Lăng mộ Võ Tắc Thiên từng khiến hậu thế tò mò vì trước lăng có một tấm bia vô cùng lớn nhưng tuyệt nhiên không được khắc một chữ. Thế nhưng những điều ly kỳ quanh lăng mộ của nữ hoàng duy nhất trong lịch sử Trung Hoa chưa dừng lại ở đó. Một trong những bí ẩn nổi tiếng nhất liên quan đến bà là 61 tượng đá không đầu được đặt trước lăng mộ của bà.
Chắc hẳn khi nhắc đến Võ Tắc Thiên, rất nhiều người đều biết đến bà. Võ Tắc Thiên là Nữ hoàng đầu tiên và cũng là duy nhất trong lịch sử Trung Quốc.
Mặc dù cả đời bà từng làm rất nhiều việc sai lầm, nhưng lịch sử cũng đã không phủ nhận những đóng góp của người phụ nữ này.
Sinh ra trong một gia đình quan lại, Võ Tắc Thiên từ nhỏ đã thông minh và xinh đẹp, sau đó bà được đưa vào cung làm phi tần của Đường Thái Tông Lý Thế Dân. Sau khi Lý Thế Dân qua đời, bà trở thành phi tần của con trai ông là Đường Cao Tông Lý Trị.
Nhờ nhan sắc và trí tuệ hơn người, Võ Tắc Thiên nhanh chóng chiếm được sự sủng ái của Lý Trị. Sau khi sinh hạ con trai, bà được phong làm phi. Tuy nhiên, tham vọng quyền lực của bà không chỉ dừng lại ở đó.
Bằng mưu mô và thủ đoạn, Võ Tắc Thiên đã từng bước loại bỏ các đối thủ cạnh tranh và củng cố vị trí của mình trong hậu cung. Sau khi Lý Trị qua đời, hai con trai của bà là Lý Đán và Lý Hiển lần lượt lên ngôi. Tuy nhiên, bà nhanh chóng phế truất cả hai và tự mình lên ngôi hoàng đế, trở thành nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc.
Nhắc đến Võ Tắc Thiên, có lẽ trong đầu rất nhiều người sẽ nảy ra ngay cụm từ "lòng dạ độc ác". Nhưng thực tế không phải như vậy. Theo quan điểm của Qulishi về Võ Tắc Thiên, bà là một Hoàng đế nhân từ, có tình người, bất khuất, ngoan cường, nhìn xa trông rộng và hoàn toàn có năng lực để làm một nữ vương.
Các đánh giá tích cực chủ yếu cho rằng Võ Tắc Thiên đã chú ý đến việc trọng dụng nhân tài trong thời kỳ trị vì của mình, và tạo ra hệ thống khoa cử "triều đình", biết người và giỏi việc, có thể trọng dụng những trung hưng danh thần như: Địch Nhân Kiệt, Trương Giản Chi và Diêu Sùng.
Trong thời gian Võ Tắc Thiên trị vì, sức mạnh tổng hợp của Trung Hoa được nâng cao rõ rệt. Dẫu vậy, việc một người phụ nữ lên nắm quyền thống trị đất nước trong xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ cũng để lại nhiều điều dị nghị và bàn tán.
Các bình luận tiêu cực cho rằng là một người phụ nữ, Võ Tắc Thiên có quá nhiều "nam thiếp", công khai mà không cám thấy xấu hổ. Cho tới tận cuối đời bà có hai "nam sủng" là anh em họ Trương, Trương Xương Tông và Trương Dịch Chi, cùng họ "dâm loạn" trong cung, vì sủng ái hai anh em mà bà dung túng cho 2 người chuyên quyền, khiến nhiều quần thần bất bình. Vì vậy, một số sử sách đời sau đã chỉ trích dữ dội hành vi của bà, tố cáo mưu đồ chính trị xảo quyệt và tâm địa độc ác. Cùng chính sách chuyên quyền độc đoán của Đường Trung Tôn thời Vi Hậu mà bị gọi chung là "Loạn Võ Vi" .
Cho đến tận ngày nay, vẫn còn lưu lại rất nhiều những câu chuyện ly kỳ về bà.
Võ Tắc Thiên là Nữ hoàng duy nhất trong lịch sử Trung Quốc, bà đã kế thừa thời kỳ Trinh Quán chi trị, đặt nền móng cho thời kỳ Khai Nguyên thịnh thế, là một nhà cải cách có phần tiến bộ của triều đại phong kiến. Lời trăng trối muốn trả lại quyền lực cho Lý Đường, an táng ở Càn lăng của bà càng được các sĩ phu tôn sùng, bởi hành động này đã giữ gìn được sự thống nhất của Trung Quốc.
Võ Tắc Thiên đã đặt một tấm bia không hề khắc chữ trước mộ phần, bày tỏ cho nhân thế tự bình luận công tội của mình. Nhưng mọi người thường chỉ chú ý đến tấm bia không chữ trước ngôi mộ của bà mà không để ý đến 61 tượng đá không đầu trước lăng mộ của Võ Tắc Thiên. Những tượng đá này có hình dạng khác nhau, gần giống người thật, mặc trang phục nước ngoài. Đặt những tượng người đá không đầu ở nơi này rốt cục là có ý nghĩa gì? Rốt cuộc nguyên nhân nào khiến cho những tượng đá này không có đầu?
61 người canh lăng trước mộ bà đều là quan lại thuộc tộc người khác, cúc cung tận tuỵ cho đế quốc Đại Đường, có thể thấy Võ Tắc Thiên tuyển dụng nhân tài không hề rập khuôn.
Sau khi qua đời, những người này được ban cho mai táng ở Càn lăng, đây là vinh dự hết sức to lớn, đồng thời cũng thể hiện rõ ràng được tấm lòng rộng lớn của Võ Tắc Thiên.
Hình ảnh nhân vật Võ Tắc Thiên trên phim.
Thế nhưng điều khiến người ta thấy lạ là: 61 "người canh lăng" trước mộ Võ Tắc Thiên đều không có đầu. Rốt cuộc nguyên nhân nào khiến cho những tượng đá này không có đầu?
Có hai cách giải thích được đưa ra như sau:
Cách giải thích thứ nhất
Người ta kể rằng vào cuối thời nhà Minh, có sứ thần một nước láng giềng tới viếng thăm. Sau khi tham quan Càn lăng, ông ta nhận ra tổ tiên của mình đang ở đây canh lăng.
Ông ta vô cùng tức giận, nhưng lại chẳng thể trút ra. Vậy là sau khi trời tối, ông ta tới vùng với những người thân cận phá hoại hoa màu, đến khi trời sáng liền nói với những người nông dân rằng tượng đá đã thành tinh, khiến đồng ruộng bị phá hoại.
Người dân thật đã sự tin lời ông ta, vậy là họ kéo nhau đi đập tượng đá. Còn một phiên bản khác là đám trộm mộ đã đập đầu của tượng đá xuống, vận chuyển ra nước ngoài bán. Hai phiên bản này đều nhuốm màu truyền thuyết, bởi dù sao tượng đá cũng không phải thứ đáng giá.
Cách giải thích thứ hai
Cách giải thích đáng tin nhất chính là tượng đá bị động đất phá hỏng. Vào thời nhà Minh, vùng phụ cận Càn lăng từng xảy ra trận động đất mạnh 8 độ richter, gây ra rất nhiều thương vong.
Hình ảnh 61 pho tượng canh lăng trước lăng mộ Võ Tắc Thiên.
Do những tượng đá này vốn đã không được xây dựng kiên cố, phần cổ tượng lại là vị trí dễ gãy nên đã bị động đất làm cho rụng hết phần đầu. Vả lại không chỉ những tượng đá này, cả chim đá, thú đá cũng xảy ra hiện tượng đứt gãy.
Hơn nữa, về sau có người từng phát hiện ra phần đầu của những tượng đá này trong đồng ruộng xung quanh đó, nên khả năng những bức tượng canh lăng Võ Tắc Thiên bị phá hủy do động đất là tương đối cao và hợp lý.