Sau khi hoàn thành, Thiên Cung sẽ trở thành trạm vũ trụ do một quốc gia sở hữu đầu tiên trong lịch sử.
Kế hoạch rạch ròi của Trung Quốc trên vũ trụ
Trung Quốc sẽ hoàn thành trạm vũ trụ Thiên Cung (Tiangong) đúng thời hạn trong năm nay 2022 và sẽ thực hiện 2 sứ mệnh không gian có phi hành đoàn mỗi năm trong thập kỷ tới.
Thiên Cung sẽ quay quanh Trái đất ở độ cao từ 340 đến 450 km so với mặt đất. [Để so sánh, Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) hiện tại ban đầu do Liên Xô và Mỹ cùng nhau xâu dựng, về sau có nhiều đối tác nước ngoài khác như Nhật Bản, Canada, ESA cùng hoạt động].
Kế hoạch này được Hao Chun, Giám đốc Văn phòng Kỹ thuật Không gian có người lái Trung Quốc, vạch ra tại Bắc Kinh hôm Chủ nhật 17/4, một ngày sau khi phi hành đoàn Thần Châu 13 (Shenzhou 13) gồm 3 người quay trở lại Trái đất, kết thúc sứ mệnh 6 tháng kỷ lục sống ngoài không gian của Trung Quốc.
"Kế hoạch ban đầu là phóng 2 tàu vũ trụ có người lái và 2 tàu vũ trụ chở hàng mỗi năm, với các phi hành gia ở trên quỹ đạo tại trạm Thiên Cung trong thời gian dài hơn để tiến hành các thí nghiệm khoa học và kỹ thuật không gian" - Ông Hao Chun nói.
Trung Quốc đang có kế hoạch cử hai phi hành đoàn mỗi năm lên vũ trụ. (Ảnh: Xinhua)
Theo lịch trình, Trung Quốc sẽ hoàn thành việc xây dựng trạm vũ trụ Thiên Cung trên quỹ đạo của mình vào cuối năm 2022. Tổng cộng có sáu nhiệm vụ được lên kế hoạch cho năm 2022, bao gồm phóng tàu vũ trụ chở hàng Thiên Châu 4 vào tháng 5, tàu vũ trụ có người lái Thần Châu 14 trong tháng 6, mô-đun phòng thí nghiệm Vấn Thiên vào tháng 7 và mô-đun phòng thí nghiệm Mộng Thiên vào tháng 10.
Ông Hao Chun nói, ba mô-đun này (Thiên Hà, Vấn Thiên, Mộng Thiên) sẽ tạo thành hình chữ T để hoàn thành việc xây dựng trên quỹ đạo của trạm vũ trụ Thiên Cung của Trung Quốc, sau đó Trung Quốc tiếp tục phóng tàu vũ trụ chở hàng Thiên Châu 5 và tàu vũ trụ có người lái Thần Châu 15 vào cuối năm 2022. Giống như Thần Châu 14, Thần Châu 15 sẽ có ba phi hành gia sẽ làm việc và sinh sống trên quỹ đạo trong 6 tháng.
Các phi hành đoàn cho hai nhiệm vụ tiếp theo đã được huấn luyện, Huang Weifen, Thiết kế trưởng tại Cơ quan Vũ trụ có người lái Trung Quốc cho biết. Nhưng tên của họ vẫn chưa được công bố.
Hôm thứ Bảy 16/4, tàu vũ trụ Thần Châu 13 đã quay trở lại Trái đất cùng với phi hành đoàn gồm một phụ nữ và hai nam giới. Họ là phi hành đoàn thứ hai sống và làm việc trên trạm vũ trụ Trung Quốc.
Các phi hành gia Thần Châu 13 đã dành sáu tháng làm việc ngoài không gian. (Ảnh: CCTV).
Giám đốc Văn phòng Kỹ thuật Không gian có người lái Trung Quốc nói rằng trong vòng 10 năm tới, Trung Quốc cũng sẽ phát triển thế hệ tiếp theo của các phương tiện phóng có người lái và tàu vũ trụ có người lái với các khoang quay có thể tái sử dụng.
Theo văn phòng kỹ thuật, thế hệ tiếp theo của tàu vũ trụ đang được thiết kế để chở 7 phi hành gia cùng lúc và sẽ có những cải tiến lớn đối với tải trọng mà nó có thể đảm nhận và mang trở lại.
Ông Hao Chun cũng cho biết Trạm vũ trụ Thiên Cung sẽ được sử dụng cho các thí nghiệm và nghiên cứu quy mô lớn hơn, từ nghiên cứu khoa học đời sống không gian đến nghiên cứu khoa học vật lý vi trọng lực, thiên văn học vũ trụ và khoa học Trái đất.
Ngành vũ trụ Trung Quốc "cất cánh"
Để xây dựng trạm vũ trụ Thiên Cung, Trung Quốc đã thực hiện một cuộc hành trình rất dài xuyên thế kỷ. Dự án Thiên Cung lần đầu tiên được phê duyệt vào năm 1992. Trải qua nhiều sự kiện như năm 2003 - Yang Liwei trở thành phi hành gia đầu tiên của Trung Quốc vào không gian, đưa Trung Quốc trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới độc lập đưa con người vào quỹ đạo... đến năm 2011 khi các nhà lập pháp Mỹ ban hành lệnh cấm NASA phối hợp trực tiếp với Trung Quốc hoặc bất kỳ công ty nào do Trung Quốc sở hữu liên quan đến khám phá vũ trụ.
Trung Quốc buộc phải độc lập phát triển. Tự chế tạo Trường Chinh 5B - tên lửa đẩy mạnh nhất nước này - để phóng các mô-đun trạm vũ trụ khổng lồ vào quỹ đạo thấp của Trái đất. Cuối tháng 4/2021, Trung Quốc phóng thành công mô-đun lõi Thiên Hà, bắt đầu xây dựng trạm vũ trụ của riêng mình.
Một trong những điểm nổi bật sẽ là kế hoạch phóng kính viễn vọng lớn đầu tiên của Trạm vũ trụ Thiên Cung vào năm 2023 (có tên là Kính viễn vọng Trạm Không gian Trung Quốc - CSST, hoặc ngắn gọn là Tuần Thiên). Tuần Thiên là một thiết bị tinh vi sẽ hoạt động như một đài quan sát quang học không gian cho các nhà khoa học Trung Quốc thực hiện các cuộc khảo sát bầu trời.
Trường nhìn rộng sẽ cho phép kính thiên văn quan sát tới 40% bầu trời trong vòng 10 năm bằng cách sử dụng một camera lớn 2,5 tỷ pixel. Kính viễn vọng này sẽ cùng quay quanh Trái đất với Trạm vũ trụ Trung Quốc và có thể cập cảng định kỳ với tiền đồn của phi hành đoàn trong tương lai.
Các nhà chức trách Trung Quốc cũng sẽ khám phá khả năng sử dụng vốn tư nhân trong các sứ mệnh có người lái, đặc biệt là việc xây dựng và bảo trì trạm vũ trụ Thiên Cung.
Khi được hỏi liệu căng thẳng quốc tế có ảnh hưởng đến sự hợp tác giữa Trung Quốc và các nước khác, bao gồm cả Nga hay không, ông Hao Chun cho biết Bắc Kinh tuân thủ các nguyên tắc sử dụng hòa bình, bình đẳng, cùng có lợi, cùng phát triển và sẽ triển khai việc sử dụng không gian bên ngoài với tất cả các nước.
Trong chuyến thăm Trung tâm phóng tàu vũ trụ Văn Xương ở tỉnh đảo phía nam Hải Nam ngày 12/4, ông Tập Cận Bình đã kêu gọi nỗ lực đạt được "tiêu chuẩn hàng đầu thế giới" cho các cơ sở phóng tàu vũ trụ của Trung Quốc, hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa xã đưa tin.
Trung tâm phóng Văn Xương được coi là cơ sở chính của trạm vũ trụ của Trung Quốc và đóng vai trò quan trọng trong việc phóng các tải nặng, bao gồm cả mô-đun lõi tên Thiên Hà của Thiên Cung.
Trung tâm phóng Văn Xương đang chuẩn bị cho sự ra mắt của Thiên Châu 4 để tiếp tục xây dựng Trạm Thiên Cung.
Trạm vũ trụ Thiên Cung sau khi hoàn thành sẽ có hình chữ T.
Mới đây nhất, theo Yang Hong, nhà thiết kế chính của hệ thống trạm vũ trụ thuộc Chương trình Không gian có người lái Trung Quốc tại Học viện Công nghệ Vũ trụ Trung Quốc, cho biết: Thiên Hà, mô-đun lõi của trạm vũ trụ Trung Quốc Thiên Cung, đã hoàn thành xác minh các công nghệ quan trọng và đạt được mục tiêu mong đợi, Tân Hoa xã đưa tin ngày 17/4.
Mô-đun Thiên Hà đã ở trên quỹ đạo được gần một năm, và tất cả các nhiệm vụ đã được thực hiện suôn sẻ và theo đúng kế hoạch, bao gồm cả điểm hẹn và cập bến với hai tàu vũ trụ có người lái và hai tàu vũ trụ chở hàng, cũng như thời gian lưu trú ba tháng của tàu Phi hành đoàn Thần Châu 12 và thời gian ở lại sáu tháng của phi hành đoàn Thần Châu 13.
Kể từ năm 2020, Trung Quốc đã thực hiện thành công 6 nhiệm vụ bay, bao gồm mô-đun lõi Thiên Hà của trạm vũ trụ Thiên Cung, tàu vũ trụ có người lái Thần Châu 12 và Thần Châu 13, và tàu vũ trụ chở hàng Thiên Châu 2 và Thiên Châu 3. Tất cả sáu nhiệm vụ đều đạt được thành công và hoàn thành mục tiêu xác minh các công nghệ quan trọng, một quan chức Trung Quốc cho biết.
Trạm Thiên Cung có khả năng là nơi tiếp đón các phi hành gia quốc tế trong tương lai. Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) đưa tin các phi hành gia Samantha Cristoforetti và Matthias Maurer đã được huấn luyện với các đồng nghiệp Trung Quốc vào năm 2017 trong một bước nhỏ hướng tới một chuyến thăm có thể có trong tương lai tới trạm vũ trụ Trung Quốc.