Năm 2021 vừa qua đánh dấu hàng loạt phát hiện khảo cổ thú vị mà các phương tiện viễn thám hiện đại có thể nhìn xuyên thấu rừng rậm, mặt đất đã khiến chúng phải hiện hình như những bóng ma.
1. "Thủy cung" tráng lệ ở Venice
LiDAR hé lộ cụm cấu trúc dưới đáy đầm phá Venice - (Ảnh: ISMAR)
Bên cạnh thành phố cổ kính tuyệt đẹp mà chúng ta nhìn thấy, khu vực đầm phá Venice còn ẩn giấu một thành phố đáng kinh ngạc khác, 2.000 năm tuổi, do người La Mã xây dựng.
Nghiên cứu dẫn đầu bởi Viện Khoa học biển (ISMAR) ở Venice, được đăng tải trên Scientific Reports cho biết bên dưới đầm nước là một thành phố lớn với con đường chính lát đá tuyệt đẹp, 2 bên đường là hàng loạt nhà cửa và các công trình phục vụ đời sống. Thành phố có cả trung tâm thương mại lớn và một bến cảng to như sân bóng rổ.
2. "Đô thành thu nhỏ" ẩn trong ngọn đồi
Hình ảnh LiDAR cho thấy cụm kiến trúc bí ẩn - (Ảnh: T.Garrison/PACUNAM)
Một ngọn đồi tại Tikal - thủ phủ của đế chế Maya và hiện đang là điểm du lịch nổi tiếng tại Guatemala ngày nay - hóa ra không phải đồi tự nhiên. Kỹ thuật viễn thám LiDAR đã tìm ra bên trong "ngọn đồi" là cụm cấu trúc giống khu cung điện và đền thờ Teotihuacan là một đế chế khác lớn mạnh không kém Maya với đô thành cách Tikal không xa. Có vẻ 2 thành phố này có sự giao hảo và đã lập một kiểu "đại sứ quán" trên đất của nhau.
3. Khảo sát để đào mương, kho báu, mộ thuyền Viking cổ đại... lần lượt hiện ra
Những cấu trúc màu đen không thể nhìn thấy bằng mắt thường, mà là "bóng ma" do radar xuyên đất hé lộ - (Ảnh: Viện Di sản Văn hóa Na Uy)
Phát hiện được công bố hồi tháng 11, hé lộ một loạt mộ cổ của giới quý tộc Viking ở Gjellestad, Østfold, miền Nam Na Uy.
Theo Viện Di sản Văn hóa Na Uy, khu vực mà một người dân định đào mương nước ẩn chứa rất nhiều mộ thuyền lớn, bên trong mỗi ngôi mộ là nhiều đồ tùy táng xa hoa bởi đây là cách an táng dành cho những quý tộc hàng đầu trong xã hội Viking. Bên cạnh các ngôi mộ còn có tàn tích các ngôi nhà dài, cho thấy đây có thể là một trung tâm hành chính cổ đại.
Trước đó, vì đây là vùng từng có nhiều phát hiện khảo cổ nên các nhà chức trách đã dùng radar xuyên đất kiểm tra trước khi cho phép công việc đào mương bắt đầu.
4. Hàng trăm "bóng ma" Maya ở Mexico
Hình ảnh LiDAR ngoạn mục cho thấy một số cấu trúc trong chuỗi cấu trúc trải động 85.000km2 - (Ảnh: Takeshi Inomata)
Nhóm khoa học gia dẫn đầu bởi nhà nhân chủng học Takeshi Inomata từ Đại học Arizona đã dùng LiDAR tìm ra khu phức hợp tôn giáo trải rộng trong một khu vực lên đến 85.000 km vuông ở Tabasco và Veracruz của Mexico.
Các cấu trúc rõ ràng là của người Maya, những lại mang dấu ấn của thành phố của người Olmec cổ đại mang tên San Lorenzo, có niên đại khoảng năm 1150 trước Công Nguyên, cho thấy 2 nền văn minh đã từng có sự đan xen phức tạp.
Các cấu trúc này thuộc về một loạt thành phố, thị trấn Maya được xây nên khi đế chế này bành trướng ở Nam Mỹ. Nghiên cứu được công bố cuối tháng 10-2021 trên Nature Human Behavior.