Tàu USS Indianapolis của Hải quân Mỹ bị đắm trong Thế chiến II, dẫn tới một trong những vụ cá mập tấn công tồi tệ nhất trong lịch sử, với 150 người thiệt mạng.
Các vụ cá mập tấn công cực kỳ kiếm gặp. Nhưng trong Thế chiến II, vụ đắm tàu USS Indianapolis dẫn tới thảm kịch cá mập tấn công nổi tiếng nhất trong lịch sử. Vụ nổ thu hút loài săn mồi đầu bảng kéo tới, châm ngòi cho cuộc tàn sát kéo dài nhiều ngày, theo Live Science.
Tháng 7/1945, tàu USS Indianapolis hoàn thành chuyến đi tới căn cứ hải quân trên đảo Tinian ở Thái Bình Dương để vận chuyển uranium và nhiều bộ phận khác dùng để tạo ra quả bom hạt nhân "Little Boy". Là vũ khí hạt nhân đầu tiên dùng trong chiến tranh, sau này quân đội Mỹ thả quả bom xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản.
Cá mập vây trắng thường sống gần mặt nước. (Ảnh: atese).
Sau khi vận chuyển thiết bị, tàu Indianapolis khởi hành tới Philippines để tham gia nhiệm vụ huấn luyện. Không lâu sau nửa đêm ngày 30/7, tàu trúng ngư lôi từ tàu ngầm của Nhật, gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Một lượng nước khổng lồ tràn vào tàu Indianapolis, khiến con tàu chìm chỉ sau 12 phút. Trong thủy thủ đoàn 1.195 người trên tàu, khoảng 300 người chìm cùng con tàu, nhưng gần 900 người trôi lênh đênh trên mặt biển. Nhiều người chết vì kiệt sức, đói khát và ngộ độc nước biển. Tuy nhiên, theo Smithsonian Magazine, ước tính 150 thủy thủ chết do cá mập cắn.
Không giống một số động vật ăn thịt khác như sư tử và chó sói, phần lớn cá mập đi săn một mình, theo Nico Booyens, nhà sinh vật học hải dương kiêm giám đốc nghiên cứu ở tổ chức Shark Research Unit tại Nam Phi. Những loài cá mập khác nhau có kỹ thuật săn mồi khác nhau, nhưng nhiều loài cá mập là động vật đi săn đơn độc, dựa vào thị giá, khứu giác và cảm nhận điện trường để xác định vị trí con mồi.
Cá mập cũng có hệ thống đặc biệt gọi là cơ quan đường bên để thu rung động trong nước. Khả năng thụ cảm cho phép chúng phát hiện cử động của những người lính dưới nước khi họ vùng vẫy để nổi trên mặt biển. Ngay khi cá mập xác định vị trí thủy thủ, họ có rất ít cơ hội sống sót, đặc biệt là người bị thương. Theo lời kể của người sống sót, nhiều nạn nhân bị tấn công gần mặt nước. Do đó, điều này dẫn tới suy đoán cá mập vây trắng đại dương (Carcharhinus longimanus) tham gia tấn công bởi chúng là loài sinh sống ở mặt nước.
"Khi cá mập tìm thấy con mồi, chúng thường dùng phần răng sắc nhọn và bộ hàm cực khỏe để cắn xé thịt", Booyens chia sẻ. "Một số loài cá mập như cá mập hổ (Galeocerdo cuvier) nổi tiếng với khả năng nuốt chửng con mồi trong khi cá mập bò (Carcharhinus leucas) sẽ tấn công và cắn con mồi nhiều lần cho tới khi nó yếu đi hoặc bất động".
Dù cá mập vây trắng nằm ở đầu chuỗi thức ăn, bữa ăn của chúng rất ít ỏi và thường cách xa nhau, vì vậy chúng thường kiếm ăn cơ hội. Theo Bảo tàng Florida, cá mập vây trắng thường là loài đầu tiên xuất hiện ở khu vực xảy ra thảm họa trên biển, cũng là nguyên nhân gây tử vong chính sau khi tàu RMS Nova Scotia chìm vào năm 1942. Loài vật này có tiếng bám dai, khó dự đoán và dạn dĩ nên đặc biệt nguy hiểm với con người.
Trong trường hợp tàu USS Indianapolis, xác người chết và người bị thương trở thành mục tiêu đầu tiên. Hạ sĩ Edgar Harrell, một trong những người sống sót kể lại: "Buổi sáng đầu tiên chúng tôi gặp cá mập. Khi binh lính bị tách ra, cá mập nhắm vào họ. Bạn nghe thấy một tiếng hét khiến máu trong người đông cứng, sau đó cơ thể bị lôi xuống, cuối cùng chỉ còn áo phao cứu sinh nổi lên".
Những người lính sợ hãi đến mức không dám ăn hoặc di chuyển vì lo trở thành mồi săn của cá mập. Theo báo cáo của người sống sót, một thủy thủ mở thịt hộp nhưng bị cá mập bao vây, cuối cùng dẫn tới trận tranh ăn tới tấp. "Hoạt động tranh ăn điên cuồng thường xảy ra khi thức ăn đột nhiên dồi dào, như đàn cá lớn mắc kẹt ở khu vực nhỏ. Mùi máu và sự vùng vẫy của con mồi có thể kích thích trận tranh ăn, khiến những con cá mập lao tới và giành giật thức ăn có sẵn", Booyens giải thích.
Nhiều loài cá mập có thể tham gia săn mồi, chúng trở nên rất hung dữ và tấn công lẫn nhau cũng như con mồi. Tuy nhiên, hành vi kiếm ăn cơ hội cũng như kích thước và sức mạnh của cá mập vây trắng khiến chúng trở nên đặc biệt nguy hiểm đối với thủy thủ. "Hoạt động tranh ăn có thể rất nguy hiểm với người ở dưới nước bởi cá mập không thể phân biệt giữa con mồi và con người", Booyens nói.
Trong 4 ngày liền, không có tàu cứu hộ nào xuất hiện. Dù hải quân Mỹ nhận được thông báo một tàu ngầm của Nhật đánh chìm tàu Mỹ, lời nhắn được cho là giả để đưa tàu cứu hộ Mỹ vào bẫy. Trong khi đó, những người sống sót cố gắng nổi theo nhóm, nhưng dưới nắng gắt, nhiều người tử vong vì mất nước. Nhiều người khác chết do tăng natri máu sau khi buộc phải uống nước biển.
Cuối cùng, một máy bay của hải quân bay qua và phát hiện các binh lính sống sót của tàu Indianapolis đã phát tín hiệu vô tuyến nhờ trợ giúp. Thức ăn, nước uống và bè phao được thả xuống cho thủy thủ trước khi trung úy Adrian Marks điều khiển một chiếc thủy phi cơ đáp xuống để cứu một số người khỏi cá mập. Cuối cùng, tàu USS Cecil J. Doyle giúp kéo những người sống sót lên từ mặt nước. Tổng cộng chỉ có 316 người còn sống.