Khi buồng trứng ngừng hoạt động, người phụ nữ mãn kinh và ngay lập tức họ đối mặt với sự gia tăng nguy cơ mắc chứng mất trí, bệnh tim mạch, loãng xương và các bệnh liên quan đến tuổi tác khác.
Khi một người phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh - được định nghĩa là không có kinh nguyệt trong ít nhất 12 tháng - những tác động đến sức khỏe là ngay lập tức và nghiêm trọng.
Tiến sỹ Jennifer Garrison, Nhà khoa học thần kinh tại Viện Nghiên cứu Lão hóa Buck ở California, Mỹ, cho biết buồng trứng hoạt động như trung tâm điều khiển của "một mạng lưới tín hiệu phức tạp trong cơ thể phụ nữ".
Thông qua các hormone như estrogen và progesterone cũng như các chất hóa học khác, buồng trứng giao tiếp và ảnh hưởng đến hầu như mọi cơ quan khác.
Buồng trứng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể của phụ nữ. (Ảnh: iStock).
Khi trứng của phụ nữ cạn kiệt, cuối cùng gây ra thời kỳ mãn kinh, các giao tiếp hóa học của buồng trứng dường như ngừng lại. Điều đó tương ứng với gia tăng nguy cơ mắc chứng mất trí, bệnh tim mạch, loãng xương và các bệnh liên quan đến tuổi tác khác.
Phụ nữ bước vào giai đoạn này càng sớm thì nguy cơ mắc các tình trạng đó càng cao và ảnh hưởng tới tuổi thọ.
Ở những phụ nữ mãn kinh sớm do buồng trứng bị cắt bỏ bằng phẫu thuật, nguy cơ mắc các bệnh mãn tính thậm chí còn cao hơn.
Tiến sỹ Stephanie Faubion, Giám đốc y khoa của Hiệp hội mãn kinh Bắc Mỹ, cho biết điều đó cho thấy rằng ngay cả sau khi buồng trứng ngừng rụng trứng trong thời kỳ mãn kinh, chúng vẫn có thể bảo vệ phần nào sức khỏe tổng thể của phụ nữ.
Lợi ích của mãn kinh muộn
Phụ nữ mãn kinh muộn (thường được định nghĩa là 55 tuổi trở lên) sẽ được hưởng lợi ích bảo vệ của estrogen lâu hơn và có thể kéo dài tuổi thọ hơn
Theo một nghiên cứu từ các chuyên gia dịch tễ thuộc Đại học Y Davis (California, Mỹ), những người phụ nữ bước vào tuổi mãn kinh muộn sẽ giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ, khung xương vững chắc, ít bị loãng xương so với người bị mãn kinh sớm.
Mãn kinh muộn giúp phụ nữ trẻ lâu hơn. (Ảnh: iStock).
Ngay cả sau khi mãn kinh, xương khớp và tim mạch của họ cũng khỏe mạnh hơn những người cùng tuổi. Các tác động khác về mặt trí nhớ, ham muốn tình dục và khả năng kiểm soát bàng quang cũng muộn hơn những người cùng tuổi.
Mãn kinh muộn cũng giúp phụ nữ trẻ lâu hơn. Việc duy trì nội tiết tố nữ trong cơ thể sẽ giúp họ hạn chế được những nếp nhăn, nám da và sự xuống cấp của vóc dáng.
Làm thế nào để trì hoãn thời kỳ mãn kinh?
Các nhà khoa học hiện đang thử nghiệm nhiều cách khác nhau để kéo dài chức năng buồng trứng và trì hoãn thời kỳ mãn kinh ở người.
Thuốc mới nhất đang được nghiên cứu là một loại thuốc tiêm có thể kích hoạt hormone anti-Mullerian (AMH), hormone điều chỉnh sự phát triển của trứng.
Trong khi nghiên cứu AMH trước đây tập trung vào ung thư buồng trứng và vô sinh, phương pháp tiếp cận mới hơn này sẽ mô phỏng protein AMH, có thể kéo dài tuổi sinh sản và có thể trì hoãn thời kỳ mãn kinh.
Các loại thuốc khác dựa trên AMH cũng đang được nghiên cứu.
Ngoài các lựa chọn AMH tiềm năng, các nhà khoa học đang nghiên cứu quá trình lão hóa buồng trứng từ các góc độ khác, bao gồm một thử nghiệm lâm sàng để kiểm tra xem thuốc ức chế miễn dịch được sử dụng trong cấy ghép nội tạng và điều trị ung thư có thể làm chậm quá trình lão hóa đó hay không và liệu thuốc chống xơ hóa có thể cải thiện chất lượng trứng lâu hơn hay không.
Phụ nữ mãn kinh muộn sẽ có sức khỏe tốt hơn. (Ảnh; iStock)
Một nghiên cứu khác gây tranh cãi là phương pháp cấy ghép mô buồng trứng để trì hoãn thời kỳ mãn kinh của Tiến sỹ Kutluk Oktay, Trường Y Yale.
Nghiên cứu đã phát triển quy trình đông lạnh mô buồng trứng để bảo tồn khả năng sinh sản cho bệnh nhân ung thư, nhưng phạm vi ứng dụng có thể rộng hơn: trì hoãn hoặc thậm chí ngăn ngừa mãn kinh ở phụ nữ khỏe mạnh.
Tuy nhiên, phương pháp này đã làm nổ ra những tranh cãi về vấn đề đạo đức trong việc phẫu thuật cắt bỏ một cơ quan khỏe mạnh của một phụ nữ ở độ tuổi sinh sản, sau đó tiến hành cấy ghép lại vào cơ thể họ vào một thời điểm nhất định nhằm trì hoãn thời kỳ mãn kinh.
Lối sống của bạn có thể giúp trì hoãn thời kỳ mãn kinh
Việc lựa chọn lối sống của bạn cũng có thể ảnh hưởng đến thời điểm mãn kinh. Mặc dù không có gì đảm bảo rằng thói quen lối sống lành mạnh sẽ trì hoãn thời kỳ mãn kinh nhưng chúng có thể có một số tác dụng.
Một số yếu tố có thể giúp trì hoãn thời kỳ mãn kinh gồm:
Sinh con và nuôi con bằng sữa mẹ: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phụ nữ sinh con và cho con bú trong 7-12 tháng có liên quan đến mức AMH cao hơn và làm chậm quá trình mãn kinh.
Tập thể dục thường xuyên là cần thiết ở mọi lứa tuổi. (Ảnh: iStock)
Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết tố. Tập thể dục hằng ngày có thể giúp bạn kiểm soát quá trình mãn kinh tốt hơn.
Không hút thuốc: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng phụ nữ hút thuốc có nhiều khả năng mãn kinh sớm hơn những phụ nữ không hút thuốc.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Có một số bằng chứng rằng chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa và chất béo omega-3 có thể trì hoãn thời kỳ mãn kinh. Một giả thuyết cho rằng những chất dinh dưỡng đó có thể bảo vệ và bảo quản trứng trong buồng trứng lâu hơn.
Những chiến lược này có thể hoặc không thể đẩy lùi thời kỳ mãn kinh. Nhưng việc duy trì sức khỏe tốt nhất là điều quan trọng ở mọi lứa tuổi - trước, trong và sau thời kỳ mãn kinh.