Vì sao tóc của chúng ta lại bị bạc? Đành rằng, khi chúng ta già thì tóc bạc, nhưng nhiều người còn trẻ tóc vẫn bị bạc. Vậy đâu là yếu tố khiến tóc bị bạc?
Bất kỳ ai từng quan sát một Tổng thống hay nhà lãnh đạo đất nước qua nhiệm kỳ của họ đều hiểu rằng sự căng thẳng, stress có thể là một nguyên nhân khiến tóc bạc. Căng thẳng, tóc bạc đặc biệt nổi bật với Tổng thống Mỹ Barack Obama. Nếu bạn có những đứa con đang ở độ tuổi thanh thiếu niên, có thể bạn sẽ cho rằng sự căng thẳng mà các con gây ra cho bạn đang khiến tóc bạn bạc đi.
Sự thật là tóc bạc có liên quan đến việc sản xuất sắc tố trong các nang tóc của bạn. Quá trình sản xuất sắc tố này có thể bị tác động bởi một số yếu tố, trong đó có sự căng thẳng.
Vì sao tóc bị bạc?
Tóc của Tổng thống Mỹ Barack Obama có rất nhiều sợi bạc, có phải vì ông quá căng thẳng?
Để hiểu điều gì khiến tóc bạn bạc, đầu tiên chúng ta cần nói về việc điều gì khiến tóc bạn mọc ra và điều gì mang lại màu sắc cho tóc.
Màu tóc của một người là kết quả của các sắc tố mang tên melanin. Được tạo thành từ hai loại axit amin (tyrosine và phenylalanine), những sắc tố này được sản xuất bởi một nhóm tế bào chuyên biệt gọi là melanocyte. Tế bào melanocyte có ở khắp cơ thể của chúng ta và các hắc tố melanin mà chúng sản xuất ra sẽ mang lại màu sắc cho da, tóc và mắt của chúng ta. Các melanocyte chịu trách nhiệm về màu tóc được tìm thấy trong các hành của nang lông/ tóc.
Mặc dù có thể tóc và da có nhiều màu khác nhau, song chỉ có hai loại sắc tố melanin-eumelanin chính tạo ra màu nâu sẫm đến màu đen, sắc tố pheomelanin tạo ra màu đỏ/vàng. Các các tế bào này pha trộn với nhau sẽ quyết định màu tóc của bạn. Nhìn chung, nếu càng có nhiều eumelanin thì tóc càng sẫm màu và ngược lại.
Tất nhiên, mọi thứ không hoàn toàn diễn ra theo cách các sắc tố pha trộn với nhau và tạo ra màu tóc cụ thể cho từng cá nhân. Các yếu tố di truyền có tác động rất rõ ràng. Các nhà khoa học đã xác định ra một loại gene, và các gene tương ứng của nó chịu trách nhiệm về mái tóc màu đỏ. Gene đó được gọi là MC1R, đây cũng là gene chịu trách nhiệm cho sắc tố đỏ ở một số loài khác, chẳng hạn như loài bò.
Một khi công thức cụ thể của hắc tố melanin được sản xuất, các hạt của chúng được chuyển cho các tế bào sừng lân cận, các tế bào sừng này cũng ở trong các hành của nang tóc. Tế bào Keratinocyte sản xuất ra keratine, những các tế bào protein chết tạo nên tóc của chúng ta. Một khi Keratinocyte chết, nó giữ lại các hắc tố melanin tạo ra màu tóc của chúng ta.
Tóc bạc là do có ít melanin trong keratin. Càng ít melanin, càng có nhiều tóc bạc. Nếu người nào đó có mái tóc hoàn toàn bạc trắng, nghĩa là không có chút melanin nào trong keratin.
Có một số quá trình khác có thể làm cho mái tóc của chúng ta chuyển sang màu bạc. Điều hầu hết mọi người đều nghĩ đến là tóc sẽ bạc khi chúng ta già. Khi chúng ta già, các melanocyte trở nên không hoạt động, nhưng chúng vẫn hiện hữu. Chúng ta càng già, số lượng melanocyte càng giảm. Kết quả là ngày càng ít melanin, cho đến khi không còn chút nào. Do đó, tóc chúng ta từ từ chuyển sang màu trắng, và sẽ hoàn toàn bạc trắng khi chúng ta già cỗi.
Cấu tạo của tóc
Vào tháng 2/2005, các nhà khoa học trường Đại học Harvard đã đề xuất một lý thuyết: tại sao melanocyte lại giảm khi chúng ta già. Họ nhận thấy nguyên nhân bắt nguồn từ sự thất bại của các tế bào gốc melanocyte. Các tế bào gốc này không sản xuất đủ số lượng hắc tố để duy trì màu sắc của tóc.
Năm 2009, các nhà khoa học châu Âu đã phát hiện ra một yếu tố khác. Họ nhận thấy nang tóc sản xuất ra một lượng nhỏ hydrogen peroxide. Thông thường, lượng nhỏ hydrogen peroxide này bị phân chia bởi một enzyme có tên catalase. Khi chúng ta già, lượng enzyme catalase bị giảm. Kết quả là hydrogen peroxide tích tụ lại, ngăn cản melanocyte sản xuất melanin.
Có một số yếu tố khác khiến tóc bạc nữa, như khuyết tật di truyền; sản xuất nội tiết tố bất thường như trong trường hợp căng thẳng đột ngột hoặc mãn tính; hắc tố melanin phân phối bất thường; và các yếu tố khí hậu cũng có thể gây bạc tóc, chẳng hạn như các chất ô nhiễm, độc tố, tiếp xúc với hóa chất.
Về nguyên nhân stress khiến tóc bạc, năm 2011, Robert Lefkowitz, người giành giải Nobel Hóa học 2012, dẫn đầu một nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra cơ chế có thể giải thích lý do tại sao stress, căng thẳng lại khiến chúng ta già đi. Theo đó, căng thẳng gây ra một loạt các thông báo đến hệ thần kinh. Thông thường, những phản ứng thần kinh này ngắn ngủi và nhanh kết thúc, nó sẽ mang lại lợi ích cho con người. Tuy nhiên, căng thẳng lâu dài gây ra các phản ứng thần kinh lâu dài, có thể gây tổn thương DNA. Quá trình này thúc đẩy sự lão hóa, sự phát triển của khối u, sẩy thai, điều kiện tâm thần, và khiến tóc bạc.
Thời gian và tốc độ bạc của tóc rất khác nhau. Nó được xác định bởi nhiều, nếu không phải là tất cả, các yếu tố đã nói ở trên. Các đặc điểm di truyền, sự tiếp xúc với hóa chất, và mức độ căng thẳng trong suốt cuộc đời là một số yếu tố. Nếu bạn là người da trắng, có 50% khả năng bạn sẽ có 50% màu bạc ở tuổi 50.
Sau đây là một số thông tin thú vị về tóc
Trung bình, da đầu có 100-150 nghìn sợi tóc. Tóc có sức mạnh rất cao, đến nỗi nếu bạn nhóm tất cả tóc vào một nhóm, nó có thể nâng một trọng lượng nặng 10-15 tấn, hoặc mỗi sợi tóc có thể nâng trọng lượng khoảng 99,2 gram. Tóc cũng có tỷ lệ phân chia tế bào cao nhất trong cơ thể. Trung bình mỗi ngày, tóc phát triển thêm 0,3 mm, và mỗi tháng là 1 cm. Rất may, mỗi sợi tóc lại có vòng đời riêng. Nếu không, thay vì thỉnh thoảng chúng ta bị rụng tóc, thì chúng ta sẽ đột nhiên mất sạch tóc cùng một lúc.
Tóc phát triển theo ba giai đoạn: Giai đoạn tăng trưởng (Anagen) - có 80-85% tóc ở trong giai đoạn này; Giai đoạn chuyển tiếp (Catagen) – là khi tóc bắt đầu ngừng phát triển; và giai đoạn rụng (telogen) – lúc này, tóc không còn tăng trưởng nữa và bắt đầu rụng. Có 10-15% tóc của chúng ta nằm là trong giai đoạn này.
Melanin là một axit amin rất phổ biến trong hầu hết tất cả các sinh vật sống trên Trái đất. Nhện là một trong chỉ một vài loài duy nhất mà không sản xuất melanin.
Cảnh báo tội phạm! Các nhà khoa học đã phát triển ra phương pháp cho biết màu mắt và tóc của bạn thông qua các DNA còn lại ở hiện trường vụ án.