Nhóm các kỹ sư Nguyễn Quốc Cường, thạc sỹ Đoàn Nhân Ái và Đặng Văn Cung ở Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã thực nghiệm thành công mô hình cải tạo cà phê catimor (một loại cà phê chè) ở huyện A Lưới bằng phương pháp cưa đốn cây, phục hồi, nâng cao năng suất cây trồng.
Phương pháp mà nhóm kỹ sư đưa ra là cưa đốn cành, làm "trẻ hóa" diện tích cây cà phê sau một thời gian khai thác.
Mô hình được thực hiện tại xã Nhâm, huyện miền núi A Lưới, trên diện tích 3,5ha, mật độ 5.000 cây/ha. Kỹ thuật cưa đốn được thực hiện ở vườn cà phê già cỗi, năng suất thấp, tiến hành cưa thân cách mặt đất từ 25-30cm, theo mặt phẳng nghiêng, mặt cắt nhẵn, không bị giập nát.
Chăm sóc cây giống cà phê. (Ảnh: Trần Tuấn/TTXVN)
Sau khi cưa cây cà phê, các kỹ sư tỉa thưa cây che bóng mát để ánh sáng chiếu vào vườn cây. Khoảng 20 ngày sau khi cưa đốn, chồi cà phê nảy mầm được giữ lại phải để phân bố đều trên một gốc; đồng thời áp dụng các phương pháp chăm sóc như đối với vườn cà phê trồng lần đầu (làm cỏ, bón phân, áp dụng các biện pháp bảo vệ thực vật...)
Theo kỹ sư Nguyễn Quốc Cường, Trưởng nhóm thực hiện dự án, ở A Lưới, nếu cây cà phê được cưa đốn vào tháng Ba hàng năm sẽ rất thuận lợi cho việc phòng bệnh trên vết cưa và thời gian cây bật chồi vào tháng Tư. Vào thời gian này, buổi chiều thường có mưa dông mang theo nhiều lượng natri, thuận lợi cho sự phát triển của chồi, cành mới.
Sau khi cưa đốn khoảng 18 tháng, cây cà phê cho thu hoạch. Lứa cà phê sau cải tạo đầu tiên ở xã Nhâm, huyện A Lưới đã cho năng suất thực thu là 4,9 tấn cà phê tươi/ha; năng suất này có thể còn cao hơn ở những vụ sau nếu được chăm sóc tốt.
Mô hình cải tạo vườn cà phê chè catimor bằng phương pháp cưa đốn phục hồi phù hợp với điều kiện địa phương, dễ thực hiện và ít tốn kém.
A Lưới hiện có khoảng gần 1.000ha trồng cà phê chè catimor; bao gồm cà phê nông trường sản xuất tập trung và rải rác ở các hộ trên địa bàn; trong đó có 300ha đã qua chu kỳ khai thác và xuống cấp, năng suất đạt thấp, chỉ khoảng dưới 1 tấn cà phê tươi/ha.
Nhiều hộ nông dân muốn phá bỏ diện tích cà phê để trồng cây khác. Vì vậy, việc phục hồi, nâng cao năng suất cà phê có ý nghĩa trong việc nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho bà con đồng bào các dân tộc trên địa bàn. Mô hình này cần được nhân rộng ở huyện miền núi A Lưới trong thời gian tới.