
Quá trình này được thúc đẩy bởi sự tương tác phức tạp của các quá trình sinh hóa trong cơ thể. Nhân vật chủ chốt trong hệ thống này là một phân tử gọi là adenosine. Adenosine là chất dẫn truyền thần kinh tích tụ trong não khi bạn thức. Khi ngủ, lượng adenosine giảm đi, giúp bạn cảm thấy tỉnh táo hơn sau khi ngủ. Tuy nhiên, bạn càng tích lũy nhiều adenosine thì bạn càng bị áp lực khi ngủ.
Khi bạn buồn ngủ trên sofa, có lẽ bạn đã có đủ áp lực giấc ngủ và adenosine. (Ảnh minh họa: ZME).
Điều này cũng giải thích (một phần) một số tác dụng của caffeine. Caffeine là một chất ngăn chặn adenosine, điều này giải thích tại sao caffeine đôi khi khiến bạn cảm thấy tỉnh táo nhưng đồng thời cũng cảm thấy mệt mỏi.
Vì vậy, khi bạn buồn ngủ trên sofa, có lẽ bạn đã có đủ áp lực giấc ngủ và adenosine. Hoặc cũng có thể bạn vừa ăn xong, điều này có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ.
Nếu bạn ngủ quên trên ghế sofa, điều đó có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ hàng đêm của bạn. Cơ thể bạn cảm thấy được nạp lại năng lượng một chút, cảm thấy giảm áp lực giấc ngủ và điều này có thể khiến bạn khó ngủ trên giường hơn nhiều. Bạn cũng chuyển trạng thái từ buồn ngủ sang tỉnh táo rồi lại buồn ngủ - và quá trình chuyển đổi này có thể mất thời gian. Tuy nhiên, một giấc ngủ ngắn sẽ không khiến bạn mệt mỏi nhiều, nhưng nếu bạn ngủ quên từ nửa tiếng trở lên thì đó có thể là vấn đề.
Tại sao tôi khó ngủ trên giường?
Ngay cả khi bạn không hề buồn ngủ, việc chuyển đổi môi trường có thể khiến bạn khó ngủ hơn. Đó có thể là do vệ sinh giấc ngủ kém, liên quan đến hành vi và môi trường ngủ trước khi ngủ của bạn.
Ví dụ: bạn có thường xuyên sử dụng điện thoại hoặc xem mọi thứ từ máy tính xách tay trên giường không? Điều đó có thể khiến bạn khó ngủ hơn. Bạn có gặp bất kỳ sự gián đoạn nào không (có thể là gián đoạn về nhiệt độ, ánh sáng hoặc bất cứ điều gì khác)? Đó cũng là một vấn đề. Vệ sinh giấc ngủ là một khái niệm quan trọng mà chúng ta chưa quan tâm đúng mức.
Ngoài ra, đi ngủ trên giường có thể gây ra cảm giác căng thẳng và lo lắng. Có lẽ bạn vẫn chưa hoàn thành xong công việc trong ngày hoặc sắp có một cuộc hẹn quan trọng. Hoặc có thể bạn đang căng thẳng vì không thể ngủ đủ nhanh. Chúng ta thường không có những lo lắng như vậy khi ngồi trên ghế sofa - trên ghế sofa, bạn chỉ cảm thấy như đang thư giãn một chút; trên giường, bạn đang chuẩn bị cho một đêm ngủ. Nói một cách đơn giản, trên ghế sofa sẽ ít căng thẳng và áp lực hơn trên giường.