Bí mật để sống sót qua những giai đoạn thay đổi môi trường là tiến hóa một cách nhanh chóng.
Một bài báo mới trên tạp chí The American Naturalist phát hiện rằng cộng đồng cá bảy màu trong môi trường mới hình thành những đặc điểm thích nghi chỉ trong vài năm. Đây là một trong số ít những nghiên cứu tìm hiểu về khả năng thích nghi và sống sót của một cộng đồng loài vật hoang dã.
Một nhóm nghiên cứu dưới sự chỉ đạo của Swanna Pamela Gordon thuộc Đại học California, Riverside đã nghiên cứu 200 con cá bảy màu từ sông Yarra thuộc Trinidad và đưa chúng vào 2 môi trường sống khác nhau gần sông Damier, nơi mà trước đó không hề có cá bảy màu. Một môi trường không hề có loài săn mồi, và môi trường thứ hai có một số loài cá đôi khi ăn cá bảy màu.
8 năm sau, nhóm nghiên cứu quay lại cộng đồng cá bảy màu tại Damier để tìm hiểu những thay đổi của chúng trong môi trường mới. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những con cái đã thay đổi chức năng sinh sản để thích nghi với môi trường. Trong môi trường có loài săn mồi, những con cái tạo ra nhiều phôi hơn mỗi chu kỳ sinh sản, vì khi bị tấn công, chúng có thể không có cơ hội sinh sản lần thứ hai. Trong môi trường nước ít nguy hiểm hơn, những con cái tạo ra ít phôi hơn mỗi chu kỳ sinh sản.
Cá bảy màu. Bí mất để sống sót qua những giai đoạn thay đổi môi trường là tiến hóa một cách nhanh chóng. Trong một môi trường mới, cá bảy màu hình thành những đặc điểm thích nghi mới chỉ trong vài năm. (Ảnh: iStockphoto). |
Cuối cùng, các nhà nghiên cứu tìm hiểu liệu những thay đổi thích nghi này có thực sự giúp cộng đồng loài vật sống sót hay không. Họ lấy thêm một số cá bảy màu từ Yarra, đánh dấu chúng, rồi để chúng sống cùng với những con cá bảy máu đã sống tại Damier trong 8 năm. Họ phát hiện rằng những con cá bảy màu đã thích nghi với môi trường tại Damier có khả năng sống sót cao hơn đáng kể so với nhóm mới được đưa vào.
Cụ thể, những con chưa trưởng thành từ nhóm đã thích nghi có tỷ lệ sống sót cao hơn 54 đến 59% so với những con đến từ nhóm mới được đưa vào. Về lâu dài, khả năng sống sót của những con ở vị thành niên rất quan trọng đối với khả năng sống sót của cả bầy, các nhà nghiên cứu nhận định.
Thực tế rằng những thay đổi được phát hiện thấy chỉ sau 8 năm cho thấy tiến hóa có thể diễn ra rất nhanh.
Các tác giả viết: “Những thay đổi khả năng sống sót trong nghiên cứu này có thể là một tín hiệu đáng khích lệ trên khía cạnh bảo tồn. Tuy nhiên cần phải ghi nhớ rằng khoảng thời gian nghiên cứu là 13-26 thế hệ cá bảy màu. Do đó, những kết quả này có thể không phù hợp với những nghiên cứu về các loài vật có vòng đời lâu hơn”.
Tham khảo:
Gordon et al. Adaptive Changes in Life History and Survival following a New Guppy Introduction. The American Naturalist, 2009; 090513093746042 DOI: 10.1086/599300