Ảnh hiếm về Thượng Hải hơn 150 năm trước

Những bức ảnh chỉnh màu hiếm hoi về Thượng Hải thế kỷ 19 qua ống kính của nhiếp ảnh gia người Anh William Saunders lần đầu tiên được giới thiệu tại London từ ngày 4 đến 12/11.

Kỹ sư William Saunders đến Trung Quốc lần đầu vào năm 1860. Ông trở về Anh học nhiếp ảnh một thời gian ngắn rồi trở lại Thượng Hải thành lập một trong những tiệm chụp ảnh đầu tiên của thành phố này. Trong ảnh trên là những người làm nghề hớt tóc tại Thượng Hải thế kỷ 19. Đàn ông vẫn để kiểu tóc đuôi sam quen thuộc thời nhà Thanh.

Những bức chân dung của Saunders thường hé lộ ngành nghề, địa vị xã hội của nhân vật. Tuy nhiên trong ảnh này, cô gái trẻ đứng e ấp cạnh bình gốm kiểu Quảng Đông chỉ cầm duy nhất chiếc ô. Đôi chân không bị bó và khăn trùm đầu là hình ảnh điển hình của phụ nữ Quảng Châu lúc bấy giờ. Thượng Hải thu hút không chỉ các thương nhân nước ngoài mà cả người dân tứ xứ trên toàn Trung Quốc.

Cuối thời nhà Thanh, xe tự hành một bánh là phương tiện giao thông điển hình ở Thượng Hải. Người đẩy xe đứng đằng sau. Ánh mắt quyết đoán của 3 người đàn ông trong ảnh cho thấy sự tự tin trước ống kính, một điều hiếm gặp ở Trung Quốc thời đó.

Saunders đặc biệt quan tâm đến kiểu tóc, trang phục, đôi chân không bị bó của phụ nữ. Trong bức ảnh này, người phụ nữ mặc chiếc váy lụa truyền thống của Quảng Châu, ngồi trên ghế theo phong cách phương Tây. Điều này cho thấy Thượng Hải là vùng đất cởi mở đón nhận văn hóa ngoại lai.

Theo Saunders, người phụ nữ Thượng Hải trong ảnh đồng ý cho chụp đôi chân bó của bà. Đôi chân bó truyền thống là điểm nổi bật của bức ảnh khi bà ngồi theo kiểu phương Tây với ánh mắt tự tin, trực diện vào ống kính.

Hai cô gái này được cho đến từ tỉnh Giang Tô với kiểu tóc đặc trưng của địa phương. Bức ảnh cũng cho thấy bó chân là tập tục phổ biến trong các tầng lớp xã hội, không kể giàu nghèo. Cuối thời nhà Thanh, những chiếc ô vốn chỉ dành cho giới quý tộc trở thành phụ kiện thời trang cao cấp trong xã hội Thượng Hải.

Chàng trai bán chổi lông gà xuất hiện trong ảnh của Saunders. Theo ghi chú của nhiếp ảnh gia người Anh, nguyên liệu làm chổi được cung cấp bởi những đầu bếp chuyên thu mua lông gà. Vào thế kỷ 19 ở Thượng Hải, những người buôn bán nhỏ như chàng trai này thường mang sản phẩm của mình đi rao trên đường phố.

Bức ảnh chụp các diễn viên kịch gây là một trong những tác phẩm tâm đắc của ông Saunders. Trang phục của họ được làm bằng lụa cao cấp với nhiều đường thêu phức tạp. Khuôn mặt hóa trang của từng người phản ánh những vai diễn khác nhau: chính diện - phản diện, thiện - ác...

Người đàn ông mặc quan phục nhà Thanh tỏ ra hoàn toàn thoải mái trước ống kính máy ảnh. Nụ cười của ông cũng là một điều hiếm thấy trong các bức ảnh chân dung thời đó. Saunders chụp rất nhiều người thuộc mọi tầng lớp để phản ánh sự phân hóa xã hội ở Thượng Hải thế kỷ 19.

Nhiếp ảnh gia tỏ ra rất hứng thú với những mánh khóe làm ăn của dân lao động Trung Quốc. Trong ảnh, một phu kéo xe tháo rời từng bộ phận trên chiếc xe "cần câu cơm" của mình để gánh nhằm tránh thuế phí khi đi qua một số cây cầu ở Thượng Hải. Việc chụp không để lộ diện người đàn ông cũng phản ánh yêu cầu giữ bí mật danh tính của những phu kéo xe khi đó.

Bức ảnh chụp mẹ con đến từ Ninh Ba, phía nam Thượng Hải. Họ mặc trang phục và để kiểu tóc điển hình ở địa phương này. Người mẹ và cô con gái đứng cạnh tránh ống kính còn cậu bé ngồi dưới đất có vẻ tò mò với chiếc máy ảnh.