Nhện săn chim Goliath đứng đầu danh sách những loài nhện lớn nhất theo khối lượng, nhưng vẫn nhỏ hơn nhện Huntsman khổng lồ nếu so về sải chân.
Những loài nhện đầu tiên đã tiến hóa vào khoảng 400 triệu năm trước. Phần lớn sống dưới lòng đất, thích nghi với cuộc sống đào hang thay vì giăng tơ. Chúng có nhiều chiến lược săn mồi tích cực hơn do con mồi thường có kích thước lớn hơn vào thời kỳ đó, theo nghiên cứu sinh tiến sĩ Anna Holmquist tại Đại học California ở Berkley, Mỹ.
Theo thời gian, phần lớn nhện thích nghi với việc giăng tơ và trở nên nhỏ dần, nhưng một số vẫn duy trì lối sống đào hang cho đến nay và thống trị danh sách những loài nhện to lớn nhất.
Nhện săn chim Goliath. (Ảnh: Dan Olsen)
Với chiều dài cơ thể lên đến 13 cm, sải chân gần 30 cm và nặng tới 175 gram, nhện săn chim Goliath (Theraphosa blondi) được công nhận là loài nhện lớn nhất còn sống trên thế giới theo khối lượng. Nó được tìm thấy trong các khu rừng nhiệt đới Nam Mỹ và thích ẩn nấp dưới các tảng đá hoặc trong các hang hốc dưới mặt đất.
Mặc dù được gọi là nhện ăn thịt chim, Theraphosa blondi chủ yếu ăn côn trùng, giun đất, lưỡng cư và đôi khi là động vật gặm nhấm lớn như chuột. Các trường hợp ăn thịt chim đã được ghi nhận nhưng khá hiếm.
"Một quan niệm sai lầm khác là loài nhện to lớn này có thể gây chết người, nhưng điều đó hoàn toàn không đúng. Chúng có nọc độc nhưng không đủ mạnh để gây tử vong", Holmquist cho hay.
Nhện Huntsman khổng lồ. (Ảnh: Petra & Wilfried)
Nhện săn chim Goliath lớn nhất về khối lượng nhưng không lớn nhất về kích thước sải chân. Danh hiệu đó thuộc về nhện Huntsman khổng lồ (Heteropoda maxima) ở Lào. Chúng sở hữu sải chân dài 30 cm, dài hơn một chút so với nhện săn chim, nhưng có cơ thể nhỏ hơn đáng kể, chỉ dài khoảng 4 - 4,6 cm.
Tương tự nhện săn chim khổng lồ, Heteropoda maxima không giăng tơ. Chúng thường ẩn nấp dưới các tảng đá hoặc lớp vỏ cây sần sùi để phục kích con mồi, sau đó dùng nọc độc để giết chết chúng. Thực đơn của nhện Huntsman chủ yếu là côn trùng lớn như gián.
Đứng thứ ba trong danh sách những loài nhện lớn nhất là nhện săn chim Brazil (Lasiodora parahybana) với chiều dài sải chân gần 28 cm và nặng hơn 100 gram. Chúng được biết đến với tốc độ phát triển nhanh đáng kinh ngạc, có thể đạt 15 cm trong năm đầu tiên của cuộc đời.
Nhện săn chim Brazil. (Ảnh: George Chernilevsky).
Giống với nhện săn chim Goliath, Lasiodora parahybana chủ yếu ăn côn trùng và hiếm khi được quan sát thấy ăn thịt chim. Chúng cũng không giăng tơ mà săn mồi theo kiểu chờ đợi và phục kích.
Holmquist lưu ý rằng mặc dù có kích thước ấn tượng, các nhà khoa học đến nay mới biết rất ít thông tin về nhện khổng lồ nói chung.
"Hiện tại, chúng ta đã xác định được khoảng 45.000 loài nhện, nhưng thực tế có thể có 80.000 đến 90.000 loài nhện ở ngoài kia. Bất cứ khi nào tôi ghé thăm các cánh đồng, tôi đều nhìn thấy những con nhện khổng lồ và có thể còn những loài lớn hơn chưa được phát hiện", nhà nghiên cứu nói thêm.