Chẩn đoán ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý) đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây, đặc biệt là ở người lớn. Sự gia tăng này đã khiến nhiều người tranh luận về nguyên nhân và cách chúng ta nên đối mặt với chứng rối loạn này. Dưới đây là một số câu hỏi quan trọng về ADHD và các giải đáp từ một nhà thần kinh học.
1. Tại sao ADHD đang trở nên phổ biến hơn?
Trong những năm gần đây, sự gia tăng các chẩn đoán ADHD, đặc biệt là ở người lớn, đã thu hút sự chú ý. Ở Anh, từ năm 2000, các chẩn đoán ADHD đã tăng gấp 20 lần. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy, trong vòng 10 năm qua, số ca chẩn đoán ADHD ở người lớn đã tăng gấp bảy lần. Đồng thời, số lượng thuốc điều trị ADHD được kê đơn đã tăng lên 20% chỉ trong năm 2021-2022.
ADHD không còn chỉ là một vấn đề của trẻ em. Thực tế, lần đầu tiên trong lịch sử, nhiều người lớn đã được kê đơn thuốc điều trị ADHD hơn trẻ em. Điều này có thể khiến nhiều người đặt câu hỏi liệu chứng rối loạn này có phải là một "xu hướng" tạm thời, nhưng các số liệu thống kê và nghiên cứu cho thấy ADHD là một thực trạng thực sự và đang gia tăng.
Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) thường được liên kết với trẻ em, nhưng thực tế, rất nhiều người lớn cũng mắc phải.
2. Nguyên nhân gây ra ADHD là gì?
Chúng ta vẫn chưa biết chắc chắn nguyên nhân cụ thể gây ra ADHD, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng nó liên quan đến một loạt các yếu tố di truyền và môi trường. ADHD thường đi kèm với sự mỏng đi của vỏ não, đặc biệt là ở các khu vực liên quan đến kiểm soát hành vi và cảm xúc. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ADHD có tính di truyền cao, với khoảng 80% khả năng mắc bệnh là do yếu tố di truyền.
Bên cạnh yếu tố di truyền, có một số yếu tố môi trường cũng có thể ảnh hưởng, chẳng hạn như tổn thương trong quá trình mang thai hoặc sinh nở. Tuy nhiên, di truyền vẫn là yếu tố chính gây ra ADHD.
Ở người lớn, các triệu chứng ADHD có thể biểu hiện khác so với trẻ em, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn. Các triệu chứng của ADHD đôi khi có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
3. ADHD chỉ ảnh hưởng đến trẻ em thôi sao?
Một quan niệm sai lầm phổ biến là ADHD chỉ ảnh hưởng đến trẻ em. Mặc dù ADHD thường xuất hiện trong thời thơ ấu, nhiều người trưởng thành cũng bị ảnh hưởng. Ở trẻ em, ADHD thường dễ nhận biết hơn vì các biểu hiện như hiếu động và không tập trung. Tuy nhiên, ở người lớn, các triệu chứng như thiếu tập trung và khó kiểm soát cảm xúc có thể ít rõ ràng hơn, nhưng vẫn tồn tại và ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày.
Người lớn bị ADHD thường phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tâm thần, như trầm cảm và lo âu, do những khó khăn trong việc đối phó với các nhiệm vụ hàng ngày. Nhiều người trưởng thành không được chẩn đoán ADHD cho đến khi họ trải qua các vấn đề liên quan đến công việc hoặc các mối quan hệ, và chỉ khi đó họ mới tìm kiếm sự giúp đỡ.
4. Tại sao ADHD ở người lớn trông khác so với ADHD ở trẻ em?
Sự khác biệt lớn nhất giữa ADHD ở trẻ em và người lớn là sự hiếu động. Ở trẻ em, ADHD thường đi kèm với sự hiếu động thái quá, nhưng ở người lớn, biểu hiện này thường giảm đi, thay vào đó là sự thiếu tập trung và khó kiểm soát cảm xúc. Sự phát triển của não bộ theo thời gian giúp cải thiện một số khía cạnh của ADHD, nhưng điều này không có nghĩa là người lớn không còn phải đối mặt với khó khăn.
Nhiều người trưởng thành mắc ADHD nhận thức rằng cuộc sống của họ có thể dễ dàng hơn nếu họ được chẩn đoán và điều trị sớm hơn trong cuộc đời. ADHD có thể gây ra những khó khăn lớn trong học tập, sự nghiệp và các mối quan hệ, đặc biệt là khi không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
5. Phụ nữ có thể bị ADHD không?
ADHD thường được liên kết với hình ảnh của những cậu bé hiếu động và cư xử không đúng mực, nhưng thực tế là phụ nữ cũng có thể mắc ADHD. Tuy nhiên, ADHD ở phụ nữ thường ít được nhận ra hơn vì họ thường không biểu hiện hiếu động thái quá như nam giới. Ở phụ nữ, ADHD có thể biểu hiện qua sự thiếu tập trung, khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ và suy nghĩ thấu đáo, nhưng những biểu hiện này ít gây rối loạn môi trường xung quanh hơn, nên thường bị bỏ qua.
Điều này dẫn đến tình trạng nhiều phụ nữ mắc ADHD không được chẩn đoán, hoặc bị chẩn đoán sai. Việc không được chẩn đoán và điều trị ADHD có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về tinh thần và xã hội cho phụ nữ, làm giảm chất lượng cuộc sống và cơ hội nghề nghiệp của họ.
6. ADHD có phải là một rối loạn mới không?
Mặc dù ADHD chỉ được định nghĩa và nghiên cứu gần đây, nhưng các triệu chứng của nó đã được ghi nhận từ thế kỷ 18. Những nhân vật nổi tiếng như Kurt Cobain, James Dean và Clark Gable được cho là có các biểu hiện tương tự ADHD. Tuy nhiên, sự gia tăng chẩn đoán ADHD trong thời hiện đại có thể do chúng ta hiện nay có kiến thức và công cụ tốt hơn để nhận diện và điều trị.
Sự gia tăng hiểu biết về ADHD và các tiêu chuẩn chẩn đoán mới đã giúp việc xác định ADHD trở nên dễ dàng hơn. Ngoài ra, sự kết nối qua mạng xã hội và truyền thông đã giúp phổ biến thông tin về ADHD, khuyến khích mọi người tìm kiếm sự trợ giúp khi gặp phải các triệu chứng của rối loạn này.
ADHD là một rối loạn phức tạp và đa dạng. Nó có thể gây ra nhiều thách thức, nhưng với sự hiểu biết ngày càng tăng, chúng ta có thể giúp người mắc ADHD tìm ra các giải pháp phù hợp và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Việc loại bỏ những định kiến sai lầm và cải thiện sự nhận thức về ADHD là điều cần thiết để đảm bảo mọi người đều được tiếp cận với sự hỗ trợ và chăm sóc đúng đắn.